Przejdź do zawartości

Tryurydowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tryurydowate
Ilustracja
Sciaphila secundiflora
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

pandanowce

Rodzina

tryurydowate

Nazwa systematyczna
Triuridaceae Gardner
Trans. Linn. Soc. London 19: 160. Jun-Dec 1843[3]
Lacandonia schiamatica

Tryurydowate (Triuridaceae Gardner) – rodzina z rzędu pandanowców (Pandanales). Należy do niej 8[4]–9[2] rodzajów z około 50 gatunkami występującymi w strefie tropikalnej. Największe zróżnicowanie jest w Ameryce Południowej i Centralnej (od Gwatemali i Chiapas po południową Brazylię i Paragwaj), gdzie występuje 6 rodzajów. Pozostałe rodzaje rozproszone są w strefie międzyzwrotnikowej Afryki i Azji Południowo-Wschodniej. Są to niewielkie bezzieleniowe myko-heterotrofy z drobnymi kwiatami posiadającymi wolne owocolistki[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Niewielkie rośliny bezzieleniowe, zwykle wieloletnie[5]. Pęd zabarwiony na biało, żółto, czerwonawy lub fioletowy[6].
Łodyga
Nadziemne prosto wzniesione, cienkie, wyrastają z także cienkich, podziemnych kłączy pokrytych łuskami[5].
Liście
Silnie zredukowane, skrętoległe i łuskowate[5][6], z pojedynczą żyłką[5].
Kwiaty
Rośliny dwupienne lub jednopienne, z kwiatami zwykle jednopłciowymi, zwykle też promienistymi, rzadziej grzbiecistymi[6], drobnymi[5]. Kwiaty wsparte przysadkami zebrane są w grono lub baldachogrono[6], rzadko kwiatostany zredukowane są do pojedynczego kwiatu[5]. Okwiat pojedynczy, składa się z trzech do 10 listków, czasem zrastających się u nasady i z przydatkami (kończykami) na końcach. Kwiaty męskie z 3 czterosporangiowymi lub 6 dwusporangiowymi pręcikami[6]. Pręciki bywają siedzące, osadzone na nitkach lub androgynoforze[5]. Kwiaty żeńskie z sześcioma lub większą liczbą wolnych owocolistków[6].
Owoce
Drobne, grubościenne mieszki, podobne do niełupek, czasem jednak niełupki właśnie. Nasiona drobne[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina ze względu na myko-heterotroficzny charakter i zredukowaną budowę organów przez długi czas była bardzo kłopotliwa do sklasyfikowania i umieszczana była w różnych miejscach systemu jednoliściennych[6]. Ze względu na wolne owocolistki, rośliny te dawniej były uważane za spokrewnione z żabieńcowatymi (Alismataceae) i dopiero badania molekularne pozwoliły na ujawnienie ich pozycji filogenetycznej[2]. W systemie Takhtajana rodzina sytuowana była we własnym, monotypowym rzędzie Triuridales[5].

Na podstawie zegara molekularnego wiek rodziny jest określany na 90 milionów lat. Z tego czasu skamieniałości (tzn. pochodzące z kredy) tu klasyfikowanych roślin znaleziono w New Jersey w Ameryce Północnej[6].

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
pandanowce

Velloziaceae



tryurydowate Triuridaceae




Stemonaceae




pandanowate Pandanaceae



okolnicowate Cyclanthaceae





Podział rodziny[7][8]

Podrodzina Kupeaeae:

Podrodzina Sciaphileae:

Podrodzina Triurideae:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-23] (ang.).
  3. James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2010-10-06]. (ang.).
  4. Triuridaceae Gardner. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-11].
  5. a b c d e f g h i Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 683. ISBN 978-1-4020-9609-9.
  6. a b c d e f g h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 136. ISBN 978-1842466346.
  7. List of Genera in TRIURIDACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2022-03-11] (ang.).
  8. R. Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. Kew Gardens. [dostęp 2022-03-11].