Jump to content

Naegleria fowleri

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Ainmhí BheoNaegleria fowleri Cuir in eagar ar Wikidata

Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí
Galarprimary amebic meningoencephalitis (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Tacsanomaíocht
For-ríochtEukaryota
AicmeHeterolobosea
OrdSchizopyrenida
FineVahlkampfiidae
GéineasNaegleria
SpeiceasNaegleria fowleri Cuir in eagar ar Wikidata

Is speiceas den ghéineas Naegleria é Naegleria fowleri, ar a dtugtar go coitianta “aiméibe a itheann inchinn”, a bhaineann leis an bhfíleam Percolozoa, nach bhfuil rangaithe go teicniúil mar fíor-aiméibe, ach ina haiméibe lascaideach den sárghrúpa Excavata.[1] Is miocrorgánach saorbheathach é a itheann baictéir agus is féidir a bheith pataigineach, agus is cúis le hionfhabhtú inchinne fíor-annamh, tobann, dian agus marfach de ghnáth ar a dtugtar naegleriáis nó meiningeinceifealaíteas aiméibeach príomhúil (MAP).[2] Faightear an miocrorgánach seo go hiondúil i réimsí uisce fionnuisce te,[3] mar locháin, lochanna,[4] aibhneacha, fuaráin theo,[5] sceitheadh uisce te ó stáisiúin tionsclaíochta nó cumhachta,[6] tobar uisce geoiteirmeach,[7] linnte snámha nach bhfuil coinnithe go maith nó a chlóirínítear ag íosleibhéal (faoi 0.5 mg/m 3 iarmharach),[8] téitheoirí uisce,[9] ithir, agus píopaí ceangailte le huisce sconna.[10] Is féidir é a fheiceáil i gcéim aiméabóideach nó lascnaideach sealadach.[11]

Ainmníodh an t-orgánach i ndiaidh Malcolm Fowler, paiteolaí Astrálach ag Ospidéal na Leanaí Adelaide, a bhí ar an gcéad údar ar an tsraith bhunaidh de tuairiscí cáis faoin mheiningeinceifealaíteas aiméibeach príomhúil.[12][13]

Céimeanna bitheacha: cist, trófasóit, lascnaid

Is aiméibe teirmifileach, saorbheathach é Naegleria fowleri. Tá sé le fáil i locháin fionnuisce bogthe agus te srl, de réir mar a ardaíonn teocht an uisce, méadaíonn a chuid uimhreacha. Aithníodh an t-aiméibe sna 1960idí san Astráil ach bhí an chuma air gur tháinig sé chun cinn sna Stáit Aontaithe. Tarlaíonn N. fowleri i dtrí fhoirm – mar cist, trófasóit agus délascnaideach. Ní chruthaíonn sé cist i bhfíochán soladach daonna, áit nach bhfuil ach an chéim trófasóite ann, ach tá an fhoirm lascnaideach le fáil i sreabhán ceirbrispíonach.

=Céim chisteach

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Athraíonn trófasóití go foirm ciste chun maireachtáil ag amanna nuair a bhíonn an timpeallacht crua go sealadach.[14] The cyst is a spherical, single-layered, smooth wall about 7–15 µm in diameter, that encloses a single nucleus. Is balla mín sféarúil aon-sraitheach í an chist, tuairim is 7–15 µm ar trastomhas, a chuimsíonn núicléas amháin.

Is capsúl seasmhach í an chist, a d'fhéadfadh beathra don aiméibe, a chuireann i gcoinne coinníollacha díobhálacha. I measc na bhfachtóirí a chothaíonn fás na gcisteanna tá easpa bia, plódú, triomú, carnadh táirgí dramhaíola, agus teochtaí fuar. Nuair a thagann feabhas ar na coinníollacha, is féidir leis an aiméibe éalú tríd an ostiole (an phóir), a fheictear i lár na ciste. Fuarthas amach go bhfuil N. fowleri ábalta cistiú ag teocht faoi bhun 10 °C.[14]

Naisc sheachtracha

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. Schuster, Frederick L., and Govinda S. Visvesvara. "Free-living Amoebae as Opportunistic and Non-opportunistic Pathogens of Humans and Animals." International Journal for Parasitology 34.9 (2004): 1001–1027. Web.
  2. "Texas residents warned of tap water tainted with brain-eating microbe". The Guardian (26 September 2020). Dáta rochtana: 27 September 2020.
  3. Maclean (2004). "The identification of Naegleria fowleri from water and soil samples by nested PCR". Parasitology Research 93 (3): 211–217. doi:10.1007/s00436-004-1104-x. ISSN 0932-0113. PMID 15138806. 
  4. Wellings FM, Amuso PT, Chang SL, Lewis AL (1977). "Isolation and identification of pathogenic Naegleria from Florida lakes.". Appl Environ Microbiol 34 (6): 661–7. doi:10.1128/AEM.34.6.661-667.1977. PMID 596870. 
  5. Sheehan (2003). "PCR Detection and Analysis of the Free-Living Amoeba Naegleria in Hot Springs in Yellowstone and Grand Teton National Parks". Applied and Environmental Microbiology 69 (10): 5914–5918. doi:10.1128/AEM.69.10.5914-5918.2003. ISSN 0099-2240. PMID 14532044. 
  6. Sykora JL, Keleti G, Martinez AJ (1983). "Occurrence and pathogenicity of Naegleria fowleri in artificially heated waters.". Appl Environ Microbiol 45 (3): 974–9. doi:10.1128/AEM.45.3.974-979.1983. PMID 6847189. 
  7. Marciano-Cabral (2003). "Identification of Naegleria fowleri in Domestic Water Sources by Nested PCR". Applied and Environmental Microbiology 69 (10): 5864–5869. doi:10.1128/AEM.69.10.5864-5869.2003. ISSN 0099-2240. PMID 14532037. 
  8. Yoder (2009). "The epidemiology of primary amoebic meningoencephalitis in the USA, 1962–2008". Epidemiology and Infection 138 (7): 968–975. doi:10.1017/S0950268809991014. ISSN 0950-2688. PMID 19845995. 
  9. Yoder (2012). "Primary Amebic Meningoencephalitis Deaths Associated With Sinus Irrigation Using Contaminated Tap Water". Clinical Infectious Diseases 55 (9): e79–e85. doi:10.1093/cid/cis626. ISSN 1058-4838. PMID 22919000. 
  10. Ritual Nasal Rinsing & Ablution | Naegleria fowleri | CDC” (en-us). www.cdc.gov (2020-09-29). Dáta rochtana: 2020-10-16.
  11. General Information: Naegleria fowleri” (en-us). Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Dáta rochtana: 2015-12-14.
  12. Fowler (September 1965). "Acute pyogenic meningitis probably due to Acanthamoeba sp.: a preliminary report". British Medical Journal 2 (5464): 740–2. doi:10.1136/bmj.2.5464.734-a. PMID 5825411. 
  13. The discovery of amoebic meningitis in Northern Spencer Gulf towns”. samhs.org. South Australian Medical Heritage Society Inc. Dáta rochtana: August 15, 2019.
  14. 14.0 14.1 "Resistance of pathogenic Naegleria to some common physical and chemical agents" (1978). Applied and Environmental Microbiology 35 (2): 368–375. doi:10.1128/AEM.35.2.368-375.1978. PMID 637538. PMC:242840.