Інструкцыя па трансьлітарацыі
Інструкцыя па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіту — метад раманізацыі, гэта значыць, запісу лацінскім пісьмом, беларускага кірылічнага тэксту (у геаграфічных назвах), ухвалены пастановаю Дзяржаўнага камітэту па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь (23.11.2000). Афіцыйная назва дакумента: «Инструкция по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита». Дакумент апублікаваны ў Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь (выпуск №3, 11.01.2001).
Гэтая інструкцыя разглядаецца Працоўнай групай ААН па раманізацыях Групы экспертаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN) у якасьці "беларускай нацыянальнай", хаця адназначнай рэкамэндацыі да яе выкарыстання выказана не было.
Інструкцыя замяняе папярэднія адпаведныя нарматывы і ўстанаўляе абавязковыя на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь правілы перадачы лацініцай геаграфічных назваў у беларускім запісе пры стварэнні ў Рэспубліцы Беларусь картаграфічных і іншых (аналагічных?) вырабаў, прызначаных дзеля міжнароднага карыстання.
Беларускія назвы раманізуюцца з іх сучаснага, правільнага, афіцыйна зацверджанага напісання. Пры адсутнасці беларускамоўных афіцыйных матэрыялаў за аснову бяруцца назвы, традыцыйныя ў мэтавай мове.
Гэтыя правілы не распаўсюджваюцца на тапонімы сумежных краін з афіцыйна прынятай лацінскай сістэмай пісьма (Польшча, Літва, Латвія) і на тапонімы сумежных краін з афіцыйна прынятай кірылаўскай сістэмай пісьма (Расія, Украіна).
Пры выбары вялікіх ці малых літар, злучнага ці асобнага напісання, напісання цераз злучок захоўваецца адпаведнае беларускае напісанне.
Літары з дыякрытыкай ці без яе лічацца аднолькавымі, і парадкуюцца паводле наступных у слове літар.
Ужываюцца два дыякрытычныя знакі:
- «птушачка» (U+030C);
- апостраф («верхняе адваротнае 9», U+0300, камбінаваны, ці U+2035, звычайны).
А а | A а | Аршанскi - Aršanski |
Б б | B b | Бешанковiчы - Biešankovičy |
В в | V v | Вiцебск - Viciebsk |
Г г | H h | Гомель - Homieĺ, Гаўя - Наùjа |
Д д | D d | Добруш - Dobruš |
Е е | Je je[1] | Ельск - Jеĺsk, Бабаедава - Babajedava |
iе[2] | Лепель - Liepieĺ | |
Ё ё | Jo jo[1] | Ёды - Jody, Вераб`ёвiчы - Vierabjovičy |
io[2] | Мёры - Miory | |
Ж ж | Ž ž | Жодзiшкi - Žodziški |
З з | Z z | Зэльва - Zeĺva |
І і | I i | Iванава - Ivanava, Iўе - Iùje |
Й й | J j | Лагойск - Lahojsk |
К к | K k | Круглае - Kruhlaje |
Л л | L l | Любань - Liubań |
М м | M m | Магiлёў - Mahilioù |
Н н | N n | Нясвiж - Niasviž |
О о | O o | Орша - Orša |
П п | P p | Паставы - Pastavy |
Р р | R r | Рагачоў - Rahačoù |
С с | S s | Светлагорск - Svetlahorsk[sic] |
Т т | T t | Талачын - Talačyn |
У у | U u | Узда - Uzda |
Ў ў | Ǔ ŭ | Шаркаўшчына - Šarkaŭščyna |
Ф ф | F f | Фанiпаль - Fanipaĺ |
Х х | Ch ch | Хоцiмск - Chocimsk |
Ц ц | C c | Цёмны Лес - Ciоmny Lies |
Ч ч | Č č | Чавусы - Čavusy |
Ш ш | Š š | Шумiлiна - Šumilina |
`(апостраф) | не перадаецца | Раз`езд - Razjezd |
Ы ы | Y y | Чыгiрынка - Čyhirynka |
Ь ь | ` | Чэрвень - Červien` |
Э э | E e | Чачэрск - Čačersk |
Ю ю | Ju ju[1] | Юхнаўка - Juchnaùka, Гаюцiна - Hajucina |
iu[2] | Любонiчы - Liuboničy | |
Я я | Ja ja[1] | Ямнае - Jamnaje, Баяры - Bajary |
iа[2] | Вязынка - Viazynka, Bаляр`яны - Valiarjany |
Заўвагі:
- ^ У пачатку слова, пасля галосных літар, апострафа, раздзяляльнага мягкага знака, «у нескладовага».
- ^ Пасля зычных літар.