Kontent qismiga oʻtish

Mateja Kežman

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Mateja Kežman
Kežman 2009-yilda
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Mateja Kežman[1]
Tavallud sanasi 12-aprel 1979-yil (1979-04-12) (45 yosh)
Tavallud joyi Belgrade, SR Serbia, SFR Yugoslavia
Boʻyi 1.81 m
Ampluasi Hujumchi
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1986–1996 Zemun
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1996–1997 Radnički Pirot 17 (11)
1997 Loznica 13 (5)
1998 Sartid Smederevo 14 (4)
1998–2000 Partizan 54 (33)
2000–2004 PSV Eindhoven 122 (105)
2004–2005 Chelsea 25 (4)
2005–2006 Atlético Madrid 30 (8)
2006–2009 Fenerbahçe 46 (20)
2008–2009Paris Saint-Germain (loan) 21 (3)
2009–2010 Paris Saint-Germain 14 (2)
Milliy terma jamoa
1996–1997 FR Yugoslavia U18[2] 8 (1)
1998–2000 FR Yugoslavia U21[2] 4 (4)
2000–2006 Serbia and Montenegro[a] 49 (17)
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Mateja Kežman (Serbian Cyrillic, 1979-yil 12-aprelda tug'ilgan) — serbiyalik sobiq professional futbolchi, hujumchi sifatida o'ynagan.

Kežman o'z vatanida o'ynagach, Gollandiya, Angliya, Ispaniya, Turkiya, Fransiya, Rossiya, Gonkong va Belarusda yuqori darajada futbol o'ynagan. U PSVdagi faoliyati bilan mashhur bo'lib, ko'plab mukofotlarni qo'lga kiritdi va butun dunyo bo'ylab o'z avlodining eng zo'r hujumchilaridan biri bo'lish potentsialiga ega bo'lib, 2003-yilda Gollandiyalik yilning eng yaxshi futbolchisi deb topildi. Kežman keyinchalik "Chelsi" dagi ishlaridan so'ng, uni mag'lubiyatga uchratishdi, chunki undan juda katta umidlar bor edi.[3] O'zining yorqin karyerasining oxiriga kelib, u besh xil mamlakatning yuqori darajadagi musobaqalarida rekord miqdordagi chempionlik medallarini to'pladi.[4] Xalqaro miqyosda Kežman FR Yugoslaviya / Serbiya va Chernogoriyani bitta Yevropa chempionatida va bitta Jahon kubogida himoya qildi.

Professional futbolchilik faoliyatini tugatgandan so'ng, Kežman sport agenti bo'ldi[5], hozirda Sergey Milinkovich-Savichni boshqa o'yinchilar qatorida himoya qilmoqda. U 2013-yilda "Voyvodina"da futbol direktori sifatida ham ishlagan.

Shaxsiy hayot

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kežmanning otasi Zlatko ham darvozabon sifatida o'ynagan futbolchi bo'lib, faoliyatining asosiy qismini Zemun bilan o'tkazgan.[6]

Uning "Partizan"dagi dastlabki faoliyati 1999-yilda NATOning Belgradga bergan havo hujumi tufayli to'xtatildi.[7] 2003-yilda Yugoslaviya jinoyatchisi uni o'g'irlab ketish va PSVni to'lov uchun ushlab turish bilan tahdid qilgandi.

Kežman serb pravoslav cherkovining dindor a'zosi. Gollandiyada bo'lgan vaqtida u shaxsiy hayotini saqlab qolish uchun Germaniyaning Dortmund shahrida ibodat qilgan. Garchi u tatuirovkaga moyilligini illat deb hisoblasa-da, tatuirovkalari diniy mavzuda bo'lib, o'ynab yurganida Isoning bosma ikonasi tushirilgan kalta ko'ylak kiygan; Bu uning Turkiyada bo'lganida ommaviy axborot vositalarining e'tiborini tortdi.[8] U cherkovda rohib bo'lishga va'da berdi.[9]

Jamoalardagi faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1998-yilning yozida, 19 yoshida Kežman o'sha paytda murabbiyi Lyubisha Tumbakovich bo'lgan "Partizan"ga o'tdi. 1998/99-yilgi mavsumda, chempionatning 22 uchrashuvida 6 ta gol urdi va chempionlik unvonini qo'lga kiritdi. O'sha mavsumda u "Srvena Zvezda"ga qarshi 111-th Eternal derbyda so'nggi daqiqada "Partizan"ga 2:1 hisobida g'alaba keltirgan gol urganida o'ziga e'tibor tortdi.

1999/00-yilgi mavsumda, murabbiy Miodrag Ješić "Partizan" zaxira o'rindig'ini boshqarardi, keyin esa Kežman yanada yaxshi o'yin ko'rsatadi. U chempionatning 32 o'yinida 27 ta gol urgan. Biroq, jamoa o'sha mavsumni sovrinsiz yakunladi.

Klubdagi ikki mavsumida Kežman sermahsul hujumchi sifatida nom qozondi va klub muxlislari sevimlisiga aylandi. U 54 ta o'yinda jami 33 ta gol urdi va 1999—2000-yilgi mavsumda milliy chempionatning eng yaxshi to'purari bo'ldi. U, ayniqsa, "Red Star" bilan abadiy derbilarda yaxshi o'ynadi, chunki u o'ynagan 5 o'yinda bir xil miqdordagi gol urdi.

2000-yilning yozida Kežman Gollandiyaning PSV klubiga o'tishni yakunladi.[10] Debyut mavsumida u liganing eng yaxshi to'purari bo'ldi va PSV chempionlikni qo'lga kiritgani uchun 33 o'yinda 24 ta gol urdi. U shuningdek, "Batman" laqabini oldi, chunki u har safar gol urganida Philips Stadionda mashhur qo'shiq yangragan. U Arjen Robben bilan muvaffaqiyatli hamkorlikni yo'lga qo'ydi.

Kežman PSV bilan keyingi uch mavsumda 81 ta gol urdi. Uning gollari va o'yinlari bo'yicha eng yaxshi mavsumi 2002-03-yil bo'lib, u PSVning 34 o'yinidan 33 tasini o'tkazib, 35 ta gol urib, chempionlikni qo'lga kiritdi.

Kežman 2004-05-yilgi mavsumni "Chelsi" da o'tkazdi va barcha musobaqalarda 40 ta o'yinda 7 ta gol urdi. U 2004-yilning 13-iyulida Joze Mourinho tomonidan 5,3 million funt sterling evaziga klub bilan shartnoma imzolagan.[11] U Jimmy Floyd Hasselbainkning "Midlsbro"ga transferidan keyin bo'sh qolgan 9-raqamli futbolkani kiydi.

U ligada 24 ta oʻyin oʻtkazib, 4 ta gol urgan. Birinchi gol 2004-yilning 4-dekabrida oʻz maydonida “Nyukasl Yunayted” ustidan 4:0 hisobida gʻalaba qozongan oʻyinda, 61-daqiqada zaxiradan maydonga tushganidan soʻng jarohatlangan penaltidan soʻng kiritildi.[12] U 2005-yilning 11-martida mavsum oxirida quyi ligaga tushib qolgan “Norwich City” ustidan 3:1 hisobida gʻalaba qozongan paytgacha boshqa gol ura olmadi. Sakkiz kundan keyin u o'z uyida quyi ligaga tushib ketadigan boshqa jamoa "Crystal Palace F.C."ga qarshi ikkita gol urdi, chunki "Chelsi" 4:1 hisobida g'alaba qozondi. Mavsum oxirida "Chelsi" 1954–55-yildan beri birinchi marta chempionlikni qo'lga kiritdi.

Uning «Chelsi» safidagi ilk goli 2004-yil 27-oktyabrda Liga kubogi uchinchi bosqichida «West Ham Yunayted»ga qarshi oʻyinda kiritilgan. Bu o'yindagi yagona gol edi.[13] U 2005-yilgi Liga kubogi finalida "Liverpul" ga qarshi o'yinning qo'shimcha taymlarida (112-daqiqada) gol urdi. 90 daqiqadan so'ng 1:1 hisobida yakunlangan "Chelsi" 3:2 hisobida g'alaba qozondi.

Kežman o'sha mavsumda Angliya kubogining 3-bosqichida "Scunthorpe United"ga qarshi o'yinda "Chelsi" o'z uyida 3:1 hisobida g'alaba qozonganida gol urdi. Uning o'ng qanotdan hujumi "Chelsi"ning Chempionlar Ligasi 1/8 finalida "Barselona" ga qarshi o'yinda (4:2) birinchi golini to'purarEiður Guðjohnsen bilan "yorqin" o'yinda kiritdi.[14]

Kežman 2008-yilda Fenerbahche safida

2006-yilning yozida Kežman 4 yillik shartnoma asosida "Fenerbahçe"ga o'tdi.[15] U Fenerbahçening yuz yillik 2006-07-yilgi Superligada g'alaba qozonishida markaziy rol o'ynadi. 2007-08-yilgi UEFA Chempionlar Ligasida u o'zining sobiq jamoasi PSV, Inter va TsSKA Moskvaga qarshi "Fenerbahçe" guruh bosqichidagi o'yinlarning yarmidan ko'pida maydonga tushdi. Ajablanarlisi shundaki, u 2008-yilgi Chempionlar ligasi chorak finalining ikkala o'yinida ham «Chelsi»ga qarshi o'ynagan.

2011-yil 31-avgustda Kežman yil oxirigacha erkin agent sifatida Belarusning BATE Borisov jamoasiga o'tdi.[16] U UEFA Chempionlar Ligasi guruh bosqichining bo'lajak o'yinlari uchun mustahkamlovchi va jiddiy jarohat olgan hujumchi Vitaliy Rodionovning o'rnini bosuvchi sifatida ko'rildi. Yakunda Kejman Belarus ligasida oltita o'yin va Chempionlar ligasida 5ta o'yin o'tkazib, gol urmagan. U Chempionlar Ligasi doirasida "Barselona" ga qarshi so'nggi o'yindan keyin BATE bilan xayrlashdi.

Gonkongga qaytish va nafaqaga chiqish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yil yanvar oyida Kežman Osiyo Challenge Kubogida o'ynash uchun Janubiy Xitoyga qaytib keldi. U o'zining so'nggi professional o'yinini 2012-yil 26-yanvarda o'tkazdi va uchinchi o'rin uchun o'yinda Guangzhou R&F ga qarshi o'yinlar seriyasida so'nggi penaltini o'tkazib yubordi.

Terma jamoa va yil bo'yicha ko'rinish va gollar
Milliy terma jamoa Yil Oýinlar Gollar
FR Yugoslaviya 2000 7 2
2001 9 5
2002 10 3
Serbiya va Chernogoriya 2003 4 0
2004 5 1
2005 10 5
2006 4 1
Jami 49 17
Mateja Kejman tomonidan kiritilgan xalqaro gollar ro'yxati
N Sana Joy Raqib Hisob Natija Musobaqa
1 2000-yil 25-may Ishchilar stadioni, Pekin, Xitoy  Xitoy 1–0 2–0 Do'stona
2 2000-yil 16-avgust Windsor Park, Belfast, Shimoliy Irlandiya  Shimoliy Irlandiya 1–1 2–1 Do'stona
3 2001-yil 6-iyun Svangaskarð, Toftir, Islandiya  Farer orollari 2–0 6–0 2002 FIFA Jahon chempionati saralashi
4 5–0
5 6–0
6 2001-yil 6-oktyabr "Partizan" stadioni, Belgrad, Serbiya 3–2 6–0 2002 FIFA Jahon chempionati saralashi
7 6–2
8 2002-yil 13-fevral Bank One Ballpark, Feniks, Amerika Qoʻshma Shtatlari  Meksika 1–0 2–1 Do'stona
9 2002-yil 17-aprel Sartid stadioni, Smederevo, Serbiya  Litva 2–1 4–1 Do'stona
10 3–1
11 2004-yil 17-noyabr King Boduin stadioni, Bryussel, Belgiya  Belgiya 2–0 2–0 2006-yilgi FIFA Jahon chempionati saralashi
12 2005-yil 17-avgust Valeriy Lobanovskiy stadioni, Kiyev, Ukraina  Ukraina 1–2 1–2 Valeriy Lobanovskiy nomidagi turnir
13 2005-yil 3-sentyabr "Red Star" stadioni, Belgrad, Serbiya  Litva 1–0 2–0 2006 FIFA Jahon chempionati saralashi
14 2005-yil 7-sentyabr " Visente Kalderon" stadioni, Madrid, Ispaniya 1–1 1–1 2006-yilgi FIFA Jahon chempionati saralashi
15 2005-yil 8-oktyabr LFF stadioni, Vilnyus, Litva  Litva 1–0 2–0 2006 FIFA Jahon chempionati saralashi
16 2005-yil 12-oktyabr "Red Star" stadioni, Belgrad, Serbiya  Bosniya va Gersegovina 1–0 1–0 2006 FIFA Jahon chempionati saralashi
17 2006-yil 1-mart Stade Olympique de Rades, Rades, Tunis  Tunis 1–0 1–0 Do'stona

Partizan

  • Yugoslaviya birinchi ligasi: 1998–99

PSV

  • Eredivizion: 2000–01, 2002–03
  • Yoxan Kroyff qalqoni: 2000, 2001, 2003

Chelsi

  • Premer-liga: 2004–05[17]
  • Futbol Liga kubogi: 2004–05

Fenerbahçe

  • Superliga: 2006–07
  • Turkiya Superkubogi: 2007-yil

Paris Saint-Germain

  • Fransiya kubogi : 2009–10

Janubiy Xitoy

  • Gonkong Angliya kubogi: 2010–11

BATE Borisov

  • Belarusiya Premer-ligasi: 2011-yil

Individual

  • Yugoslaviya birinchi ligasi to'purari: 1999–2000
  • Eredivizionning eng yaxshi to'purari: 2000–01, 2002–03, 2003–04
  • Gollandiyalik yilning eng yaxshi futbolchisi: 2002–03
  • Yilning ESM jamoasi: 2002–03
  1. ^ Known as FR Yugoslavia until 4 February 2003.
  1. „Mateja Kezman“ (tr). Turkish Football Federation. Qaraldi: 2019-yil 29-sentyabr.
  2. 2,0 2,1 Only official UEFA matches included
  3. „Top 10 Premier League import flops: Santos, Diouf, Kezman, Rebrov, Kleberson and more“. talksport.com (2013-yil 11-fevral). Qaraldi: 2013-yil 17-mart.
  4. „Runs, records and retirement“. FIFA (2013-yil 15-may). 2014-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-may.
  5. „Kežman otišao u menadžere“ (sr). sportal.rs (2012-yil 28-may). 2012-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 26-avgust.
  6. „Zemunac, "Leteći Holanđanin"“ (sr). nin.co.rs (2001-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2012-yil 12-may.
  7. Brodkin, Jon. „Difficult past will shape Kezman's future at Chelsea“. The Guardian (2004-yil 25-sentyabr). Qaraldi: 2016-yil 16-mart.
  8. „Serbian Orthodox Soccer Player Confesses His Orthodox Faith On Turkish Field“. Mystagogy Resource Center (2011-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2016-yil 16-mart.
  9. Lewis, Aimee. „When football's final whistle blows“ (2008-yil 19-mart). Qaraldi: 2016-yil 16-mart.
  10. „Kezman's a PSV man“. BBC Sport (2000-yil 11-iyul). Qaraldi: 2011-yil 28-aprel.
  11. „Kezman joins Chelsea“. BBC Sport (2004-yil 13-iyul). Qaraldi: 2011-yil 28-aprel.
  12. „Chelsea 4 v 0 Newcastle“. chelseafc.com (2004-yil 4-dekabr). 2014-yil 5-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-aprel.
  13. „Chelsea 1 v 0 West Ham Utd“. chelseafc.com (2004-yil 27-oktyabr). 2014-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-aprel.
  14. "Chelsea 4 - 2 Barcelona (Agg: 5 - 4)" by Barry Glendenning, The Guardian, 8 March 2005
  15. „Kezman signs“. fenerbahce.org (2006-yil 29-avgust). Qaraldi: 2011-yil 28-aprel.
  16. „BATE Borisov swoop for Kezman“. ESPN (2011-yil 31-avgust). Qaraldi: 2011-yil 10-sentyabr.[sayt ishlamaydi]
  17. „Mateja Kezman: Overview“. Premier League. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.