Ver o código fonte de "Gato"

{{Protexido|tipo=semi}}
{{1000}}
{{Artigo bo}}
{{Outros homónimos|Gato (homónimos)}}
{{Taxobox
 |name=Gato
 |status=DOM
 |image=Collage_of_Six_Cats-01.jpg
 | image_width = 300px
 |regnum=[[Animalia]]
 |phylum=[[Chordata]]
 |classis=[[Mammalia]]
 |ordo=[[Carnivora]]
 |familia=[[Felidae]]
 |genus = [[Felis]]
 |species = [[Felis silvestris]]
 |subspecies = '''F. s. catus'''
 |binomial='''Felis silvestris catus'''
 |binomial_authority=[[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]]
 |synonyms=''Felis catus'' {{small|(combinación orixinal)}}<ref>{{Cita publicación periódica|author1=ICZN|title=Opinion 2027 (Case 3010):  Usage of 17 specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved|journal=Bulletin of Zoological Nomenclature|date=31 de marzo de 2003|volume=60|issue=1|pages=81–84|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/34357823#page/97/mode/1up}}</ref><br />''Felis catus domestica'' {{small|(sinónimo inválido)}}<ref name="ITIS F.c.d.">{{Cita web |url=https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=727487 |title=ITIS Standard Report Page: Felis catus domestica |work=ITIS Online Database |access-date=14 de decembro de 2011 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20120119080913/http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=727487 |archive-date=19 de xaneiro de 2012 }}</ref>
}}
O '''gato''' ou '''gato doméstico''' (''Felis silvestris catus'' ou ''Felis catus''),'''<ref name="MSW3fc">{{MSW3 Carnivora|id=14000031|pages=534–535|heading=Species ''Felis catus''}}</ref><ref name="ITIS F.c.">{{Cita web|url=https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=183798|title=ITIS Standard Report Page: Felis catus|work=ITIS Online Database|date=2011|publisher=[[Integrated Taxonomic Information System]]|location=Reston, Virginia|access-date=14 de decembro de 2011|dead-url=yes|archive-url=https://web.archive.org/web/20120110180909/http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=183798|archive-date=10 de xaneiro de 2012}}</ref>''' chamado familiarmente '''micho'''<ref name="RAG">{{DRAG|micho}}</ref> ou '''mico''',<ref name="RAG-2">{{DRAG|mico}}</ref> é un [[mamífero]] doméstico da familia dos [[felino]]s, con unllas retráctiles, [[carnívoro]], de [[pelaxe]] espesa e suave. Os [[humano]]s adoitan valorar estes animais pola súa compañía e pola súa capacidade de cazar pequenos animais coma os [[rato]]s. Existen máis de setenta [[Lista de razas de gatos|razas de gatos]] recoñecidas por varios rexistros.

Os gatos posúen unha anatomía semellante á doutros [[félidos]], cun corpo forte e flexible, rápidos reflexos, unllas retráctiles afiadas e dentes adaptados para a caza de pequenas presas. Os [[sentidos de gato]] entran dentro dun [[nicho ecolóxico]] [[crepuscular]] e [[predador|predatorio]]. Estes animais poden escoitar sons demasiado leves ou cunha [[frecuencia]] demasiado alta para o [[oído]] humano, como os que emiten os [[rato]]s e outros pequenos animais, e poden ver en condicións de [[escuridade]]. Ó igual que a maioría de mamíferos, os gatos teñen unha peor [[visión en cor]] e un mellor [[olfacto|sentido do olfacto]] que os humanos. Malia ser cazadores solitarios, os gatos son unha [[animal social|especie social]], e a súa comunicación inclúe o uso dunha variedade de [[comunicación animal|vocalizacións]] (por exemplo [[ronrón|ronronando]] ou miañando) ademais da emisión de [[feromona]]s e da linguaxe corporal específica.<ref name="Moelk">{{Cita publicación periódica |title=Vocalizing in the House-cat; A Phonetic and Functional Study |url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-psychology_1944-04_57_2/page/184 |last=Moelk |first=Mildred |journal=The American Journal of Psychology |date=Abril de 1944 |volume=57 |issue=2 |pages=184–205 |doi=10.2307/1416947 |jstor=1416947}}</ref>

Debido á [[Os gatos no antigo Exipto|veneración polos gatos]] no [[antigo Exipto]], a crenza popular máis común foi a de atribuír a súa [[domesticación]] a esta época e lugar,<ref name="NYT">{{Cita novas |url= https://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html |title=Study Traces Cat's Ancestry to Middle East |last=Wade  |first=Nicholas |date=2007 |work=[[The New York Times]] |access-date=2 de abril de 2008 |archive-url= https://web.archive.org/web/20090418082840/http://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html |archive-date=18 de abril de 2009}}</ref> mais coñécense instancias de domesticación máis temperás que datan do [[Neolítico]], ó redor do ano 7500 a.C.<ref name="Science Magazine">{{Cita publicación periódica |last1=Vigne |first1=J. D. |last2=Guilaine |first2=J. |last3=Debue |first3=K. |last4=Haye |first4=L. |last5=Gérard |first5=P. |title=Early taming of the cat in Cyprus |journal=[[Science]] |volume=304 |issue=5668 |page=259 |date=2004 |pmid=15073370 |doi=10.1126/science.1095335}}</ref> Un estudo xenético de 2007<ref name="DriscollMenotti-Raymond2007">{{Cita publicación periódica |last1=Driscoll |first1=C. A. |last2=Menotti-Raymond |first2=M. |last3=Roca |first3=A. L. |last4=Hupe |first4=K. |last5=Johnson |first5=W. E. |last6=Geffen |first6=E. |last7=Harley |first7=E. H. |last8=Delibes |first8=M. |last9=Pontier |first9=D. |last10=Kitchener |first10=A. C. |last11=Yamaguchi |first11=N. |last12=O'Brien |first12=S. J. |last13=Macdonald |first13=D. W. |title=The Near Eastern Origin of Cat Domestication |journal=[[Science]] |volume=317 |issue=5837 |date=2007 |pages=519–523 |issn=0036-8075 |doi=10.1126/science.1139518 |pmc=5612713 |pmid=17600185|bibcode=2007Sci...317..519D }}</ref> concluíu que tódolos gatos domésticos descenden de [[Felis silvestris lybica|gatos salvaxes do Oriente Medio]], diverxendo destes ó redor do ano 8000 a.C. no propio [[Oriente Medio]],<ref name="NYT" /><ref name="9500 years">{{Cita web |title=Oldest Known Pet Cat? 9,500-year-old Burial Found on Cyprus |url= http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html |date=2004 |access-date=6 de marzo de 2007 |work=National Geographic News |publisher=[[National Geographic Society]] |archive-url= https://web.archive.org/web/20070303121828/http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html |archive-date=3 de marzo de 2007}}</ref> e outro estudo de 2017 confirmou que os gatos domésticos descenden destes primeiros gatos domesticados no Oriente Medio.<ref>{{Cita web |last=Sample |first=Ian |date=19 de xuño de 2017 |title=Africats to the Purr-ymids: DNA study reveals long tale of cat domestication |url=https://www.theguardian.com/science/2017/jun/19/africats-to-the-purr-ymids-dna-study-reveals-long-tale-of-cat-domestication |website=theguardian.com |access-date=19 de xuño de 2017 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170619172639/https://www.theguardian.com/science/2017/jun/19/africats-to-the-purr-ymids-dna-study-reveals-long-tale-of-cat-domestication |archive-date=19 de xuño de 2017 }}</ref><ref name="OttoniVan Neer2017">{{Cita publicación periódica |last1=Ottoni |first1=Claudio |last2=Van Neer |first2=Wim |last3=De Cupere |first3=Bea |last4=Daligault |first4=Julien |last5=Guimaraes|first5=Silvia|last6=Peters|first6=Joris|last7=Spassov|first7=Nikolai|last8=Prendergast|first8=Mary E. |last9=Boivin |first9=Nicole |last10=Morales-Muñiz |first10=Arturo |last11=Bălăşescu |first11=Adrian |last12=Becker |first12=Cornelia |last13=Benecke |first13=Norbert |last14=Boroneant |first14=Adina |last15=Buitenhuis |first15=Hijlke |last16=Chahoud |first16=Jwana |last17=Crowther |first17=Alison |last18=Llorente |first18=Laura |last19=Manaseryan |first19=Nina |last20=Monchot |first20=Hervé |last21=Onar |first21=Vedat |last22=Osypińska |first22=Marta |last23=Putelat |first23=Olivier |last24=Quintana Morales |first24=Eréndira M. |last25=Studer |first25=Jacqueline |last26=Wierer |first26=Ursula |last27=Decorte |first27=Ronny |last28=Grange |first28=Thierry |last29=Geigl |first29=Eva-Maria |title=The palaeogenetics of cat dispersal in the ancient world |journal=Nature Ecology & Evolution |publisher=[[Nature Publishing Group]] |volume=1|issue=7 |date=2017 |page=0139 |issn=2397-334X |doi=10.1038/s41559-017-0139}}</ref> Por outra banda, un estudo de 2016 concluíu que o ''[[Prionailurus bengalensis]]'' pasara por un proceso de domesticación independente na [[China]] ó redor do ano 5500 a.C., malia que esta liña particular de gatos domesticados non deixou traza nas poboacións domésticas actuais.<ref>{{Cita publicación periódica |title=Earliest 'Domestic' Cats in China Identified as Leopard Cat (''Prionailurus bengalensis'') |url= https://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0147295 |journal=PLOS One |date=2016 |page=e0147295 |volume=11 |issue=1 |doi=10.1371/journal.pone.0147295 |first1=J.-D. |last1=Vigne |first2=A. |last2=Evin |first3=T. |last3=Cucchi |first4=L. |last4=Dai |first5=C. |last5=Yu |first6=S. |last6=Hu |first7=N. |last7=Soulages |first8=W. |last8=Wang |first9=Z. |last9=Sun |pmid=26799955 |pmc=4723238|bibcode=2016PLoSO..1147295V }}</ref><ref>{{Cita web |title=Were cats domesticated more than once? |url=http://www.sciencemag.org/news/2016/01/were-cats-domesticated-more-once |work=sciencemag.org |access-date=27 de xaneiro de 2016 |last=Grimm |first=David |date=27 de xaneiro de 2016 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20160127101326/http://www.sciencemag.org/news/2016/01/were-cats-domesticated-more-once |archive-date=27 de xaneiro de 2016 }}</ref>

== Etimoloxía ==
O seu nome común procede do [[latín vulgar]] ''{{lang|la|cattus}}'' ("gato doméstico"), á súa vez do [[lingua latina|latín]] ''{{lang|la|catta}}'' (usado ó redor do ano [[75|75 d. C.]] por [[Marco Valerio Marcial]]).<ref>{{Cita web |editor-first=Douglas |editor-last=Harper |work=Online Etymology Dictionary |title=cat |access-date=29 de setembro de 2009 |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=cat |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20070920202022/http://www.etymonline.com/index.php?term=cat |archive-date=20 de setembro de 2007 }}.</ref><ref>{{Cita libro |last=McKnight |first=George H. |title=English Words and Their Background |publisher=[[D. Appleton and Company]] |via=[[Questia]] |subscrición=si |location=New York |date=1923 |page=130 |url=https://www.questia.com/read/59505424/english-words-and-their-background |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170705203330/https://www.questia.com/read/59505424/english-words-and-their-background |archive-date=05 de xullo de 2017 |data-acceso=12 de agosto de 2018 }}</ref> Considérase que a palabra latina podería ter a súa orixe nunha lingua [[linguas afroasiáticas|afroasiática]], mais tódalas palabras destas linguas propostas como orixe presentan problemas. Un gran número de referencias indican o termo [[lingua cabila|cabila]] ''{{lang|kab|kaddîska}}'' ("gato salvaxe") e o termo [[linguas nubias|nubio]] ''{{lang|nub|kadīs}}'' como posibles fontes ou cognados, pero segundo [[Lionel Bender]] o termo nubio é un préstamo do [[lingua árabe|árabe]] {{lang|ar|قِطَّة}} (''{{lang|ar-Latn|qiṭṭa}}'').<ref name="Qitta">{{Cita libro |first=John |last=Huehnergard |chapter=''Qitta'': Arabic Cats |title=Classical Arabic Humanities in Their Own Terms}}</ref> [[Jean-Paul Savignac]] suxeriu que a palabra latina procedía dun precursor [[lingua exipcia|exipcio]] do [[lingua copta|copto]] {{lang|cop|ϣⲁⲩ}} (''{{lang|cop-Latn|šau}}'') ou da súa forma en feminino,<ref>{{Cita libro |first=Jean-Paul |last=Savignac |title=Dictionnaire français-gaulois |chapter=chat |location=Paris |publisher=Errance |date=2004 |page=82}}</ref> mais segundo [[John Huehnergard]] "a fonte [...] era claramente non exipcia en si mesma, onde non se atestigua ningunha forma análoga".<ref name="Qitta" />

== Taxonomía e evolución ==
O gato pertence á [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[félidos]], unha familia de [[mamífero]]s de rápida evoulción que comparte un devanceiro común de hai entre 10 e 15 millóns de anos<ref name="Johnson 1997">{{Cita publicación periódica |title=Phylogenetic Reconstruction of the Felidae Using 16S rRNA and NADH-5 Mitochondrial Genes |last1=Johnson |first1=Warren |last2=O'Brien |first2=Stephen J. |journal=Journal of Molecular Evolution |date=1997 |volume=44 |pages=S98–S116 |doi=10.1007/PL00000060 |pmid=9071018|bibcode=1997JMolE..44S..98J }}</ref> e inclúe os [[león]]s, os [[tigre]]s e os [[puma]]s entre outros. Dentro desta familia, o gato (''Felis silvestris catus'') forma parte do [[xénero (bioloxía)|xénero]] ''[[Felis]]'', que é un grupo de pequenos felinos composto por unhas sete especies (dependendo do esquema de clasificación que se teña en conta).<ref name="MSW3fc" /><ref name="ITIS F.">{{Cita web |url=https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=180586 |title=ITIS Standard Report Page: ''Felis'' |work=ITIS Online Database |access-date=14 de decembro de 2011 |dead-url=yes |archive-url=https://www.webcitation.org/67mClA4T7?url=http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=180586 |archive-date=19 de maio de 2012 }}</ref> Os membros deste xénero atópanse en tódalas rexións do mundo e inclúen o ''[[Felis chaus]]'' no [[sueste asiático]], o ''[[F. silvestris silvestris]]'' [[Europa|europeo]] , o ''[[F. s. lybica]]'' [[África|africano]], o ''[[F. bieti]]'' [[China|chinés]] e o ''[[F. margarita]]'' de [[Arabia]] entre outros.<ref name="Stefoff">{{Cita libro |publisher=Benchmark Books |location=New York |isbn=0-7614-1577-7 |last=Stefoff |first=Rebecca |title=Cats |url=https://archive.org/details/cats00stef |date= 2003 |page=[https://archive.org/details/cats00stef/page/34 34]}}</ref>

{{cladograma|align=left|title=
|caption=Cladograma do xénero ''Felis''.<ref name="mattern2000">{{Cita publicación periódica|last1=Mattern|first1=M.Y.|last2=McLennan|first2=D.A.|title=Phylogeny and speciation of felids|journal=Cladistics|date=2000|volume=16|issue=2|pages=232–53|doi=10.1111/j.1096-0031.2000.tb00354.x}}</ref>
|cladogram={{clade | style=font-size:90%;line-height:100%;width:300px;
|1={{clade
    |label1=''[[Felis]]''
    |1={{clade
         |1=''[[F. chaus]]''
         |2={{clade
             |1=''[[F. nigripes]]''
             |2={{clade
                 |1=''[[F. silvestris silvestris]]''
                 |2=''[[F. margarita]]''
                 |3={{clade
                     |1=''[[F. silvestris lybica]]''  
                     |2='''''F. silvestris catus'''''
                    }} 
                }}
            }}
        }}
    }}
}} }}
O gato doméstico tería evolucionado do ''[[Felis silvestris lybica]]'', que abarca un rango de grandes porcións do [[Oriente Medio]] en dirección oeste cara á costa [[Océano Atlántico|atlántica]] de África.<ref>{{Cita web |title=''Felis silvestris'' (Wildcat, Wild Cat) |last1=Yamaguchi |first1=N. |last2=Kitchener |first2=A. |last3=Driscoll |first3=C. |last4=Nussberger |first4=B. |date=2015 |work=The IUCN Red List of Threatened Species |url=http://www.iucnredlist.org/details/60354712/0 |access-date=24 de marzo de 2017 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20161216162830/http://www.iucnredlist.org/details/60354712/0 |archive-date=16 de decembro de 2016 }}</ref><ref>{{Cita libro |last=Francis |first=Richard C. |title=Domesticated: Evolution in a Man-Made World |url=https://archive.org/details/domesticatedevol0000fran |publisher=[[W. W. Norton & Company]] |date=2015}}</ref> Hai entre uns 70000 e 100000 anos, este animal daría lugar á liñaxe xenética que eventualmente produciu os gatos domesticados,<ref>[http://news.nationalgeographic.com/news/2007/06/070628-cat-ancestor.html House Cat Origin Traced to Middle Eastern Wildcat Ancestor] {{webarchive|url= https://web.archive.org/web/20170131051635/http://news.nationalgeographic.com/news/2007/06/070628-cat-ancestor.html |date=31 de xaneiro de 2017}} Brian Handwerk for National Geographic News, 28 de xuño de 2007</ref> diverxendo do gato salvaxe ó redor do ano 8000 a. C. no Oriente Medio.<ref name="NYT" /><ref name="9500 years" />

[[Linneo]] clasificou inicialmente ós gatos como ''Felis catus'' na súa 10ª edición de ''[[Systema Naturae]]'' publicada en [[1758]].<ref name="MSW3fc" /><ref name="Linaeus1758">{{Cita libro |last=Linnaeus |first=Carl |author-link=Carl Linnaeus |title=''Systema naturae'' |location=Stockholm |publisher=Lars Salvius |date=1758 |page=42 |url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/726937 |via=[[Biodiversity Heritage Library]] |access-date=4 de setembro de 2017 |language=la |volume=1 |edition=10th |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170831043844/http://www.biodiversitylibrary.org/page/726937 |archive-date=31 de agosto de 2017 }}</ref> Debido á [[filoxenética]] moderna, os gatos domésticos adoitan considerarse outra subespecie do gato salvaxe, ''F. silvestris''.<ref name="MSW3fc" /><ref name="Driscoll">{{Cita publicación periódica |title=In the Light of Evolution III: Two Centuries of Darwin Sackler Colloquium: From Wild Animals to Domestic Pets&nbsp;– An Evolutionary View of Domestication |last1=Driscoll  |first1=C. A. |last2=MacDonald |first2=D. W. |last3=O'Brien |first3=Stephen J. |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |date=2009 |volume=106 |issue=S1 |pages=9971–9978 |pmid=19528637 |doi=10.1073/pnas.0901586106 |pmc=2702791 |bibcode=2009PNAS..106.9971D}}</ref><ref name="MSW3fs">{{MSW3 Carnivora|pages=536–537|id=14000057|heading=Species ''Felis silvestris''}}</ref> Isto deu como resultado unha mestura no uso dos termos, xa que o gato doméstico pode denominarse polo seu nome de subespecie, ''Felis silvestris catus''.<ref name="MSW3fc" /><ref name="Driscoll" /><ref name="MSW3fs" /> Os gatos salvaxes tamén recibiron en ocasións a clasificación de varias subespecies de ''F. catus'',<ref name="MSW3fs" /> mais no ano 2003 a [[Comisión Internacional de Nomenclatura Zoolóxica]] fixou o nome para os gatos salvaxes como ''F. silvestris''.<ref name="ICZN">{{Cita publicación periódica |title=Opinion 2027 |journal=Bulletin of Zoological Nomenclature |volume=60 |publisher=[[Comisión Internacional de Nomenclatura Zoolóxica]] (ICZN) |date=2003 |url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/34357823 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20120609144912/http://biodiversitylibrary.org/page/34357823 |archive-date=09 de xuño de 2012 |apelidos= |data-acceso=11 de agosto de 2018 }}</ref> O nome científico máis común en uso para o gato doméstico é ''F. catus''. En ocasións tamén se denominaron ''Felis domesticus''<ref name="MacDonald">{{Cita publicación periódica |title=Nutrition of the domestic cat, a mammalian carnivore |url=https://archive.org/details/sim_annual-review-of-nutrition_1984_4/page/521 |last1=MacDonald |first1=M. L. |last2=Rogers |first2=Q. R. |last3=Morris |first3=J. G. |journal=Annual Review of Nutrition |volume=4 |pages=521–562 |date=1984 |pmid=6380542 |doi=10.1146/annurev.nu.04.070184.002513}}</ref> seguindo a proposta do naturalista alemán  [[Johann Christian Polycarp Erxleben|J. C. P. Erxleben]] en 1777,<ref>{{Cita libro |last=Erxleben |first=J. C. P. |author-link=Johann Christian Polycarp Erxleben |date=1777 |title=Systema regni animalis |url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/15873317 |via=Biodiversity Heritage Library |page=520 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170904064655/http://www.biodiversitylibrary.org/page/15873317 |archive-date=04 de setembro de 2017 |data-acceso=13 de agosto de 2018 }}</ref> mais estes non son nomes taxonómicos válidos e só se empregaron en contadas ocasións na literatura científica.<ref name="Baron">{{Cita publicación periódica |title=Patterns of Social Interaction in Cats (''Felis domestica'') |last1=Baron |first1=Alan |last2=Stewart |first2=C. N. |last3=Warren |first3=J. M. |journal=Behaviour |date=1 de xaneiro de 1957 |doi=10.1163/156853956X00084 |volume=11 |issue=1 |pages=56–66 |jstor=4532869}}</ref>

En comparación cos [[can]]s, os gatos non sufriron cambios maiores durante o seu proceso de [[domesticación]], xa que as formas e o comportamento do gato doméstico non son radicalmente diferentes ás dos [[gato bravo|gatos bravos]], e os gatos domésticos son perfectamente capaces de sobrevivir en liberdade na natureza.<ref name="Lipinski">{{Cita publicación periódica |title=The Ascent of Cat Breeds: Genetic Evaluations of Breeds and Worldwide Random-bred Populations |last1=Lipinski |first1=Monika J. |last2=Froenicke |first2=Lutz |last3=Baysac |first3=Kathleen C. |last4=Billings |first4=Nicholas C. |last5=Leutenegger |first5=Christian M. |last6=Levy |first6=Alon M. |last7=Longeri |first7=Maria |last8=Niini |first8=Tirri |last9=Ozpinar |first9=Haydar |journal=Genomics |date=2008 |volume=91 |issue=1 |pages=12–21 |doi=10.1016/j.ygeno.2007.10.009 |pmid=18060738 |pmc=2267438}}</ref><ref name="CameronBeaumont">{{Cita publicación periódica |title=Evidence Suggesting Pre-adaptation to Domestication Throughout the Small Felidae |last1=Cameron-Beaumont |first1=Charlotte |last2=Lowe |first2=Sarah E. |last3=Bradshaw |first3=John W. S. |journal=Biological Journal of the Linnean Society |date=2002 |volume=75 |issue=3 |pages=361–366 |doi=10.1046/j.1095-8312.2002.00028.x |url=http://www.neiu.edu/~jkasmer/Biol498R/Readings/essay1-06.pdf |format=PDF |access-date=29 de setembro de 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110609020351/http://www.neiu.edu/~jkasmer/Biol498R/Readings/essay1-06.pdf |archive-date=09 de xuño de 2011 |apelidos= |data= |revista= |urlmorta=yes }}</ref> É común que gatos domésticos completamente domesticados se cruzen con poboacións silvestres de ''F. catus'',<ref name="Bradshaw1999">{{Cita publicación periódica |title=Feral Cats: Their Role in the Population Dynamics of ''Felis catus'' |last1=Bradshawa |first1=J. W. S. |last2=Horsfield |first2=G. F. |last3=Allen |first3=J. A. |last4=Robinson |first4=I. H. |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=1999 |volume=65 |issue=3 |pages=273–283 |doi=10.1016/S0168-1591(99)00086-6}}</ref> producindo híbridos como o [[gato de Kellas]]. Esta limitada evolución durante a domesticación significa que a hibridación pode darse con moitos outros félidos, sendo notable no caso do ''[[Prionailurus bengalensis]]'' asiático.<ref name="Oliveira">{{Cita publicación periódica |last1=Oliveira |first1=R. |last2=Godinho |first2=R. |last3=Randi |first3=E. |last4=Alves |first4=P. C.  |title=Hybridization Versus Conservation: Are Domestic Cats Threatening the Genetic Integrity of Wildcats (''Felis silvestris silvestris'') in Iberian Peninsula? |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences |volume=363 |issue=1505 |pages=2953–2961  |date=2008 |pmid=18522917 |doi=10.1098/rstb.2008.0052 |pmc=2606743}}</ref> Hai varios comportamentos naturais e características dos gatos bravos que os [[preadaptación|predispuxeron]] para a súa domesticación como mascotas.<ref name="CameronBeaumont" /> Entre estas características está o seu pequeno tamaño, a súa natureza social, a súa linguaxe corporal obvia, o gusto polo xogo e a súa relativa alta intelixencia.<ref name="Fogle">{{Cita libro |editor-last=Fogle |editor-first=Bruce |title=Interrelations Between People and Pets |date=1981 |publisher=Charles C. Thomas Publications |isbn=0-398-04169-5|pp=12-17}}</ref>

Os gatos manteñen unha relación ben [[mutualismo|mutualista]] ou [[comensalismo|comensal]] cos humanos. Existen dúas teorías principais sobre a domesticación dos gatos. Nunha delas indícase que as persoas domesticaron ós gatos deliberadamente mediante un proceso de [[selección artificial]] por seren útiles predadores de alimañas.<ref name="OConnor">{{Cita publicación periódica |title=Wild or Domestic? Biometric Variation in the Cat ''Felis silvestris'' |last=O'Connor |first=T. P. |journal=International Journal of Osteoarchaeology |date=2007 |volume=17 |issue=6 |pages=581–595 |doi=10.1002/oa.913}}</ref> Esta teoría foi criticada por improbable, xa que a recompensa por un esforzo tal sería moi pequena. Os gatos xeralmente non seguen instrucións, e malia que comen [[roedor]]es, outras especies coma os [[furón]]s ou os cans [[Terrier]] poden ser mellores para controlar este tipo de pragas.<ref name="Driscoll" /> A teoría alternativa indica que a xente simplemente toleraba os gatos, e que estes diverxeron gradualmente dos seus parentes salvaxes mediante un proceso de [[selección natural]], adaptándose á cazar as alimañas atopadas preto dos humanos nas aldeas e vilas.<ref name="Driscoll" />

== Bioloxía ==
=== Anatomía ===
[[Ficheiro:Skeleton diagram of a cat.svg|miniatura|300px|Diagrama do esqueleto dun gato<br />
{{lista despregable|titulo=Lenda
 | A. {{colorbox|red}} Ósos cervicais (7)
 | B. {{colorbox|#d45500}} Ósos dorsais ou torácicos (13, cada un soportando unha costela)
 | C. {{colorbox|blue}} Ósos lumbares (7)
 | D. {{colorbox|#008000}} Ósos do sacro (3)
 | E. {{colorbox|#800080}} Ósos caudais ou da cola (entre 19 e 21)
 | 1. [[Cranio]]
 | 2. [[Mandíbula]]
 | 3. [[Escápula]]
 | 4. [[Esterno]]
 | 5. [[Úmero]]
 | 6. [[Radio (óso)|Radio]]
 | 7. [[Falanxe (ósos)|Falanxes]] das dedas
 | 8. Ósos metacarpais
 | 9. Ósos carpais
 | 10. [[Cúbito]]
 | 11. [[Costelas]]
 | 12. [[Xeonllo]]s
 | 13. [[Tibia]]
 | 14. Ósos metatarsais
 | 15. Ósos tarsais
 | 16. [[Fíbula]]
 | 17. [[Fémur]]
 | 18. [[Pelve]]
}}]]
Os gatos domésticos teñen un tamaño semellante ó doutros membros do xénero ''[[Felis]]'', pesando habitualmente entre uns 4 e 5 [[quilogramo|kg]].<ref name="mattern2000"/> Algunhas [[razas de gatos|razas]] coma o [[Maine Coon]] poden exceder en ocasións os 11&nbsp;kg de peso. Pola contra, tamén existen rexistros da existencia de exemplares de gatos domésticos moi pequenos, de menos de 2&nbsp;kg de peso.<ref name="Hartwell 2007">{{Cita web |title=Dwarf, Midget and Miniature Cats (Including 'Tea-cup' Cats) |last=Hartwell |first=Sarah |work=MessyBeast.com |date=2002–2011 |url=http://www.messybeast.com/dwarfcats.html |access-date=27 de xaneiro de 2015 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20150227124156/http://messybeast.com/dwarfcats.html |archive-date=27 de febreiro de 2015 }}</ref> Adoitan medir unha media de entre 23 e 25 [[centímetro|cm]] de altura e uns 46&nbsp;cm de lonxitude de cabeza e corpo, sendo os machos habitualmente máis longos que as femias, con [[Cola (zooloxía)|colas]] que miden de media uns 30&nbsp;cm de largo.<ref name="Animal Bytes">{{Cita web |url=http://www.seaworld.org/animal-info/Animal-Bytes/animalia/eumetazoa/coelomates/deuterostomes/chordata/craniata/mammalia/carnivora/domestic-cat.htm |title=Domestic Cat |work=Animal Bytes |publisher=[[SeaWorld Parks and Entertainment]] |date=2011 |access-date=14 de decembro de 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111217042138/http://www.seaworld.org/animal-info/animal-bytes/animalia/eumetazoa/coelomates/deuterostomes/chordata/craniata/mammalia/carnivora/domestic-cat.htm |archive-date=17 de decembro de 2011 |urlmorta=yes }}</ref>

Os gatos posúen sete [[vértebras cervicais]], da mesma forma que a maioría de [[mamíferos]]. Teñen 13 [[vértebras torácicas]], sete [[vértebras lumbares]], tres [[sacro|vértebras do sacro]] e un número variable de [[Vértebra|vértebras caudais]] na súa cola.{{sfn|Walker|1982|p=11}} Este número de vértebras lumbares e torácicas son as que lle outorgan ós gatos a súa mobilidade espiñal e flexibilidade. Unidas ó espiñazo teñen 13 [[costela]]s, os [[ombro]]s e a [[pelve]].{{sfn|Walker|1982|p=16}} A diferenza dos [[brazo]]s [[ser humano|humanos]], as extremidades superiores dos gatos únense ós ombros por medio de [[clavícula]]s flotantes libres, que lles permiten pasar o seu corpo por calquera espazo no que lles caiba a cabeza.<ref name="Gillis 2002">{{Cita web |title=Cat Skeleton |editor-last=Gillis |editor-first=Rick |work=Zoolab |publisher=[[University of Wisconsin]] |location=La Crosse |date=22 de xullo de 2002 |url=http://bioweb.uwlax.edu/zoolab/Table_of_Contents/Lab-9b/Cat_Skeleton_1/cat_skeleton_1.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20061206105542/http://bioweb.uwlax.edu/zoolab/Table_of_Contents/Lab-9b/Cat_Skeleton_1/cat_skeleton_1.htm |archive-date=06 de decembro de 2006 |access-date=7 de setembro de 2012 |urlmorta=yes }}</ref>

[[Ficheiro:Scheme cat anatomy.svg|miniatura|esquerda|upright=1.5|lang=gl|Esquema da [[anatomía]] xeral dun gato macho]]
O [[cranio]] dos gatos é infrecuente entre os mamíferos por ter unhas [[Órbita (anatomía)|órbitas]] de gran tamaño e unha forte mandíbula especializada.{{sfn|Case|2003|p=35}} Na mandíbula os gatos posúen [[dente]]s adaptados para matar as súas presas e desgarrar carne. Cando conseguen cazar unha presa, os gatos dánlle unha mordedura letal no pescozo cos seus dous [[cairos]], insertándoos entre as vértebras da presa e cortándolle a [[medula espiñal]], o que lles provoca unha [[parálise]] irreversible e a morte.<ref name="Smith1992">{{Cita libro |title=Structure, Function and Evolution of teeth |last1=Smith |first1=Patricia |last2=Tchernov |first2=Eitan |date=1992 |page=217 |publisher=[[Freund Publishing House]] |isbn=965-222-270-4}}</ref> Comparados con outros [[felinos]], os gatos domésticos teñen os caninos moi preto o un do outro, sendo isto unha adaptación á súa presa preferida de pequenos [[roedor]]es con pequenas vértebras.<ref name="Smith1992" /> O [[premolar]] e o primeiro [[molar (dente)|molar]] compoñen o par [[carniceiro (dentadura)|carniceiro]] en cada lado da boca, encargados de rillar de forma eficiente a carne en anacos, como se fosen unhas [[tesoira]]s. Estes dentes resultan vitais na súa alimentación, xa que os pequenos molares dos gatos fan que estes sexan practicamente incapaces de mastigar.{{sfn|Case|2003|p=37}} Malia que os gatos adoitan ter unha mellor dentadura que a maioría dos humanos, cun menor decaemento xeral por mor dunha capa protectora de [[Esmalte dentario|esmalte]] máis grosa, unha [[saliva]] menos destrutiva, menos retención de partículas de comida entre os dentes e unha dieta na súa maioría libre de [[Carbohidrato|azucres]], están non obstante suxeitos ás perdas ocasionais de dentes e a infeccións.<ref name="Carr1978">{{Cita libro |first=William H. A. |last=Carr |title=The New Basic Book of the Cat |url=https://archive.org/details/newbasicbookofca00carr |date=1 de xaneiro de 1978 |publisher=[[Scribner's]] |isbn=978-0-684-15549-4 |page=[https://archive.org/details/newbasicbookofca00carr/page/174 174]}}</ref>

Os gatos son [[dixitígrados]], camiñan directamente sobre as súas dedas, mentres que os ósos dos seus pés compoñen a parte inferior da perna visible.<ref name="Lacquaniti 1999">{{Cita publicación periódica |title=Motor Patterns in Walking |last1=Lacquaniti |first1=F. |last2=Grasso |first2=R. |last3=Zago |first3=M. |journal=News Physiol. Sci. |volume=14 |issue=4 |pages=168–174 |date=1 de agosto de 1999 |pmid=11390844}}</ref> Son capaces de camiñar con gran precisión, e ó igual que tódolos felinos pousan cada pata traseira directamente no mesmo lugar onde pousan a pata dianteira correspondente, minimizando o ruído e pegadas visibles que producen. Isto tamén lles proporciona un agarre máis seguro para as súas patas traseiras cando atravesan terreos difíciles. A diferenza da maioría dos mamíferos, o andar dos gatos e rítmico, movendo as dúas patas dun costado antes que as patas do outro. Comparten esta característica cos [[camelo]]s e coas [[xirafa]]s. Cando aceleran o paso ata un ritmo de trote, o seu andar cambia a un "diagonal", semellante ó da maioría de mamíferos e outros animais terrestres coma os [[lagarto]]s, no que as patas traseiras e dianteiras diagonalmente opostas se moven de forma simultánea.<ref name="Christensen 2004">{{Cita libro |title=Outwitting Cats |last=Christensen |first=Wendy |page=23 |publisher=[[Globe Pequot]] |date=2004 |isbn=1-59228-240-7 |url= https://books.google.com/?id=WmuQQXU6EtAC&pg=PA23}}</ref>

Como case tódolos [[félidos]], os gatos posúen [[pouta]]s protráctiles e retráctiles.<ref name="Russell 2001">{{Cita publicación periódica |title=Claw Retraction and Protraction in the Carnivora: The Cheetah (Acinonyx Jubatus) as an Atypical Felid |last1=Russell |first1=Anthony P. |last2=Bryant |first2=Harold N. |journal=Journal of Zoology |date=2001 |volume=254 |issue=1 |pages=67–76 |doi=10.1017/S0952836901000565}}</ref> Na súa posición relaxada as garras quedan gardadas entre a [[pelaxe]] e a pel ó redor das dedas das súas patas. Isto mantén as unllas afiadas ó previr que entren en contacto co chan, e permítenlles asexar ás presas de forma silenciosa. As garras das patas dianteiras adoitan ser máis afiadas que as das patas traseiras.<ref name="Armes 1900">{{Cita publicación periódica |title=Outline of Cat Lessons |last=Armes |first=Annetta F. |journal=The School Journal |date=22 de decembro de 1900 |volume=LXI |page=659 |publisher=E. L. Kellogg & Co. |url= https://books.google.com/?id=-_gBAAAAYAAJ |access-date=12 de novembro de 2007}}</ref> Os gatos poden estender as garras de forma voluntaria, habitualmente en defensa propia, para escalar, cando [[amasar (gatos)|amasan]] ou cando precisan dunha tracción extra en superficies brandas. A maioría dos gatos posúen cinco garras nas patas dianteiras, e catro nas traseiras.<ref name="Danforth1947">{{Cita publicación periódica |last=Danforth |first=C. H. |title=Heredity of polydactyly in the cat |journal=The Journal of Heredity |volume=38 |issue=4 |pages=107–112 |date=1947 |pmid=20242531 |url=http://jhered.oxfordjournals.org/content/38/4/107.full.pdf |format=PDF |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20130903110909/http://jhered.oxfordjournals.org/content/38/4/107.full.pdf |archive-date=03 de setembro de 2013 |doi=10.1093/oxfordjournals.jhered.a105701 |apelidos= |data-acceso=18 de agosto de 2018 }}</ref> A quinta garra dianteira é proximal en relación ó resto. Tamén posúen unha protusión que se asemella a unha sexta deda. Estas xemas carpais na parte interior dos [[pulso]]s das patas dianteiras, presentes tamén nas gadoupas doutros grandes felinos e dos cans, non teñen unha función no camiñar normal, mais sérvenlles como axuda para non esvarar cando saltan. Algunhas razas de gatos son propensas á [[polidactilia]], algo particularmente común na costa nordeste de [[Norteamérica]].<ref name="Danforth1947" /><ref name="Lettice 2008">{{Cita publicación periódica |last1=Lettice |first1=L. A. |last2=Hill |first2=A. E. |last3=Devenney |first3=P. S. |last4=Hill |first4=R. E. |title=Point mutations in a distant sonic hedgehog cis-regulator generate a variable regulatory output responsible for preaxial polydactyly |journal=Human Molecular Genetics |volume=17 |issue=7 |pages=978–985 |date= 2008 |pmid=18156157 |doi=10.1093/hmg/ddm370}}</ref>

=== Fisioloxía ===
[[Ficheiro:Cold nose, warm touch - Thermography of Cat.jpg|miniatura|[[Termografía]] de varias partes do corpo dun gato]]
A fisioloxía dos gatos aseméllase á do resto de animais [[carnívoros]], mais con varias características pouco frecuentes que se atribúen á súa ascendencia de especies nativas dos [[deserto]]s.<ref name="MacDonald" /> Os gatos son capaces de tolerar temperaturas relativamente altas. Mentres que os humanos adoitan comezar a sentir incomodidade cando a súa temperatura superficial na súa pel supera ós 38&nbsp;°C, os gatos non amosan incomodidade ata que a súa pel acada uns 52&nbsp;°C,{{sfn|Case|2003|p=46}} e son capaces de tolerar temperaturas de ata 56&nbsp;°C se teñen acceso a [[auga]].<ref name="SDCN">{{Cita libro |author=US National Research Council Subcommittee on Dog and Cat Nutrition  |title=Nutrient Requirements of Dogs and Cats |publisher=National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine |location=Washington DC |date=2006 |page=292 |isbn=0-309-08628-0}}</ref> Os valores fisiolóxicos normais dos gatos son uns 38,6&nbsp;°C de [[termorregulación|temperatura corporal]], un [[ritmo cardíaco]] de entre 120 e 140 latidos por minuto, e un [[ritmo respiratorio]] de entre 16 e 40 respiracións por minuto.<ref name="Kahn">{{Cita libro |last1=Kahn |first1=Cynthia M. |last2=Line |first2=Scott |title=The Merck/Merial Manual for Pet Health |date=2007 |editor=Hollander, Joseph Lee |publisher=[[Merck & Co.]] |isbn=0-911910-99-9|p=330}}</ref>

Os gatos conservan calor reducindo o fluxo de [[sangue]] cara a súa pel e perden calor por evaporación a través da súa boca. Os gatos posúen unha capacidade mínima de [[suor|suar]], con [[glándula sudorípara|glándulas]] localizadas principalmente nas  dedas das patas,<ref>{{Cita web |url=http://www.cathealth.com/how-and-why/how-do-cats-sweat |title=How do cats sweat? |work=CatHealth.com |access-date=24 de febreiro de 2014 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20140303174345/http://www.cathealth.com/how-and-why/how-do-cats-sweat |archive-date=03 de marzo de 2014 }}</ref> e só [[termorregulación|arfan para aliviar a calor]] a temperaturas moi altas.<ref name="Adams 1970">{{Cita publicación periódica |title=Temperature Regulation of the Unanesthetized Cat During Mild Cold and Severe Heat Stress |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-applied-physiology_1970-12_29_6/page/852 |last1=Adams |first1=T. |last2=Morgan |first2=M. L. |last3=Hunter |first3=W. S. |last4=Holmes |first4=K. R. |journal=Journal of Applied Physiology |volume=29 |issue=6 |pages=852–858 |date=1970 |pmid=5485356}}</ref> A temperatura corporal dun gato non varía durante o día, o que forma parte da falta xeral de [[ritmo circadiano|ritmos circadianos]] dos gatos e reflicte a súa tendencia de estar activos tanto polo día como pola noite.<ref name="CAN">{{Cita libro |author=US National Research Council Committee on Animal Nutrition |title=Nutrient Requirements of Cats |date=1986 |edition=2nd |location=Washington DC |publisher=National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine |url=http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=910#toc |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20100815050853/http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=910#toc |archive-date=15 de agosto de 2010 |data-acceso=19 de agosto de 2018 }}</ref> As [[feces]] de gato son comparativamente secas e os seus [[ouriños]] presentan unha alta concentración, ámbalas dúas adaptacións que lles permiten reter unha alta cantidade de auga corporal.<ref name="MacDonald" /> Os seus [[ril|riles]] son moi eficientes, e poden sobrevivir nunha dieta consistente só de carne, sen auga adicional,<ref name="Prentiss 1959">{{Cita publicación periódica |title=Hydropenia in Cat and Dog: Ability of the Cat to Meet its Water Requirements Solely from a Diet of Fish or Meat |url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-physiology_1959-03_196_3/page/625 |last=Prentiss |first=Phoebe G. |journal=American Journal of Physiology |volume=196 |issue=3 |pages=625–632 |date=1959 |pmid=13627237 |doi=10.1152/ajplegacy.1959.196.3.625}}</ref> e poden incluso rehidratarse bebendo [[auga mariña]].<ref name="CAN" /><ref name="Wolf 1959">{{Cita publicación periódica |title=Potability of Sea Water with Special Reference to the Cat |url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-physiology_1959-03_196_3/page/633 |last=Wolf |first=A. V. |journal=American Journal of Physiology |date=1959 |volume=196 |issue=3 |pages=633–641 |pmid=13627238 |doi=10.1152/ajplegacy.1959.196.3.633}}</ref> Malia que os gatos domésticos saben [[nadar]], son xeralmente reticentes a entrar na auga xa que isto esgótaos con rapidez.<ref name="Fraser2012">{{Cita libro |first=Andrew F. |last=Fraser |title=Feline Behaviour and Welfare |url=https://books.google.com/books?id=ZLD4uy-6QV0C&pg=PA107 |date=2012 |publisher=[[Centre for Agriculture and Bioscience International]] |isbn=978-1-78064-121-8 |page=107 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220073102/https://books.google.com/books?id=ZLD4uy-6QV0C&pg=PA107 |archive-date=20 de febreiro de 2018 |data-acceso=19 de agosto de 2018 }}</ref>

=== Sentidos ===
[[Ficheiro:20151030 Kattenoog.jpg|miniatura|Detalle do ollo e pupila dun gato]]
Os gatos posúen unha excelente [[visión nocturna]] e son capaces de ver a un sexto do nivel de [[luz]] que require a visión humana.{{sfn|Case|2003|p=43}} Isto débese en parte a que posúen un [[tapetum lucidum]] nos seus ollos, o cal reflicte a luz que atravesa a [[retina]] de volta ó propio ollo, aumentanto a súa sensibilidade á luz ténue.<ref name="Olliver 2004">{{Cite journal |title=Comparative Morphology of the Tapetum Lucidum (among Selected Species) |last1=Ollivier |first1=F. J. |last2=Samuelson |first2=D. A. |last3=Brooks |first3=D. E. |last4=Lewis |first4=P. A. |last5=Kallberg |first5=M. E. |last6=Komaromy |first6=A. M. |journal=Veterinary Ophthalmology |date=2004 |volume=7 |issue=1 |pages=11–22 |doi=10.1111/j.1463-5224.2004.00318.x |pmid=14738502}}</ref> A diferenza doutros felinos maiores como por exemplo os [[tigre]]s, os gatos posúen [[pupila]]s en forma de fendidura vertical,<ref name="Malmstrom" /> capaces de enfocar baixo condicións de luz brillante sen sufrir [[aberración cromática]].<ref name="Malmstrom">{{Cite journal |last1=Malmström |first1=T. |last2=Kröger |first2=R. H. |title=Pupil shapes and lens optics in the eyes of terrestrial vertebrates |journal=Journal of Experimental Biology |volume=209 |issue=Pt. 1 |pages=18–25 |date=2006 |pmid=16354774 |doi=10.1242/jeb.01959}}</ref> A baixos niveis de luz, as pupilas dos gatos expándense ata cubrir a maioría da superficie dos seus ollos.<ref name="Hammond 1985">{{Cite journal |last1=Hammond |first1=P. |last2=Mouat |first2=G. S. V. |title=The relationship between feline pupil size and luminance |url=https://archive.org/details/sim_experimental-brain-research_1985-08_59_3/page/485 |journal=Experimental Brain Research |date=1985 |volume=59 |issue=3 |pages=485–490 |doi=10.1007/BF00261338}}</ref> Porén, os gatos domésticos teñen unha pobre [[percepción da cor]], e só posúen dous tipos de [[Cono (célula)|conos]], optimizados para a sensibilidade ó [[azul]] e ó [[verde]] [[amarelo|amarelado]], o que lles deixa cunha capacidade limitada para distinguir entre o [[vermello]] e o verde.<ref name="Loop 1978">{{Cite journal |title=Cat Color Vision: The Effect of Stimulus Size |last1=Loop |first1=M. S. |last2=Bruce |first2=L. L. |journal=[[Science]] |volume=199 |issue=4334 |pages=1221–1222 |date=1978 |pmid=628838 |doi=10.1126/science.628838 |bibcode=1978Sci...199.1221L}}</ref>

Os gatos teñen un excelente sentido do [[oído]] e poden detectar un amplo rango de [[frecuencias]]. Poden oir [[son]]s máis agudos que os cans e os humanos, sendo capaces de detectar frecuencias dende os 55&nbsp;[[hertz|Hz]] ata os 79&nbsp;000&nbsp;Hz, nun rango de 10,5&nbsp;[[oitava]]s,<ref name="PMID15472899">{{Cite journal |title=Primate hearing from a mammalian perspective |last=Heffner |first=Rickye S. |journal=The Anatomical Record Part A: Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology |date=2004 |volume=281 |issue=1 |pages=1111–1122 |pmid=15472899 |doi=10.1002/ar.a.20117 |url=http://psychology.utoledo.edu/images/users/74/Primate%20Hearing%20from%20a%20Mammalian%20Perspective.pdf |format=PDF |archive-url=https://web.archive.org/web/20060919003302/http://psychology.utoledo.edu/images/users/74/Primate%20Hearing%20from%20a%20Mammalian%20Perspective.pdf |dead-url=yes |archive-date=19 de setembro de 2006 |access-date=20 de agosto de 2009 |apelidos= }}</ref><ref name="H. Heffner 1998">{{Cite journal |title=Auditory awareness |last=Heffner |first=Henry E. |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=1998 |volume=57 |issue=3–4 |pages=259–268 |doi=10.1016/S0168-1591(98)00101-4}}</ref> sendo máis efectivo no rango de entre 500&nbsp;Hz e 32&nbsp;kHz.<ref>{{Cite journal |title=Hearing range of the domestic cat |last=Heffner |first=Rickye S. |journal=Hearing Research |date=1985 |volume=19 |issue=1 |pages=85–88 |url=http://psychology.utoledo.edu/images/users/74/Audiograms/HearingRangeOfTheDomesticCat_1985.pdf |format=PDF |doi=10.1016/0378-5955(85)90100-5 |pmid=4066516 |access-date=20 de agosto de 2009 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20100802155440/http://psychology.utoledo.edu/images/users/74/Audiograms/HearingRangeOfTheDomesticCat_1985.pdf |archive-date=02 de agosto de 2010 |apelidos= }}</ref> Os gatos poden oír [[ultrasón]]s, algo que lles axuda na detección e caza de [[roedor]]es que emiten este tipo de sons.<ref name="Sunquist">{{Cite book |last1=Sunquist |first1=Melvin E. |last2=Sunquist |first2=Fiona |title=Wild Cats of the World |url=https://archive.org/details/wildcatsofworld00sunq |date=2002 |page=[https://archive.org/details/wildcatsofworld00sunq/page/10 10] |publisher=[[University of Chicago Press]] |isbn=0-226-77999-8}}</ref><ref name="Blumberg 1992">{{Cite journal |last=Blumberg |first=M. S. |title=Rodent ultrasonic short calls: locomotion, biomechanics, and communication |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-comparative-psychology_1992-12_106_4/page/360 |journal=Journal of Comparative Psychology |date=1992 |volume=106 |issue=4 |pages=360–365 |pmid=1451418 |doi=10.1037/0735-7036.106.4.360}}</ref> Estas capacidades auditivas vense aumentadas polas súas grandes [[orella]]s exteriores móbiles, que amplifican os sons e axúdanlles a detectar a dirección da que proceden os mesmos.<ref name="Sunquist" />

[[Ficheiro:Gillie Backlit (5646498382).jpg|esquerda|miniatura|Vista lateral da cabeza dun gato]]
O sentido do [[olfacto]] dos gatos é agudo, en parte polo seu desenvolvido [[bulbo olfactivo]] e unha gran superficie de [[mucosa olfactiva]].<ref name="Moulton 1967">{{Cite journal |title=Olfaction in mammals |last=Moulton |first=David G. |journal=American Zoology |date=1 de agosto de 1967 |volume=7 |issue=3 |pages=421–429 |doi=10.1093/icb/7.3.421}}</ref> Son sensibles a [[feromona]]s como o [[3-mercapto-3-metil-1-butanol]],<ref name="felinine">{{Cite journal |title=A major urinary protein of the domestic cat regulates the production of felinine, a putative pheromone precursor |last1=Miyazaki |first1=M. |last2=Yamashita |first2=T |last3=Suzuki |first3=Y. |last4=Saito |first4=Y. |last5=Soeta |first5=S. |last6=Taira |first6=H. |last7=Suzuki |first7=A. |date=2006 |journal=Chemical Biology |volume=13 |issue=10 |pages=1071–1079 |pmid=17052611 |doi=10.1016/j.chembiol.2006.08.013}}</ref> que utilizan para comunicarse por medio dos seus [[ouriños]] e [[glándula odorífera|glándulas odoríferas]].<ref name="Sommerville">{{Cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(98)00102-6 |volume=57 |issue=3–4 |pages=269–286 |last=Sommerville |first=B. A. |title=Olfactory Awareness |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=1998}}</ref> Entre o 70% e o 80% dos gatos son tamén mois sensibles a determinadas plantas que conteñen [[nepetalactona]], especialmente á [[herba gateira]], xa que son capaces de detectar esta substancia en proporcións de menos dunha parte por mil millóns.<ref>{{Cita web|url=https://www.nationalgeographic.com.es/naturaleza/actualidad/nebeda-droga-gatos_13703|título=Nébeda, la droga de los gatos|data-acceso=18 de abril de 2020|nome=Héctor|apelidos=Rodríguez|data=25 de febreiro de 2020|lingua=es}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Grognet |first=Jeff |title=Catnip: Its uses and effects, past and present |journal=The Canadian Veterinary Journal |date=1990 |volume=31 |issue=6 |pages=455–456 |pmc=1480656 |pmid=17423611}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=experts-how-does-catnip-work-on-cats |title=How does catnip work its magic on cats? |date=29 de maio de 2007 |last=Turner |first=Ramona |work=[[Scientific American]] |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022023257/http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=experts-how-does-catnip-work-on-cats |archive-date=22 de outubro de 2013 |data-acceso=01 de setembro de 2018 }}</ref> Outras plantas tamén producen este tipo de respostas nos gatos, como por exemplo a ''[[Actinidia polygama]]'' e a ''[[Valeriana officinalis]]''.<ref>{{cita libro |apelido= Samorini|nome= Giorgio|título= Animales que se drogan|edición= |ano= 2003|lingua= es|dataacceso= 18 de abril de 2020|editorial= La Cañamería Global S.L.|lugar= Barcelona|isbn= 84-931026-6-0|páxinas= 29-34}}</ref><ref name="Tucker">{{Cite journal |title=Catnip and the catnip response |last1=Tucker |first1=Arthur |last2=Tucker |first2=Sharon |journal=Economic Botany |date=1988 |volume=42 |issue=2 |pages=214–231 |doi=10.1007/BF02858923}}</ref>

Os gatos posúen relativamente poucas [[papilas gustativas]] en comparación cos humanos, ó redor dunhas 470 en comparación das 9&nbsp;000 da [[Lingua (anatomía)|lingua]] humana.<ref name=sch>{{Cite web |title=Do Cats Have a Sense of Taste? |url=http://www.cathealth.com/nutrition/do-cats-have-a-sense-of-taste |work=CatHealth.com |last=Schelling |first=Christianne |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20160128163535/http://www.cathealth.com/nutrition/do-cats-have-a-sense-of-taste |archive-date=28 de xaneiro de 2016 |data-acceso=01 de setembro de 2018 }}</ref> Os gatos domésticos e os bravos comparten unha [[mutación]] xenética que lles impde que as súas papilas gustativas para o [[Doce (sabor)|doce]] se unan a moléculas azucradas, o que lles impide detectar este sabor.<ref>{{Cite web |url=http://www.petside.com/article/why-cats-can-t-taste-sweets |title=Why Cats Can't Taste Sweets |work=Petside.com |date=13 de marzo de 2012 |access-date=11 de xaneiro de 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130125141059/http://www.petside.com/article/why-cats-can-t-taste-sweets |archive-date=25 de xaneiro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> Pola contra, as súas papilas son sensibles ós [[ácido]]s, ós [[aminoácido]]s presentes nas [[proteína]]s e ós sabores [[amargo]]s.<ref name="Bradshaw2006">{{Cite journal |volume=136 |issue=7 |pages=1927S–1931 |last=Bradshaw |first=John W. S. |title=The Evolutionary Basis for the Feeding Behavior of Domestic Dogs (''Canis familiaris'') and Cats (''Felis catus'') |journal=Journal of Nutrition |date=1 de xullo de 2006 |pmid=16772461
|doi=10.1093/jn/136.7.1927S}}</ref> Ó igual que outros animais, posúen un [[órgano de Jacobson]] na [[boca]] que usan no proceso de comportamento coñecido como [[reflexo de Flehmen]], que lles permite detectar certos aromas. Ademais, os gatos teñen unha preferencia de temperatura distinctiva para a súa comida, preferindo a comida a uns {{convert|38|C|abbr=on}} de temperatura, asemellándose á temperatura dunha presa recentemente cazada, e rexeitando de forma rutineira a comida fría ou [[refrixeración|refrixerada]].<ref name=sch />

Os gatos posúen ducias de [[vibrisas]], especialmente na súa cara. Estas axúdanlle na navigación e na obtención de sensacións, e fornécenlles información sobre a anchura de buracos e da localización de obxectos na escuridade, tanto ó tocar estes obxectos directamente como sentindo correntes de aire. Tamén posúen [[reflexo corneal|reflexos corneais]] para protexer os seus ollos.{{sfn|Case|2003|p=47}} Cando caen dende lugares altos, entre os 90 cm e os 3 metros de altura,<ref name="Kent et al. 2010">{{Cite journal |last1=Kent |first1=Marc |last2=Platt |first2=Simon R. |title=The neurology of balance: Function and dysfunction of the vestibular system in dogs and cats |journal=The Veterinary Journal |volume=185 |pages=247–249 |date= 2010 |url= https://doi.org/10.1016/j.tvjl.2009.10.029 |issue=3 |doi=10.1016/j.tvjl.2009.10.029}}</ref> os gatos poden xirar o seu corpo de forma reflexa e endereitarse grazas ó seu agudo [[sentido do equilibrio]] e a súa [[flexibilidade]],<ref name="falling">{{Cite web |title= Falling Cats |url= http://www.verrueckte-experimente.de/leseproben_e.html |archive-url= https://web.archive.org/web/20051026122408/http://www.verrueckte-experimente.de/leseproben_e.html |archive-date= 26 de outubro de 2005 |access-date= 24 de outubro de 2005 |urlmorta= yes }}</ref> o que se coñece domo [[reflexo de endereitamento dos gatos]].<ref>{{cita publicación periódica|apelidos1=Windle|nome1=William F.|apelidos2=Fish|nome2=Murland W.|título=The development of the vestibular righting reflex in the cat|revista=Journal of Comparative Neurology|volume=54|número=1|issn=0021-9967|doi=10.1002/cne.900540107|pp=85-96|ano=1932}}</ref> Os gatos sen [[Cola (zooloxía)|cola]] (como moitos espécimes das razas [[gato manx|manx]] e [[gato cymric|cymric]]) tamén posúen esta capacidade, xa que os gatos utilizan principalmente o movemento das pernas e a conservación do [[momento angular]] para aterrar desta forma.<ref name="Nguyen 1998">{{Cite web  |url=http://helix.gatech.edu/Classes/ME3760/1998Q3/Projects/Nguyen/  |archive-url=https://web.archive.org/web/20100819151937/http://helix.gatech.edu/Classes/ME3760/1998Q3/Projects/Nguyen/  |archive-date=19 de agosto de 2010  |title=How Does a Cat Always Land on Its Feet?  |last=Nguyen  |first=Huy D.  |work=Dynamics II (ME 3760) Course Materials  |date=1998  |publisher=School of Medical Engineering, [[Georgia Institute of Technology]]  |access-date=15 de maio de 2007  |urlmorta=yes  }}</ref>

=== Saúde e xenética ===
A [[esperanza de vida]] media dos gatos domésticos foi en aumento dende os [[anos 1980]]. A comezos desa década era duns sete anos,
<ref name="Kraft 1998">{{Cita publicación periódica |last=Kraft |first=W. |title=Geriatrics in canine and feline internal medicine |journal=European Journal of Medical Research |volume=3 |issue=1–2 |pages=31–41 |date=1998 |pmid=9512965}}</ref><ref name="Nassar 1984">{{Cita publicación periódica |last1=Nassar |first1=R |last2=Mosier |first2=J. E. |last3=Williams |first3=L. W. |name-list-format=vanc |title=Study of the feline and canine populations in the greater Las Vegas area |url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-veterinary-research_1984-02_45_2/page/282 |journal=American Journal of Veterinary Research |volume=45 |issue=2 |pages=282–287 |date=1984 |pmid=6711951}}</ref> aumentando ata os 9,4 anos en 1995<ref name="Kraft 1998" /> e ata os 15,1 anos en 2018.<ref>{{Cita novas |url= https://www.thesprucepets.com/lifespan-of-cats-552035 |title=What Is the Average Lifespan of a Cat? |work=The Spruce Pets |access-date=6 de xuño de 2018}}</ref> Existen non obstante rexistros de gatos que viviron ata superar 30 anos de idade,<ref name="30yo">{{Cita web |title=Me-wow! Texas Woman Says Cat is 30 Years Old&nbsp;– Although She Can't Hear or See Very Well, Caterack the Cat Is Still Purring |date=30 de setembro de 2009 |work=[[MSNBC]].MSN.com |publisher=[[Microsoft]] |location=New York |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002231250/http://today.msnbc.msn.com/id/33094898/ns/today-today_pets_and_animals?GT1=43001 |archive-date=02 de outubro de 2009 |url=http://today.msnbc.msn.com/id/33094898/ns/today-today_pets_and_animals?GT1=43001 |access-date=30 de setembro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> e o gato máis lonxevo coñecido, [[Creme Puff]], chegou ós 38 anos de idade.<ref name="G2010">{{Cita libro |title=Guinness World Records |date=2010 |publisher=[[Bantam Books]] |edition=reprint |page=320 |url= https://books.google.com/?id=hLYzvUvPL3MC&pg=PA320|isbn=978-0-553-59337-2}}</ref> Castrar ou capar ós gatos incrementa a súa esperanza de vida. Os gatos machos castrados viven de media o dobre que os non castrados, mentres que as femias castradas viven de media un 62% máis que as non castradas.<ref name="Kraft 1998" /> A [[castración]] resulta beneficiosa para a saúde dos gatos, xa que os machos castrados non poden desenvolver [[cancro testicular]], as femias non desenvolven [[cancro uterino]] ou [[cancro ovárico|ovárico]], e ámbolos dous pasan a ter un menor risco de [[cancro de mama]].<ref name="spay-neuter">{{Cita web |url=http://www.aspca.org/pet-care/cat-care/spay-neuter.html |title=Cat Care: Spay–Neuter |work=ASPCA.org |publisher=[[American Society for the Prevention of Cruelty to Animals]] |location=New York |date=2011 |access-date=14 de decembro de 2011 |dead-url=yes |archive-url=https://www.webcitation.org/67mDcERos?url=http://www.aspca.org/pet-care/cat-care/spay-neuter.aspx |archive-date=19 de maio de 2012 }}</ref>

Os gatos poden verse afectados por unha ampla serie de problemas de saúde, incluíndo [[doenzas infecciosas]], [[parasitos]], feridas e [[doenzas crónicas]]. Existen [[vacinación felina|vacinas]] dispoñibles para moitas destas doenzas, e os gatos domésticos adoitan recibir tratamentos para eliminar parasitos como por exemplo os [[verme]]s e as [[pulga]]s.<ref>{{Cita web |url=http://www.petmd.com/blogs/thedailyvet/lhuston/2012/dec/veterinary-care-for-your-new-cat-29565 |title=Veterinary Care for Your New Cat |first=Lorie |last=Huston |work=PetMD |date=17 de decembro de 2012 |access-date=31 de xaneiro de 2017 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170508122739/http://www.petmd.com/blogs/thedailyvet/lhuston/2012/dec/veterinary-care-for-your-new-cat-29565 |archive-date=08 de maio de 2017 }}</ref> O gato doméstico é un organismo [[diploide]] que posúe 38 [[cromosoma]]s<ref name="Nie 2002">{{Cita publicación periódica |last1=Nie |first1=W. |last2=Wang |first2=J. |last3=O'Brien |first3=P. C. |title=The Genome Phylogeny of Domestic Cat, Red Panda and Five Mustelid Species Revealed by Comparative Chromosome Painting and G-banding |journal=Chromosome Research |volume=10 |issue=3 |pages=209–222 |date=2002 |pmid=12067210 |doi=10.1023/A:1015292005631}}</ref> e aproximadamente 20&nbsp;000 [[xene]]s.<ref name="pmid17975172">{{Cita publicación periódica |last1=Pontius |first1=J. U. |last2=Mullikin |first2=J. C. |last3=Smith |first3=D. R. |author4=Agencourt Sequencing Team |author5=NISC Comparative Sequencing Program |display-authors=etal  |title=Initial Sequence and Comparative Analysis of the Cat Genome |journal=Genome Research |volume=17 |issue=11 |pages=1675–1689 |date=2007 |pmid=17975172 |pmc=2045150 |doi=10.1101/gr.6380007}}</ref> Identificáronse ó redor de 250 [[trastornos xenéticos]] nos gatos, moitos deles semellantes ós [[erros conxénitos no metabolismo]] dos humanos.<ref name="O'Brien">{{Cita publicación periódica |title=State of Cat Genomics |url=https://archive.org/details/sim_trends-in-genetics_2008-06_24_6/page/268 |last1=O'Brien |first1=Stephen J. |last2=Johnson |first2=W. |last3=Driscoll |first3=C. |last4=Pontius |first4=J. |last5=Pecon-Slattery |first5=J. |last6=Menotti-Raymond |first6=M. |journal=Trends in Genetics |volume=24 |issue=6 |pages=268–279 |date=2008 |pmid=18471926 |doi=10.1016/j.tig.2008.03.004}}</ref> O alto nivel de semellanza entre o [[metabolismo]] dos mamíferos permite que moitas destas doenzas felinas se diagnostiquen empregando [[probas xenéticas]] orixinalmente deseñadas para os humanos, e de forma inversa permite que os gatos sirvan de [[organismos modelo]] no estudo de doenzas humanas.<ref name="Sewell 2007">{{Cita publicación periódica |title=Inherited Metabolic Disease in Companion Animals: Searching for Nature's Mistakes |last1=Sewell |first1=A. C. |last2=Haskins |first2=M. E. |last3=Giger |first3=U. |journal=Veterinary Journal |volume=174 |issue=2 |pages=252–259 |date=2007 |pmid=17085062 |doi=10.1016/j.tvjl.2006.08.017 |pmc=3132193}}</ref><ref name="OBrien">{{Cita publicación periódica |last1=O'Brien |first1=Stephen J. |last2=Menotti-Raymond |first2=M. |last3=Murphy |first3=W. J. |last4=Yuhki |first4=N. |title=The Feline Genome Project |journal=Annual Review of Genetics |volume=36 |pages=657–686 |date=2002 |pmid=12359739 |doi=10.1146/annurev.genet.36.060602.145553}}</ref>

== Comportamento ==
[[Ficheiro:Felis_silvestris_catus_lying_on_rice_straw.jpg|miniatura|Un gato deitado sobre un [[palleiro]]]]
Os gatos adoitan estar activos tanto de día como de noite, aínda que tenden a estar máis activos polas noites.<ref name="Germain">{{Cite journal |title=Spatio-temporal Sharing between the European Wildcat, the Domestic Cat and their Hybrids |last1=Germain |first1=E. |last2=Benhamou |first2=S. |last3=Poulle |first3=M.-L. |journal=Journal of Zoology |date=2008 |volume=276 |issue=2 |pages=195–203 |doi=10.1111/j.1469-7998.2008.00479.x}}</ref><ref name="Barratt">{{Cite journal |last=Barratt |first=David G. |title=Home Range Size, Habitat Utilisation and Movement Patterns of Suburban and Farm Cats ''Felis catus'' |journal=Ecography |date=1 June 1997 |doi=10.1111/j.1600-0587.1997.tb00371.x |jstor=3682838 |volume=20 |issue=3 |pages=271–280}}</ref> Estes períodos de actividade son flexibles e variados, polo que os gatos domésticos poden ser máis [[animal crepuscular|activos ó amencer e ó anoitecer]] en resposta a unha maior actividade humana nestes momentos do día.<ref name="Randall 1985">{{Cite journal |title=Circadian rhythms in food intake and activity in domestic cats |url=https://archive.org/details/sim_behavioral-neuroscience_1985-12_99_6/page/1162 |last1=Randall |first1=Walter |last2=Johnson |first2=R. F. |last3=Randall |first3=S. |last4=Cunningham |first4=J. T. |journal=Behavioral Neuroscience |date=1985 |volume=99 |issue=6 |pmid=3843546 |doi=10.1037/0735-7044.99.6.1162 |pages=1162–1175}}</ref> Malia que os gatos domésticos pasan a maioría do tempo nos arredores do fogar ó que pertencen, poden afastarse a varios centos de metros do seu punto central, e establecen [[Territorio (animal)|territorios]] que poden variar considerablemente de tamaño.<ref name="Barratt" />

Os gatos conservan enerxía ó durmir máis que a maioría doutros animais, sendo isto máis pronunciado segundo se fan máis vellos. O tempo que pasan durmindo varía, sendo habitual unha media de entre 13 e 14 horas ó día, aínda que poden chegar a durmir ata unhas 20 horas ó día. Cando dormen os gatos pasan por curtos períodos de [[sono]] [[Movemento ocular rápido|REM]], acompañados habitualmente de tics musculares, o que suxire que están a [[soño|soñar]] durante eses momentos.<ref name="Jouvet 1979">{{Cite journal |doi=10.1016/0166-2236(79)90110-3 |volume=2 |pages=280–282 |last=Jouvet |first=Michel |title=What Does a Cat Dream About? |journal=Trends in Neurosciences |date=1979}}</ref>

Pasan unha cantidade de tempo considerable lambéndose a pelaxe para mantela limpa.<ref name="hairballs" /> A [[lingua]] dos gatos posúe unhas espiñas orientadas cara a atrás duns 500&nbsp;[[micrómetro|μm]] de longo, denominadas [[papila]]s. Estas conteñen [[queratina]], o que fai que sexan ríxidas,<ref name="Boshel 1982">{{Cite journal |title=Filiform Papillae of Cat Tongue |last1=Boshel |first1=J. |last2=Wilborn |first2=W. H |last3=Singh |first3=B. B. |last4=Peter |first4=S. |last5=Stur |first5=M. |journal=Acta Anatomica |date=1982 |volume=114 |issue=2 |pages=97–105 |doi=10.1159/000145583 |pmid=7180385}}</ref> actuando en forma de [[peite]]. Algúns gatos, en particular os de pelo largo, regurxitan en ocasións bolas de pelo que se acumula nos seus estómagos debido a este tipo de aseo.<ref name="hairballs">{{cite web |last=Hadzima |first=Eva |title=Everything You Need to Know About Hairballs |date=2016 |url=http://www.dewintonvet.com/everything-you-need-know-about-hairballs/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20161006104436/http://www.dewintonvet.com/everything-you-need-know-about-hairballs/ |archive-date=06 de outubro de 2016 |data-acceso=11 de novembro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref>

=== Sociabilidade ===
O comportamento social dos gatos domésticos é variable, e vai dende a individuos solitarios ata colonias de gatos silvestres que se xuntan ó redor dunha fonte de alimento, baseados en grupos de femias cooperativas.<ref name="Pontier 1996">{{Cite journal |doi=10.1016/0376-6357(95)00070-4 |volume=37 |issue=1 |pages=85–88 |last1=Pontier |first1=Dominique |last2=Natoli |first2=Eugenia |title=Male Reproductive Success in the Domestic Cat (''Felis catus'' L.): A Case History |url=https://archive.org/details/sim_behavioural-processes_1996-08_37_1/page/85 |journal=Behavioural Processes |date=1996}}</ref><ref name="Crowell-davis2004">{{Cite journal |title=Social Organization in the Cat: A Modern Understanding |last1=Crowell-Davis |first1=S. L. |last2=Curtis |first2=T. M. |last3=Knowles |first3=R. J. |date=2004 |journal=Journal of Feline Medicine and Surgery |volume=6 |issue=1 |pages=19–28 |url=http://zoopsy.free.fr/veille_biblio/social_organization_cat_2004.pdf |format=PDF |access-date=21 de maio de 2008 |doi=10.1016/j.jfms.2003.09.013 |pmid=15123163 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110720231305/http://zoopsy.free.fr/veille_biblio/social_organization_cat_2004.pdf |archive-date=20 de xullo de 2011 |apelidos= |data= |revista= |urlmorta=yes }}</ref> Porén, algúns gatos domésticos mantidos como mascotas presentan unha pobre socialización. En particular os gatos máis vellos poden ser agresivos cara á gatos novos recentemente chegados, comportamento coñecido como agresión asocial felina.<ref name="Levine 2005">{{Cite journal |title=Intercat Aggression in Households Following the Introduction of a New Cat |last1=Levine |first1=E. |last2=Perry |first2=P. |last3=Scarlett |first3=J. |last4=Houpt |first4=K. |journal=Applied Animal Behaviour Science |issue=3–4 |date=2005 |pages=325–336 |doi=10.1016/j.applanim.2004.07.006 |volume=90 |access-date=8 de abril de 2009 |url=http://faculty.washington.edu/jcha/330_cats_introducing.pdf |format=PDF |archive-url=https://web.archive.org/web/20090326225932/http://faculty.washington.edu/jcha/330_cats_introducing.pdf |archive-date=26 de marzo de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlmorta=yes }}</ref>

Malia que os gatos e os [[can]]s adoitan caracterizarse como inimigos naturais, poden vivir xuntos se están correctamente socializados.<ref>{{cite web |url=http://www.petuniversity.com/dogs/training--behavior/dogs-and-cats.htm |title=Dogs and Cats&nbsp;– Getting Along |work=PetUniversity |access-date=4 de xullo de 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130617221350/http://www.petuniversity.com/dogs/training--behavior/dogs-and-cats.htm |archive-date=17 de xuño de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> A vida na proximidade de humanos e outros animais domésticos deu lugar a unha adaptación social simbiótica nos gatos, que poden chegar a expresar un grande afecto cara ós humanos e outros animais. [[Etoloxía|Etolóxicamente]] o dono humano dun gato pode realizar a función dunha especie de "infancia estendida", unha forma de [[neotenia]] do comportamento.<ref name="Animal Planet">{{cite web |url= http://animal.discovery.com/guides/cats/body/maturity.html |archive-url= https://web.archive.org/web/20080630205100/http://animal.discovery.com/guides/cats/body/maturity.html |archive-date=30 de xuño de 2008 |title=The Cat Body: Adolescence and Sexual Maturity |at="Cat Guide" |date=2007 |work=AnimalPlanet |publisher=Discovery Communications}}</ref> Os sons agudos que os gatos emiten para pedirlle comida ós humanos poden simular os choros dun bebé humano con fame, algo difídil de ignorar para as persoas.<ref name="McComb 2009">{{Cite journal |last1=McComb |first1=K. |last2=Taylor |first2=A. M. |last3=Wilson |first3=C. |last4=Charlton |first4=B. D. |title=The Cry Embedded within the Purr |journal=Current Biology |volume=19 |issue=13 |pages=R507–508 |date=2009 |pmid=19602409 |doi=10.1016/j.cub.2009.05.033}}</ref> Considérase que o feito de restregarse con humanos ou con outros gatos para impregnar o seu olor é un medio de unión social para os gatos.<ref>{{Cite journal |last1=Soennichsen |first1=Susan |last2=Chamove |first2=Arnold S. |date=2015 |title=Responses of cats to petting by humans |url= https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2752/089279302786992577 |journal=Anthrozoos |volume=15 |issue=3 |pages=258–265 |via=MUN Libraries |doi=10.2752/089279302786992577}}</ref> Os gatos domésticos usan diversas [[comunicación animal|vocalizacións]] para comunicarse, como por exemplo cando miañan ou cando gruñen.<ref name="Moelk"/> A súa [[linguaxe corporal]], incluíndo a posición das orellas e da cola ou a relaxación do corpo, é un indicador do seu estado de ánimo. A cola e as orellas son un mecanismo de sinais sociais particularmente importante nos gatos.<ref name="behaviourguide">{{cite web |url= http://animal.discovery.com/guides/cats/behavior/bodylanguageintro.html |archive-url= https://web.archive.org/web/20090224154137/http://animal.discovery.com/guides/cats/behavior/bodylanguageintro.html |archive-date=24 de febreiro de 2009 |title=Cat Behavior: Body Language |work=AnimalPlanet |date=2007 |access-date=7 de setembro de 2012}}</ref><ref name="Cafazzo">{{Cite journal |last1=Cafazzo |first1=S. |last2=Natoli |first2=E. |title=The Social Function of Tail Up in the Domestic Cat (''Felis silvestris catus'') |journal=Behav. Processes |volume=80 |issue=1 |pages=60–66 |date=2009 |pmid=18930121 |doi=10.1016/j.beproc.2008.09.008}}</ref>

== Relacións cos humanos ==
[[Ficheiro:Girl and cat.jpg|miniatura|Unha nena sostendo a un gato]]
Xunto cos [[can]]s, os gatos son as [[Animal de compaña|mascotas]] máis comúns en todo o mundo.<ref>{{cita web|url=https://www.iot-records.com/2018/03/most-popular-pets-in-world-2018.html|título=Most Popular Pets In The World - 2018|data=16 de marzo de 2018|data-acceso=16 de agosto de 2018|páxina-web=IoT Records|data-arquivo=30 de maio de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200530061611/https://www.iot-records.com/2018/03/most-popular-pets-in-world-2018.html|url-morta=yes}}</ref><ref>{{cita web|url=https://www.petsecure.com.au/pet-care/a-guide-to-worldwide-pet-ownership/|título=A Guide to Worldwide Pet Ownership|páxina-web=PetSecure|nome=Liz|apelidos=Walden|data-acceso=16 de agosto de 2018}}</ref> Houbo varios intentos de levar a cabo un censo de gatos, tanto por medio de asociacións nacionais ou internacionais, como o realizado pola [[Canadian Federation of Humane Societies]],<ref name="Canadian">{{Cita novas |url=http://www.cbc.ca/news/canada/new-brunswick/story/2012/07/17/nb-cat-census-1000.html |title=Humane society launches national cat census |access-date=18 de setembro de 2012 |work=[[CBC News]] |publisher=[[Canadian Broadcasting Corporation]] |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20121024184326/http://www.cbc.ca/news/canada/new-brunswick/story/2012/07/17/nb-cat-census-1000.html |archive-date=24 de outubro de 2012 }}</ref> coma a través de Internet.<ref name="catsbe">{{Cita web |url=http://www.catsbe.com |title=Cats Be |access-date=18 de setembro de 2012 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20120922235823/http://www.catsbe.com/ |archive-date=22 de setembro de 2012 }}</ref><ref name="SupremeCatCensus">{{Cita web |url=http://www.supremecatcensus.co.za/ |archive-url=https://archive.today/20130422011322/http://www.supremecatcensus.co.za/ |archive-date=22 de abril de 2013 |title=The Supreme Cat Census |access-date=18 de setembro de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> As estimacións xerais da poboación global de gatos domésticos varían amplamente entre os 200 e os 600 millóns.<ref>{{Cita web |title=About Pets |work=IFAHEurope.org |publisher=Animal Health Europe |url=http://www.ifaheurope.org/companion-animals/about-pets.html |access-date=3 de outubro de 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006074439/http://www.ifaheurope.org/companion-animals/about-pets.html |archive-date=06 de outubro de 2014 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |last=Legay |first=J. M. |title=Sur une tentative d'estimation du nombre total de chats domestiques dans le monde  |language=fr |journal=Comptes Rendus de l'Académie des Sciences, Série III |volume=303 |issue=17 |pages=709–712 |date=1986 |pmid=3101986}}</ref><ref>{{Cita web |title=Cats: Most interesting facts about common domestic pets |url=http://english.pravda.ru/society/family/09-01-2006/9478-cats-0/ |work=[[Pravda]] |access-date=3 de outubro de 2014 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006105806/http://english.pravda.ru/society/family/09-01-2006/9478-cats-0/ |archive-date=06-10-2014 }}</ref><ref>{{Cita novas |title=Study Traces Cat's Ancestry to Middle East |url=https://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html?_r=1& |work=The New York Times |access-date=3 de outubro de 2014 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20150509090813/http://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html?_r=1& |archive-date=09 de maio de 2015 }}</ref><ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=xYKqluO6c8UC&lpg=PA157&dq=million%20cats%20worldwide&pg=PA157#v=onepage&q=million%20cats%20worldwide&f=false |first1=Stanley D. |last1=Gehrt |first2=Seth P. D. |last2=Riley |first3=Brian L. |last3=Cypher |title=Urban Carnivores: Ecology, Conflict, and Conservation |date=12 de marzo de 2010 |publisher=[[Johns Hopkins University]] Press |access-date=3 de outubro de 2014 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20151231224128/https://books.google.com/books?id=xYKqluO6c8UC&lpg=PA157&dq=million%20cats%20worldwide&pg=PA157#v=onepage&q=million%20cats%20worldwide&f=false |archive-date=31 de decembro de 2015 |isbn=9780801893896 }}</ref><ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=0HmB3ix5IQ8C&lpg=PA47&dq=million%20cats%20worldwide&pg=PA47#v=onepage&q=million%20cats%20worldwide&f=false |first=Irene |last=Rochlitz |title=The Welfare of Cats |date=17 de abril de 2007 |publisher=[[Springer Science & Business Media]] |access-date=3 de outubro de 2014 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20151231224128/https://books.google.com/books?id=0HmB3ix5IQ8C&lpg=PA47&dq=million%20cats%20worldwide&pg=PA47#v=onepage&q=million%20cats%20worldwide&f=false |archive-date=31 de decembro de 2015 |isbn=9781402032271 }}</ref>

Ademais de manterse como mascotas, os gatos tamén se usan nas industrias internacionais de peles e coiro para facer sombreiros, abrigos, mantas, xoguetes, zapatos e luvas.<ref>{{Cita web |url=http://www.hsus.org/web-files/PDF/What-is-that-they-re-wearing_FurBooklet.pdf |format=PDF |archive-url=https://web.archive.org/web/20061201153853/http://www.hsus.org/web-files/PDF/What-is-that-they-re-wearing_FurBooklet.pdf |archive-date=01 de decembro de 2006 |title=What Is That They're Wearing? |publisher=[[Humane Society of the United States]] |access-date=22 de outubro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{Cita libro |title=A Primer on Animal Rights: Leading Experts Write about Animal Cruelty and Exploitation |editor-first=Kim W. |editor-last=Stallwood |publisher=[[Lantern Books]] |date=2002}}</ref><ref>{{Cita novas |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6165786.stm |title=EU proposes cat and dog fur ban |work=[[BBC News]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |access-date=22 de outubro de 2009 |date=20 de novembro de 2006 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20090102231651/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6165786.stm |archive-date=02 de xaneiro de 2009 }}</ref> Estes usos prohibíronse nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], [[Australia]] e na [[Unión Europea]].<ref>{{Cita web |url=http://www.hsus.org/about_us/humane_society_international_hsi/hsi_europe/dog_cat_fur/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20090217153420/http://www.hsus.org/about_us/humane_society_international_hsi/hsi_europe/dog_cat_fur/ |archive-date=17 de febreiro de 2009 |title=EU Announces Strict Ban on Dog and Cat Fur Imports and Exports |date=27 de xuño de 2007 |publisher=[[Humane Society International]] |first=Carly |last=Ikuma |work=HSUS.org |access-date=14 de decembro de 2011 |urlmorta=yes }}</ref> Na tradición intelectual occidental, a idea de gatos como obxectos comúns serviu en varias ocasións para ilustrar problemas da [[mecánica cuántica]], como por exemplo na disquisición teórica do [[gato de Schrödinger]].<ref>{{cita publicación periódica|jstor=284918|título=The Chimerical Cat: Philosophy of Quantum Mechanics in Historical Perspective|nome=Stephen G.|apelidos=Brush|revista=Social Studies of Science|volume=10|número=4|data=1980|pp=393-447}}</ref>

O día [[8 de agosto]] celébrase o ''Día Internacional do Gato'', se ben pode celebrarse tamén nos días [[20 de febreiro]] e [[29 de outubro]]<ref>{{cita web|url=https://www.antena3.com/noticias/sociedad/dia-internacional-gato-2022-que-celebra-hoy-otras-dos-veces-mas_2022080862f08ee88d51040001d37a87.html|título=Día internacional del Gato 2022: ¿Por qué se celebra hoy y otras dos veces más?|lingua=es}}</ref>

=== Mordeduras e transmisión de infeccións ===
Os gatos poden morder ós humanos cando se senten atacados, durante o xogo ou cando son agresivos, e estas mordeduras poden chegar a dar lugar a complicacións de saúde.<ref name=kidshealth>{{Cita web |url=https://kidshealth.org/en/parents/animal-bites-sheet.html?WT.ac=p-ra |title=First Aid: Animal Bites |publisher=[[Nemours Foundation]] |access-date=18 de xuño de 2017 |date=2017 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170518170950/http://kidshealth.org/en/parents/animal-bites-sheet.html?WT.ac=p-ra |archive-date=18 de maio de 2017 }}</ref> Unha mordedura de gato difire das mordeduras doutras mascotas xa que os dentes dos gatos son afiados en forma de punta, polo que poden provocar [[ferida|perforacións]] profundas, que a [[pel]] adoita cubrir rapidamente atrapando [[microorganismo]]s que poden provocar [[infección]]s.<ref name=kidshealth /><ref name=assh>{{Cita web |url=http://www.assh.org/handcare/hand-arm-injuries/animal-bites-treatment |title=Animal Bites |publisher=[[American Society for Surgery of the Hand]] |date=2017 |work=HandCare.org |access-date=18 de xuño de 2017 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170728015622/http://www.assh.org/handcare/hand-arm-injuries/animal-bites-treatment |archive-date=28 de xullo de 2017 }}</ref>

Os gatos poden estar [[infección|infectados]] ou [[infestación|infestados]] de [[virus]], [[bacterias]] [[bacteria patóxena|patóxenas]], [[Fungo (bioloxía)|fungos]], [[protozoos]], [[artrópodos]] ou [[verme]]s que poden transmitir doenzas ós humanos.<ref name="Chomel2014" /><ref name=Ohio2016>{{Cita web |title=Cats |publisher=[[Ohio Department of Health]] |url=http://www.odh.ohio.gov/en/odhprograms/bid/zdp/animals/cats |access-date=26 de novembro de 2016 |date=21 de xaneiro de 2015 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20161127023823/http://www.odh.ohio.gov/en/odhprograms/bid/zdp/animals/cats |archive-date=27 de novembro de 2016 }}</ref> As probabilidades de que unha persoa enferme depende da idade e do estado [[Inmunidade (medicina)|inmune]] da persoa. Aqueles que viven con gatos no seu fogar ou preto deles teñen unha maior probabilidade de infectarse, mais aqueles que non teñen gatos como mascotas tamén poden infectarse por medio de [[feces]] e [[parasitismo|parasitos]] procedentes de gatos.<ref name="Chomel2014">{{Cita publicación periódica |last=Chomel |first=Bruno |title=Emerging and Re-Emerging Zoonoses of Dogs and Cats |journal=Animals |volume=4 |issue=3 |date=2014 |pages=434–445 |issn=2076-2615 |doi=10.3390/ani4030434 |pmid=26480316 |pmc=4494318}}</ref><ref name="StullBrophy2015">{{Cita publicación periódica |last1=Stull |first1=J. W. |last2=Brophy |first2=J. |last3=Weese |first3=J. S. |title=Reducing the risk of pet-associated zoonotic infections |journal=Canadian Medical Association Journal |volume=187 |issue=10 |date=2015 |pages=736–743 |issn=0820-3946 |doi=10.1503/cmaj.141020 |pmid=25897046|pmc=4500695}}</ref> Algunhas das infeccións máis preocupantes que poden transmitir os gatos son a [[salmonelose]], a [[doenza por rabuñadura de gato]] e a [[toxoplasmose]].<ref name="Ohio2016" />

=== Historia e mitoloxía ===
{{Véxase tamén|O gato na cultura popular galega}}
[[Ficheiro:Louvre egyptologie 21.jpg|dereita|miniatura|Os [[Antigo Exipto|antigos exipcios]] [[momia|momificaban]] gatos mortos en sinal de respecto da mesma forma que momificaban ás persoas.<ref name="Clutton-Brock1999" />]]
Tradicionalmente os historiadores tenderon a crer que o [[Antigo Exipto]] foi o sitio onde tivo lugar a domesticación do gato, debido as representacións de gatos domésticos en pinturas exipcias de hai uns 3600 anos de antigüidade.<ref name="Driscoll" /> Porén, no ano 2004 atopouse nunha tumba [[Neolítico|neolítica]] escavada en [[Shillourokambos]], [[Chipre]], ósos dun humano e dun gato depositados preto o un do outro. A estimación sobre a antigüidade desta tumba indicou que tería uns 9500 anos, atrasando no tempo a primeira asociación coñecida entre os humanos e os gatos de forma significativa.<ref name="9500 years" /><ref name="Muir 2004">{{Cita novas |title=Ancient Remains Could Be Oldest Pet Cat |last=Muir |first=Hazel |work=[[New Scientist]] |date=8 de abril de 2004 |url=https://www.newscientist.com/article/dn4867.html |access-date=23 de novembro de 2007 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20071221171428/http://www.newscientist.com/article/dn4867.html |archive-date=21 de decembro de 2007 }}</ref><ref name="Walton 2004">{{Cita novas |title=Ancient Burial Looks Like Human and Pet Cat |last=Walton |first=Marsha |work=[[CNN]].com |date=9 de abril de 2004 |url=http://edition.cnn.com/2004/TECH/science/04/08/cats.cyprus/index.html |access-date=23 de novembro de 2007 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20071222092756/http://edition.cnn.com/2004/TECH/science/04/08/cats.cyprus/index.html |archive-date=22 de decembro de 2007 }}</ref> Este descubrimento, combinado con estudos xenéticos, suxeriu que os gatos probablemente foron domesticados no [[Oriente Medio]], na [[Crecente Fértil]] coincidindo co [[Historia da agricultura|desenvolvemento da agricultura]], e foron levados dende alí ata os actuais Chipre e [[Exipto]].<ref name="DriscollMenotti-Raymond2007" /><ref name="OttoniVan Neer2017" />

No antigo Exipto os gatos eran [[animal sagrado|animais sagrados]], e son comúns as representacións da deusa [[Bastet]] en forma de gato, tomando en ocasións o aspecto guerreiro dunha [[león|leoa]].{{sfn|Mason|1984|p=220}} Matar gatos estaba completamente prohibido,<ref name="Clutton-Brock1999">{{Cita libro |last=Clutton-Brock |first=Juliet |title=A Natural History of Domesticated Mammals |date=1999 |orig-year=1987 |publisher=[[Cambridge University Press]] |location=Cambridge, England |isbn=0-521-63495-4 |page=138 |edition=2nd |url= https://books.google.com/?id=cgL-EbbB8a0C&pg=PA138&dq=mummified+cats#v=onepage&q=mummified%20cats&f=false}}</ref> e segundo o historiador [[antiga Grecia|grego]] [[Heródoto]], cando un gato pertencente a un fogar falecía, a familia enteira pasaría a estar de loito e afeitarían as [[cella]]s.<ref name="Clutton-Brock1999" /> As familias levaban ós seus gatos mortos á cidade sagrada de [[Bubastis]],<ref name="Clutton-Brock1999" /> onde se [[embalsamamento|embalsamaban]] e soterraban en depósitos sagrados.<ref name="Clutton-Brock1999" /> Os historiadores indican que os gatos foron introducidos en [[Grecia]] e no sur de [[Italia]] por primeira vez no [[século -V|século V a. C.]] polos [[fenicios]].<ref name="Mark2012">{{Cita web |last=Mark |first=Joshua J. |date=17 de febreiro de 2012 |title=Cats in the Ancient World |url=https://www.ancient.eu/article/466/cats-in-the-ancient-world/ |work=Ancient.eu |publisher=[[Ancient History Encyclopedia]] Ltd |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20180102191456/https://www.ancient.eu/article/466/cats-in-the-ancient-world/ |archive-date=02 de xaneiro de 2018 |data-acceso=17 de agosto de 2018 }}</ref> A evidencia máis temperá da posesión de gatos domésticos por parte dos gregos provén de dúas [[moeda]]s da [[Magna Grecia]] que datan de mediados do século V a. C., nas que se representa a [[Iocasto]] e [[Falanto]], fundadores lendarios de [[Reggio Calabria|Rhegion]] e [[Taranto|Taras]] respectivamente, xogando cos seus gatos mascota.{{sfn|Engels|2001|pp=57-58}}<ref name="Rogers2006">{{Cita libro |last=Rogers |first=Katherine M. |title=Cat |date=2006 |publisher=Reaktion Books |location=London |isbn=978-1-86189-292-8| pages=18–20 |url= https://books.google.com/?id=16ZsW4QLKlUC&pg=PA19&dq=ancient+Greece+cats+and+weasels#v=onepage&q=ancient%20Greece%20cats%20and%20weasels&f=false}}</ref>

[[Ficheiro:Cat birds MAN Napoli Inv9993.jpg|miniatura|esquerda|[[Mosaico romano]] dun gato matando unha [[perdiz]], na ''[[Casa del Fauno]]'' de [[Pompeia]]]]
Porén, os gatos eran aparentemente extremadamente raros entre os antigos gregos e os [[Roma antiga|romanos]].<ref name="Rogers2006" /> Heródoto expresaba o seu asombro dos gatos domésticos en Exipto, xa que anteriormente só tiña visto [[gato bravo|gatos bravos]].<ref name="Rogers2006" /> Incluso en épocas posteriores, os [[furón]]s eran moito máis habituais como mascotas,<ref name="Rogers2006" /> e considerábanse os cazadores de roedores ideais no lugar dos gatos.<ref name="Rogers2006" /> A palabra en [[grego antigo]] habitual para "gato" era ''ailouros'', que significa "cousa coa cola ondeante",{{sfn|Engels|2001|p=57}}<ref name="Rogers2006" /> malia que esta palabra tamén se podía aplicar a calquera dos "varios carnívoros de longa cola que mantiñan para cazar ratos".<ref name="Rogers2006" /> Os gatos case non se mencionan na [[literatura grega antiga]],<ref name="Rogers2006" /> mais [[Aristóteles]] si afirmou na súa ''[[Historia dos animais]]'' que as "gatas femias son naturalmente [[lascivia|lascivas]]."{{sfn|Engels|2001|p=74}}<ref name="Rogers2006" /> Posteriormente os gregos levaron a cabo un [[Interpretatio graeca|sincretismo]] da súa propia deusa [[Ártemis]] coa deusa exipcia [[Bastet]], adoptando as asociacións desta última cos gatos e adscribíndoas a Ártemis.{{sfn|Engels|2001|pp=77–79}} Nas ''[[Metamorfoses]]'' de [[Ovidio]], cando os deuses escapan ó Exipto e toman formas animais, a deusa [[Diana]] (equivalente romana de Ártemis) tórnase nun gato.{{sfn|Engels|2001|p=79}}

Os gatos eventualmente desplazaron ós furóns como o control de pragas elixido xa que se consideraban máis agradables para ter ó redor do fogar e eran máis entusiastas na caza de ratos.<ref name="Beadle1977">{{Cita libro |last=Beadle |first=Muriel |title=Cat |date=1977 |publisher=[[Simon & Schuster]] |location=New York |isbn=978-0671224516 |page=76 |url= https://books.google.com/?id=tnjgqpNKYksC&pg=PA75&lpg=PA75&dq=Nubian+word+kadis#v=onepage&q=Nubian%20word%20kadis&f=false}}</ref> Durante a [[Idade Media]], moitas das asociacións de Ártemis cos gatos foron implantadas na [[Virxe María]].<ref name="Beadle1977" /> Os gatos adoitaban representarse en iconografía relixiosa sobre a [[Anunciación]] e sobre a [[Sagrada Familia (cristianismo)|Sagrada Familia]],<ref name="Beadle1977" /> e segundo unha lenda italiana, na mesma noite que María deu luz a [[Xesús de Nazaret|Xesús]], unha gata virxe en [[Belén]] deu a luz a un gato.<ref name="Beadle1977" /> Os gatos domésticos espalláronse a gran parte do resto do mundo durante a [[Era dos descubrimentos]], levándose como [[gato de barco|gatos de barcos]] en [[veleiro]]s para controlar os roedores a bordo e como talismáns de boa sorte.{{sfn|Mason|1984|p=223}}

Varias [[relixión]]s antigas crían que os gatos son ánimas exaltadas, compañeiros ou guías para os humanos, que son omniscientes pero mudos, e polo tanto non poden influenciar as decisións tomadas polos humanos. No Xapón, o gato [[Maneki Neko]] é un símbolo de boa fortuna.<ref>{{Cita web |url=http://www.darumamagazine.com/new/articles-excerpts/maneki-neko-feline-fact-fiction/ |title=Maneki Neko: Feline Fact & Fiction |first=Alan |last=Pate |work=Daruma Magazine |publisher=Takeguchi Momoko |location=Amagasaki, Japan |date=2008 |access-date=30 de decembro de 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/6DIDy4b8G?url=http://www.darumamagazine.com/new/articles-excerpts/maneki-neko-feline-fact-fiction/ |archive-date=30 de decembro de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> Na [[mitoloxía nórdica]], [[Freia]], deusa do [[amor]], da [[beleza]] e da [[fertilidade]], represéntase montada nun carro tirado por gatos.<ref>{{Cita libro |last=Faulkes |first=Anthony |date=1995 |title=Edda |page=24 |isbn=0-460-87616-3}}</ref> Nas lendas [[pobo xudeu|xudías]], o primeiro gato vivía no fogar do primeiro home [[Adán]] como unha mascota que cazaba [[rato]]s.<ref name="Ginzberg" /> Segundo estas mesmas lendas, o gato era compañeiro do primeiro [[can]], mais este último rompeu un xuramento que fixeran ambos, o que deu como resultado a inimizade entre os descendentes destes dous animais.<ref name="Ginzberg">{{Cita libro |last=Ginzberg |first=Louis |date=1909 |title=The Legends of the Jews, Vol. I: The Sixth Day |url= http://www.swartzentrover.com/cotor/e-books/misc/Legends/Legends%20of%20the%20Jews.pdf |format=PDF |translator-first=Henrietta |translator-last=Szold |location=Philadelphia |publisher=[[Jewish Publication Society]]}}</ref> Nas lendas xudías tamén se indica que nin os gatos nin os [[raposo]]s están representados na [[auga]], mentres que tódolos outros animais teñen unha especie mariña que os encarna.<ref name="Ginzberg" /> Pola súa banda, malia que no [[islam]] non hai especies sagradas, os [[musulmán]]s veneran ós gatos. Segundo algúns escritores occidentais, [[Mahoma]] tiña un gato favorito, chamado [[Muezza]].<ref>{{Cita libro |last=Geyer |first=Georgie Anne |title=When Cats Reigned Like Kings: On the Trail of the Sacred Cats |url=https://archive.org/details/whencatsreignedl00geor |publisher=[[Andrews McMeel Publishing]] |location=Kansas City, Missouri |date=2004 |isbn=0-7407-4697-9}}</ref> Segundo estes, Mahoma amaba tanto ós gatos que "prefería quedarse sen poder coller o seu manto en lugar de molestar a un gato que estivese durmindo sobre este".<ref name="Reeves">{{Cita libro |first=Minou |last=Reeves |title=Muhammad in Europe |url=https://archive.org/details/muhammadineurope0000reev |publisher=[[New York University Press]] |page=[https://archive.org/details/muhammadineurope0000reev/page/52 52] |isbn=0-8147-7533-0 |date=2000}}</ref> Porén, esta historia non ten orixe nos escritores musulmás temperás, e semella ser unha confusión dunha historia dun santo [[sufí]] posterior, [[Ahmed ar-Rifa'i]], que data de séculos despois de Mahoma.<ref>{{Cita web |url=http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=5401&idto=5401&bk_no=60&ID=5263 |title=Biography of al-Rifai |last=Al-Thahabi |first=Shamsuddin |work=سير أعلام النبلاء |language=ar |access-date=11 de novembro de 2014 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20141025030332/http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=5401&idto=5401&bk_no=60&ID=5263 |archive-date=25 de outubro de 2014 }}</ref> Nas [[illas británicas]] vinculados á [[mitoloxía celta]] hai lendas como a do [[Cait Sidhe]] que se mesturan con avistamentos, reais ou non, como os dos [[Gato de Kellas|gatos de Kellas]] ou os [[grandes gatos británicos]].

==== Supersticións ====
[[Ficheiro:A Black Cat.jpg|225px|dereita|miniatura|Un [[gato negro]]]]
Un gran número de culturas posúen [[superstición]]s sobre os gatos. Nalgunhas existe a crenza popular de que cruzarse no camiño cun [[gato negro]] trae mala [[sorte]], e nas culturas europeas é habitual atopar a gatos negros como [[espíritos familiares]] das [[meiga]]s.<ref>{{Cita libro|título=Black Cats & Four-Leaf Clovers: The Origins of Old Wives' Tales and Superstitions in Our Everyday Lives|url=https://archive.org/details/blackcatsfourlea0000oliv|nome=Harry |apelidos=Oliver|editorial=Penguin|ano=2010|capítulo=Animals|ISBN=9781101442814}}</ref><ref name=black/> En [[Ieper]], [[Bélxica]], conmemórase a matanza de gatos en época [[Idade Media|medieval]] cunha cabalgata anual coñecida como [[Kattenstoet]].<ref name=black>{{Cita web |title=Are Black Cats Really Bad Luck? [Hoax] |url=http://socialnewsdaily.com/58901/are-black-cats-really-bad-luck-hoax/ |website=SocialNewsDaily.com |access-date=19 de decembro de 2015 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222141607/http://socialnewsdaily.com/58901/are-black-cats-really-bad-luck-hoax/ |archive-date=22 de decembro de 2015 }}</ref> Segundo [[James George Frazer]] e [[Norman Davies]], existen rexistros tamén de que na [[Francia]] medieval queimábanse gatos vivos como superstición e como entretemento:<ref>{{Cita libro |last=Davies |first=Norman |title=Europe: A History |url=https://archive.org/details/europehistory00davi_0 |date=1996 |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=0-198-20171-0 |page=[https://archive.org/details/europehistory00davi_0/page/543 543]}}</ref>

{{cita|
"Era costume queimar unha cesta, barril ou saco cheo de gatos vivos, que se colgaba dun alto mastro no medio dunha [[Fogueira|cacharela]]; en ocasións queimaban un [[raposo]]. A xente recollía as brasas e cinzas do lume e levábanas ás súas casas, crendo que traían boa sorte. Os reis franceses adoitaban estar presentes nestes espectáculos e incluso prendían a luminaria coas súas propias mans. En 1648 [[Lois XIV de Francia|Lois XIV]], coroado de rosas e levando unha presa de rosas na súa man, prendeu o lume, bailou perante del e tomou partido no banquete que tivo lugar despois no concello da vila. Mais esta foi a última ocasión na que un monarca presidiu a cacharela de [[Noite de san Xoán|verán]] en [[París]]. En [[Metz]] prendíanse lumes de verán cunha gran pompa na esplanada, e unha ducia de gatos, metidos en gaiolas de [[vimbio]], queimábanse vivos neles, para o divertimento da xente. De forma semellante, en [[Gap]], no [[Departamentos de Francia|departamento]] dos [[Altos Alpes]], éra habitual asar gatos sobre as fogatas de verán."<ref>[[James Frazer|Frazer, Sir James George]]. ''The Golden Bough'', (1922). [http://www.bartleby.com/196/164.html Online version.] {{webarchive|url= https://web.archive.org/web/20061208190208/http://www.bartleby.com/196/164.html |date=8 de decembro de 2006}}</ref>}}

Un dos mitos presentes nun gran número de culturas é que os gatos posúen múltiples vidas. En moitos países a crenza indica que teñen nove vidas, mais en [[Italia]], [[Alemaña]], [[Grecia]] e algunhas rexións de fala [[lingua castelá|castelá]] dise que teñen sete vidas,<ref>{{Cita novas |url=http://elcomercio.pe/impresa/notas/vidas-gato/20100307/423959 |date=7 de marzo de 2010 |access-date=19 de marzo de 2010 |first=Nora |last=Sugobono |language=es |title=Las vidas del gato |work=[[El Comercio (Peru)|El Comercio]] |location=Lima, Peru |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20120127052854/http://elcomercio.pe/impresa/notas/vidas-gato/20100307/423959 |archive-date=27 de xaneiro de 2012 }}</ref><ref>{{Cita web|title=Qual é a origem da lenda de que os gatos teriam sete vidas?|url=http://mundoestranho.abril.com.br/materia/qual-e-a-origem-da-lenda-de-que-os-gatos-teriam-sete-vidas|language=pt-BR|website=[[Mundo Estranho]]|publisher=[[Abril Media]]|location=São Paulo, Brazil|access-date=15 de novembro de 2015|dead-url=yes|archive-url=https://web.archive.org/web/20151117031757/http://mundoestranho.abril.com.br/materia/qual-e-a-origem-da-lenda-de-que-os-gatos-teriam-sete-vidas|archive-date=17 de novembro de 2015}}</ref> mentres que nas tradicións [[pobo árabe|árabes]] e [[pobo turco|turcas]] o número de vidas é de seis.<ref>{{Cita novas |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/gallery/2010/mar/18/guide-to-pets-pet-myths?picture=360591960 |access-date=18 de marzo de 2010 |first=Tim |last=Dowling |title=Tall tails: Pet myths busted |date=19 de marzo de 2010 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20130909160834/http://www.theguardian.com/lifeandstyle/gallery/2010/mar/18/guide-to-pets-pet-myths?picture=360591960 |archive-date=09 de setembro de 2013 }}</ref> Este mito atribúese á flexibilidade e axilidade natural que exhiben os gatos á hora de escapar de situacións ameazadoras para a súa vida. Outro dos factores que alimenta este mito é o feito de que a miúdo os gatos que caen aterran cos seus pés, usando un reflexo instintivo para xirar os seus corpos. Non obstante e maila este reflexo, os gatos poden resultar igualmente feridos ou falecer a causa dunha caída desde grande altitude.<ref>{{Cita web |url=http://cats.about.com/od/catsafety/a/highrisefalls.htm |title=The ASPCA Warns About High-Rise Falls by Cats: High-Rise Apartments, Windows, Terraces and Fire Escapes Pose Risk to Urban Cats |date=30 de xuño de 2005 |author=<!--staff writer(s)--> |publisher=[[American Society for the Prevention of Cruelty to Animals]] |via=About.com |access-date=6 de xuño de 2018 |location=New York |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20120522014805/http://cats.about.com/od/catsafety/a/highrisefalls.htm |archive-date=22 de maio de 2012 }} (Press release.)</ref>

== Galería de imaxes ==
{{galería
|Ficheiro:Gato Barraña Galicia 2.jpg|Gato en Barraña, [[Boiro]]
|Ficheiro:Gato137eue.jpg|Gato en Mandaio, [[Oza-Cesuras]]
|Ficheiro:Gato Cat115.JPG|Gato en [[Cuntis]]
|Ficheiro:Gatos en Mandaio.jpg|Gatos en Mandaio.
|Ficheiro:Gato en Boiro Galicia.jpg|Gato en [[Boiro]]
|Ficheiro:Gato malpica.jpg|Gato en [[Malpica de Bergantiños]]
}}

== Notas ==
{{Todas as ref|en}}
{{Listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}

=== Outros artigos ===
{{Wikispecies|Felis sylvestris catus}}
* [[Gato bravo]] 
* [[Gato ferruxento]] 
* [[Gato das areas]]
* [[Gato de cabeza plana]]
* [[Gato manx]]
* [[Gato de patas negras]]
* [[Gato de Kellas]]
* [[Gato de Cheshire]]
* [[Gato de ollo impar]]
* [[Gato de mar]] 
* [[Gato siamés]]
* [[Gato de Schrödinger|Gato de Schödinger]]
* [[Gato da xungla]]
* [[Gato negro|Gato negra]]
* [[Gato rubio de Borneo]]
* [[Grandes gatos británicos]]
* [[Felinos]]
* [[Félidos]]
* [[Feliformes]]
* [[O gato con botas]]
* [[O rei dos gatos]]
=== Bibliografía ===
* {{Cita libro |title=The Cat: Its Behavior, Nutrition, and Health |last=Case |first=Linda P. |date=2003 |publisher=Iowa State University Press |location=Ames |isbn=0-8138-0331-4|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |last1=Engels |first1=Donald W. |title=Classical Cats: The Rise and Fall of the Sacred Cat |date=2001 |orig-year=1999 |publisher=Routledge |location=Londres |isbn=0-415-26162-7|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |last=Mason |first=I. L. |title=Evolution of Domesticated Animals |date=1984 |publisher=Prentice Hall Press |isbn=0-582-46046-8|lingua=en|ref=harv}}
* {{Cita libro |title=Study of the Cat with Reference to Human Beings |last=Walker |first=Warren F. |edition=4ª |date=1982 |publisher=Thomson Learning (Cengage) |isbn=0-03-057914-7|lingua=en|ref=harv}}

{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Gatos| ]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Ciencia)]]