Eho kuatia retepýpe

Okinaguañe'ẽ

Vikipetãmegua
Yvyra'anga ñe'ẽ Okinawa ypa'ũme, pytãme okinawañe'ẽ, ha hovy'upe Kunigamiñe'ẽ
Okinawañe'ẽ Vikipetã Logo

Okinawañe'ẽ (Karaiñe'ẽ: Idioma Okinawense), hérava 沖縄口/ウチナーグチ(Uchinaaguchi) Okinawañe'ẽme, ha 沖縄方言(Okinawa hōgen) Hapõñe'ẽme, ha'e peteĩ ñe'ẽ Ryū-Kyū Ñe'ẽ Aty pegua, oñe'ẽva 980.000 ava (ary 2000 aja) Okinawa ypa'ũme ñemby gotyo, avei upe táva tetã akãme, Naha, Hapõme. Ko ñe'ẽ ojogua Hapõñe'ẽ, ha oime avei Hapõ Ñe'ẽ Atýpe, Hapõñe'ẽ ha Hachijoñe'ẽ ndive ha avei ambue Ryū-Kyū ñe'ẽnguéra, javeve Amamiñe'ẽ, Kunigamiñe'ẽ, Miyakoñe'ẽ, Yaeyamañe'ẽ ha Yonaguniñe'ẽ ndive.

A I U E O YA YI YU YE YO WA WI WU WE WO N
Ø あ・ア
a
[

a]

い・イ
i
[

i]

う・ウ
u
[

u]

え・エ
e
[

e]

お・オ
o
[

o]

や・ヤ
ya
[

ja]

いぃ・イィ
yi
[

ji]

ゆ・ユ
yu
[

ju]

えぇ・エェ
ye
[

je]

よ・ヨ
yo
[

jo]

わ・ワ
wa
[

wa]

ゐ・ヰ
wi
[

wi]

をぅ・ヲゥ
wu
[

wu]

ゑ・ヱ
we
[

we]

を・ヲ
wo
[

wo]

ん・ン
n
[

ɴ] ([ ], [ ŋ̣], [ ])

Q
(parada glotal/puso)
あ・ア
Qa
[

ʔa]

い・イ
Qi
[

ʔi]

う・ウ
Qu
[

ʔu]

え・エ
Qe
[

ʔe]

お・オ
Qo
[

ʔo]

っや・ッヤ
Qya
[

ʔʲa]

っゆ・ッユ
Qyu
[

ʔʲu]

っよ・ッヨ
Qyo
[

ʔʲo]

っわ・ッワ
Qwa
[

ʔʷa]

っゐ・ッヰ
Qwi
[

ʔʷi]

っゑ・ッヱ
Qwe
[

ʔʷe]

っを・ッヲ
Qwo
[

ʔʷo]

っん・ッン
Qn
[

ʔɴ] ([ ʔn̩], [ ʔṃ])

K か・カ
ka
[

ka]

き・キ
ki
[

ki]

く・ク
ku
[

ku]

け・ケ
ke
[

ke]

こ・コ
ko
[

ko]

きゃ・キャ
kya
[

kʲa]

きゅ・キュ
kyu
[

kʲu]

きょ・キョ
kyo
[

kʲo]

くゎ・クヮ
kwa
[

kʷa]

くぃ・クィ
kwi
[

kʷi]

くぇ・クェ
kwe
[

kʷe]

くぉ・クォ
kwo
[

kʷo]

G が・ガ
ga
[

ga]

ぎ・ギ
gi
[

gi]

ぐ・グ
gu
[

gu]

げ・ゲ
ge
[

ge]

ご・ゴ
go
[

go]

ぎゃ・ギャ
gya
[

gʲa]

ぎゅ・ギュ
gyu
[

gʲu]

ぎょ・ギョ
gyo
[

gʲo]

ぐゎ・グヮ
gwa
[

gʷa]

ぐぃ・グィ
gwi
[

gʷi]

ぐぇ・グェ
gwe
[

gʷe]

ぐぉ・グォ
gwo
[

gʷo]

S さ・サ
sa
[

sa]

すぃ・スィ
si
[

si]

す・ス
su
[

su]

せ・セ
se
[

se]

そ・ソ
so
[

so]

SH しゃ・シャ
sha
[

ɕa]

し・シ
shi
[

ɕi]

しゅ・シュ
shu
[

ɕu]

しぇ・シェ
she
[

ɕe]

しょ・ショ
sho
[

ɕo]

Z ざ・ザ
za
[

za]

ずぃ・ズィ
zi
[

zi]

ず・ズ
zu
[

zu]

ぜ・ゼ
ze
[

ze]

ぞ・ゾ
zo
[

zo]

J じゃ・ジャ
(ぢゃ・ヂャ)
ja
[

dʑa]

じ・ジ
(ぢ・ヂ)
ji
[

dʑi]

じゅ・ヂュ
(ぢゅ・ヂュ)
ju
[

dʑu]

じぇ・ジェ
(ぢぇ・ヂェ)
je
[

dʑe]

じょ・ジョ
(ぢょ・ヂョ)
jo
[

dʑo]

T た・タ
ta
[

ta]

てぃ・ティ
ti
[

ti]

とぅ・トゥ
tu
[

tu]

て・テ
te
[

te]

と・ト
to
[

to]

D だ・ダ
da
[

da]

でぃ・ディ
di
[

di]

どぅ・ドゥ
du
[

du]

で・デ
de
[

de]

ど・ド
do
[

do]

TS つぁ・ツァ
tsa
[

tsa]

つぃ・ツィ
tsi
[

tsi]

つ・ツ
tsu
[

tsu]

つぇ・ツェ
tse
[

tse]

つぉ・ツォ
tso
[

tso]

CH ちゃ・チャ
cha
[

tɕa]

ち・チ
chi
[

tɕi]

ちゅ・チュ
chu
[

tɕu]

ちぇ・チェ
che
[

tɕe]

ちょ・チョ
cho
[

tɕo]

YA YU YO
N な・ナ
na
[

na]

に・ニ
ni
[

ni]

ぬ・ヌ
nu
[

nu]

ね・ネ
ne
[

ne]

の・ノ
no
[

no]

にゃ・ニャ
nya
[

ɲa]

にゅ・ニュ
nyu
[

ɲu]

にょ・ニョ
nyo
[

ɲo]

Pu'ae puku pundiekõi
〜(あ、い、う、え、お)・ー
~(a, i, u, e, o)
~[

]

っ・ッ
(Any consonant)
[

]

H は・ハ
ha
[

ha]

ひ・ヒ
hi
[

çi]

へ・ヘ
he
[

he]

ほ・ホ
ho
[

ho]

ひゃ・ヒャ
hya
[

ça]

ひゅ・ヒュ
hyu
[

çu]

ひょ・ヒョ
hyo
[

ço]

F ふぁ・ファ
fa
[

ɸa]

ふぃ・フィ
fi
[

ɸi]

ふ・フ
fu/hu
[

ɸu]

ふぇ・フェ
fe
[

ɸe]

ふぉ・フォ
fo
[

ɸo]

B ば・バ
ba
[

ba]

び・ビ
bi
[

bi]

ぶ・ブ
bu
[

bu]

べ・ベ
be
[

be]

ぼ・ボ
bo
[

bo]

P ぱ・パ
pa
[

pa]

ぴ・ピ
pi
[

pi]

ぷ・プ
pu
[

pu]

ぺ・ペ
pe
[

pe]

ぽ・ポ
po
[

po]

M ま・マ
ma
[

ma]

み・ミ
mi
[

mi]

む・ム
mu
[

mu]

め・メ
me
[

me]

も・モ
mo
[

mo]

みゃ・ミャ
mya
[

mʲa]

みゅ・ミュ
myu
[

mʲu]

みょ・ミョ
myo
[

mʲo]

R ら・ラ
ra
[

ɾa]

り・リ
ri
[

ɾi]

る・ル
ru
[

ɾu]

れ・レ
re
[

ɾe]

ろ・ロ
ro
[

ɾo]

りゃ・リャ
rya
[

ɾʲa]

りゅ・リュ
ryu
[

ɾʲu]

りょ・リョ
ryo
[

ɾʲo]

Avañe'ẽ Okinawañe'ẽ(Latĩ Taipy) Hapõñe'ẽ(Rōmaji)
ñe'ẽ guchi gengo
óga ya hōmu, hōsu
tape michi dōro
táva machi machi
yvyra tsurī
ysyry kawa
para umi umi
ñu fīrudo
yvy dojō
yvyty muui yama
ka'aguy mori
yvoti nana hana
amã ami ame
y miji mizu
yvaga tin tengoku
arai nana kuraudo
Kuarahy taiyō
Jasy chichi mūn
mbyja kushi hoshi
mymba nma dōbutsu
jagua in chikyū
mbarakaja mayaa neko
guyra tuui tori
pira 'iyu sakana
guéy osuuchi
kavaju uma
tete duu boddo
akã chiburu heddo
tague karaji kami
tova kao
tesa mii me
hana hana
juru kuchi kuchi
po tii te
py fichinaa te
ava nin, nchu jin, hito
sy ayaa chichi
túva, ru taarii haha
kuimba'e wikiga otoko
kuña winagu jōsei
mitã warabi kodomo
Avañe'ẽ Okinawañe'ẽ(Latĩ Taipy) Hapõñe'ẽ(Latĩ Taipy) Sino-Okinawañe'ẽ(Latĩ Taipy) Sino-Hapõñe'ẽ(Latĩ Taipy)
peteĩ tiichi hitotsu ichi ichi
mokoĩ taachi futatsu nii ni
mbohapy miichi mittsu san san
irundy yuuchi yottsu shii shi, yon
po ichichi itsutsu guu go
poteĩ muuchi muttsu ruku roku
pokoĩ nanachi nanatsu shichi, nana shichi, nana
pohapy yaachi yattsu hachi hachi
porundy kukunuchi kuu tiichi kyū
pa tuu juu jyū
pateĩ tuu tiichi tō hitotsu juu ichi jyū ichi
pakõi tuu taachi tō futatsu juu nii jyū ni
mokõipa taachi tuu futasu tō nii juu ni jyū
sa chichi hyaaku hyaku
su momo shin hitotsu
  • Maiteĩpa: 今日拝なびら (chuu wuganabira); はいさい (haisai)(kuimba'e); はいたい (haitai)(kuña).
  • Bienvenidos: めんそーれー (mensooree)
  • Mba'eichapa nde nderéra?: う名前や何やいびーが? (u naamee ta nuu yaibiiga?).
  • Che réra ha'e ...: 我ー名前や..... やいびーん (waa naamee ya....yaibiin).
  • Moõnguapa nde?: まーから来ゃーびてぃい (maa kara chaabiti i?)
  • Eñe'ẽ Inglyes/Okinawa/Hapõ/Guaraniñe'ẽ pepa?: /沖縄口話//さび一み? (Uchinaaguchi/Yamatoguchi/Guaarani hanasabiimi?)
  • Hẽe, che añe'ẽikuaamichimína: う一、うふぇ一話さび一ん (uu, ufee hanasabiin).
  • Che pytyvõmína: ('unigee sabira)
  • Aguyje: 御拝でーびーる (nifee deebiiru)
Hapõñe'ẽ (Rōmaji) Okinawañe'ẽ (Latĩ Taipy) Kanji
Arakaki, Shingaki, Niigaki Arakachi 新垣
Higa Fiija, Fija 比嘉
Kaneshirō, Kinjō Kanagusuku 金城
Miyagi Naagusuku 宮城
Ōshirō Ufugusuku 大城
Shimabukurō Shimabuku 島袋
Taira Teera 平良
Tamashirō, Tamaki Tamagusuku 玉城
Uehara Wiibaru 上原
Yamashirō Yamagusuku 山城

Kuatia techapyrã

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Purahéi: Burajiru nu Sabiya (Vrasil gui Sabia):

  1. Burajiru nu kuni ni sabiya tuinaakibayo wanne utinaaji ma ubinjaati saabisayo matanaa chusaya na kunayo.

2. Sabiya sabi sabi tu iribia kaa akatuyojaaragua yaama sumite hinkurite i chusayo matana a chusaya na kunayo.

3. Burajiru nu sabiya harunate du nachuruyo shiti shi ran wanya taru tanudi naachugayo mata naa chusaya na kunayo.

4. Haru kuriba haru ni achinariba ati niyo sabiya uutagi guanu imin nagusamite yo mata naa chusayo na kunayo.

5. Nmarijima nasaki timuni daati asayuyo sabiya tuui natigii ticho te kura sabirayo mata naa chusayo na kunayo.