Jump to content

Հաղպատի մատենադարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հաղպատ (այլ կիրառումներ)
Հաղպատի մատենադարան

Հաղպատի մատենադարան (կամ Հաղպատի գրչության կենտրոն), հայ գրչության կենտրոն, մատենադարան, որը գործել է Հաղպատի վանքում 10-ից 19-րդ դարերում[1]։

Այն միջնադարյան հայերեն ձեռագրերի գանձարաններից ամենահարուստն է եղել։ Մատենադարանի շենքը կառուցվել է Հաղպատի վանքի Սբ. Նշան եկեղեցու մոտ։ Քառանկյուն, հավասարակողմ շինություն էր, ուներ որմնախորշեր՝ մատյանները պահելու համար։ Փայտաշեն ծածկը XIII դ. կեսերին վերակառուցվել և դարձել է քարաշեն։ Պահվում էին գրչագիր և երկաթագիր հնագույն արժեքավոր մատյաններ։ Հարստացել է նվիրատվությունների և տեղում կատարված ընդօրինակությունների շնորհիվ։ Հետագայում, ապահովության համար, ձեռագրերը տեղափոխվել են վանքի մոտակա քարայրերը, որոնք ոչ միայն գրապահոցի, այլև ընթերցարանի դեր են կատարել։ 1931 թվականին Հաղպատից միայն 12 ձեռագիր է բերվել Երևան։ Երկար տարիներ Հաղպատի գրադարանում է պահվել Մուղնու Ավետարանը, որ հետո տեղափոխվել է Թիֆլիսի Մուղնու սուրբ Գևորգ վանք, իսկ այնտեղից՝ Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան։ Կորած ձեռագրերից արժեքավոր էր Հաղպատի «Քոթուկը» կամ ավանդամատյանը, որտեղ արձանագրված էր վանքի անցուդարձը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Գայանե Թերզյան, «Հաղբատի գրչության կենտրոնը», գիտական հոդված, հրատարակված «Հայկական թվանշային գրադարանում»։
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 83