Հեյրլեն
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Համայնք | |||||
---|---|---|---|---|---|
Հեյրլեն | |||||
Heerlen | |||||
| |||||
Դիրքը Նիդերլանդներում | |||||
Երկիր | Նիդերլանդներ | ||||
Մարզ | Լիմբուրխ | ||||
Մակերես | 45,04 կմ² | ||||
ԲԾՄ | 113 մետր | ||||
Բնակչություն | 89.230 մարդ (2011 թ.) | ||||
Խտություն | 2001 մարդ/կմ² | ||||
Ժամային գոտի | UTC+1 | ||||
Հեռախոսային կոդ | 045 | ||||
Փոստային դասիչ | 6400–6433 | ||||
Պաշտոնական կայք | heerlen.nl(նիդեր.) | ||||
Մեկ շնչի տար. միջ. եկամուտ | € 12.300 | ||||
| |||||
Հեյրլեն (հոլ.՝ Heerlen ( արտասանություն)), համայնք Նիդերլանդների Լիմբուրխ մարզում։ Տարածքը 45,04 կմ² է, բնակչությունը՝ 89.230 (2011)։ Մեկ շնչի տարեկան միջին եկամուտը 12.300 եվրո է։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեյրլեն քաղաքը գտնվում է Հոլանդիայի Լիմբուրգ նահանգի հարավ-արևելքում, այն մեծությամբ երկրորդ քաղաքն է Լիմբուրգում։ Քաղաքի տարածքը 45,5 կմ² է։ 2005 թվականի հունվարի 1-ի տվյալներով բնակչությունը կազմել է 92542 մարդ։ Հեյրլեն քաղաքային ագլոմերացիայի բնակչությունը կազմում է 220 000 մարդ։ Հեյրլենից հյուսիս գտնվում է Բրունսումեր Հայդե բնության պահպանության տարածքը, արևելքում՝ հոլանդական Լանդգրաֆ և Կերկրադե քաղաքները, հարավ-արևելքում՝ Գերմանիայի Աախեն քաղաքը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համայնքի տարածքում առաջին բնակավայրը պատկանում է նեոլիթյան Միխելսբերգի մշակույթին (մ.թ.ա. 4400 - 3500 թվականներ), որն ընդհանուր առմամբ անտիպ է Նիդերլանդների համար։ Հեյրլենում գտնվող Շելսբերգ լեռան վրա գտնվող այս գտածոյի յուրահատկությանը հավելում է այն փաստը, որ սա երկրի ամենավաղ բնակավայրն է, որն ունեցել է արտաքին ամրություններ (երկրային պարիսպներ)։ Այսպիսով, կարելի է եզրակացնել, որ մարդն ապրում է Հեյրլենի տարածքում առնվազն 6000 տարի։
Ներկայիս Հեյրլենի պատմությունը սկսվում է մեր թվարկության 1-ին հազարամյակի սկզբին այս վայրեր ժամանել են հռոմեացիներ, ովքեր ռազմական ճամբար են ստեղծել Քորիվալլում (Coriovallum) համայնքի տարածքում - Գերմանիայի գավառի ռազմավարական կարևոր ճանապարհների խաչմերուկում (արևմուտք-արևելք և հյուսիս-հարավ), Բուլոն - Քյոլն և Քսանտեն - Թրիեր։ Ժամանակակից հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են հռոմեական տների պատերը այն ժամանակաշրջանի շերտերով և բազմաթիվ գտածոներ։ 1940 թվականին հայտնաբերվել ենն հռոմեական բաղնիքներ։ 1977 թվականին դրանց հիման վրա բացվել է թանգարան։
4-րդ դարում հռոմեացիների հեռանալուց հետո կյանքը քաղաքի պարիսպների ներսում դադարել է, և մինչև 10-րդ դարը Հեյրլենի մասին տեղեկություններ չկան։ Հեյրլենի մասին առաջին գրավոր հիշատակումը, որը թվագրվում է միջնադարով 1065 թվականին, ցույց է տալիս, որ այն պատկանել է Լիեժի եպիսկոպոսությանը։ 1244 թվականին քաղաքն անցել է Բրաբանտի դքսությանը։ Հոլանդական հեղափոխության և դրան հաջորդած պատերազմի ժամանակ (1568-1648) Իսպանիայի և Միացյալ նահանգների միջև, 1793-1814 թվականներին պատկանել է Ֆրանսիային, 1830-1839 թվականներին՝ Բելգիային, Հեյրլենը մի քանի անգամ փոխել է սեփականատերերին, մինչև 1661 թվականին այն հաստատվել է Նիդեռլանդների կազմում, հետո վերջապես դարձել է Նիդերլանդների Թագավորության մաս։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին այն գրավել են գերմանական զորքերը (1940-1945)։
1874 թվականին Հեյրլենի շրջանում հայտնաբերվել են ածխի զգալի պաշարներ։ 1896 թվականին կառուցվել է առաջին երկաթուղային գիծը դեպի քաղաք՝ դեպի Հերցոգենրատ (Գերմանիա), որից հետո սկսվել է ածխի հանքավայրերի համակարգված զարգացումը (հիմնականում գերմանական կապիտալի մասնակցությամբ)։ Այս գործունեության արդյունքում Հեյրլենում և շրջակայքում բացվել են մի քանի հանքեր, քաղաքը վերածվել է բարգավաճ արդյունաբերական կենտրոնի։ Այն բանից հետո, երբ Նիդեռլանդների կառավարության նոր էներգետիկ քաղաքականության արդյունքում հոլանդական արդյունաբերությունը ածխից բնական գազի և նավթի անցում է կատարել, 20-րդ դարի 60-70-ական թվականներին Հեյրլենի բոլոր հանքերը փակվել են, և քաղաքը կորցրել է իր աշխատատեղերի 1/3-ը։
Իր ներկայիս տեսքով Հեյրլեն քաղաքը ձևավորվել է 1982 թվականին՝ բուն Հեյրլեն և Հանսբրուկ քաղաքների միաձուլումից հետո։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2021 թվականին Հեյլենի բնակչությունը կազմել է 86936 մարդ։
Բնակչության 1815-2021 թվականների վիճակագրություն | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Հռոմեական բաղնիքներ» թանգարան
- Հանքարդյունաբերության ազգային թանգարան
- «Ապակե պալատ» (Glaspaleis), ճարտարապետ՝ Պիտեր Շունկ (1935)
- Սուրբ Պանկրատիուս եկեղեցի (XII դ.)
- Տերորմ ամրոց (XV դար)։
Հեյրլենի հանքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Օրանգե Նասաու I (1899-1974)
- Օրանգե Նասաու III (1917-1973)
- Օրանգե Նասաու IV (1927-1966)
- Պետական հանք «Էմմա» (1911-1973)։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://datasets.iisg.amsterdam/dataset.xhtml?persistentId=hdl:10622/RPBVK4
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 https://easy.dans.knaw.nl/ui/datasets/id/easy-dataset:76773/tab/2
- ↑ 3,0 3,1 3,2 https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/70072NED/table?dl=2096B
- ↑ StatLine
- ↑ Kerncijfers wijken en buurten 2021 — 2021.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հեյրլեն» հոդվածին։ |
|