Մայքլ Ռաբին
Մայքլ Օզեր Ռաբին (գերմ.՝ Michael Oser Rabin, եբրայերեն՝ מִיכָאֵל עוזר רַבִּין, սեպտեմբերի 1, 1931[1], Վրոցլավ, Ներքին Սիլեզիա, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն), իսրայելցի գիտնական համակարգչային համակարգերի տեսության ոլորտում, մաթեմատիկոս, Թյուրինգի մրցանակի դափնեկիր։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մայքլ Ռաբինը ծնվել է 1931 թվականին Խմելնիցկիում ծնված ռաբբի Իսրայել Ավրահամ Ռաբինի ընտանիքում։ 1935 թվականին նրա ընտանիքը գաղթել է Պաղեստին։ Երիտասարդ տարիքում սովորել է մաթեմատիկա Էլիշե Նիտանյահուի մոտ[12]։ 1953 թվականին ստացել է գիտությունների մագիստրոսի կոչում Երուսաղեմի Եբրայական համալսարանից։ Երեք տարի անց՝ 1956 թվականին, պաշտպանել է իր ատենախոսությունը Փրինսթոնի համալսարանում և դարձել փիլիսոփայության դոկտոր:
Հետազոտություններ է կատարել համակարգչային անվտանգության ոլորտում և դասավանդում է Երուսաղեմում և Հարվարդում: Ունի պատվավոր պրոֆեսորի կոչում[13] տարբեր համալսարաններում՝
- Բորդոյի համալսարան (1996 թվական)
- Հայֆայի համալսարան (1996 թվական)
- Իսրայելի բաց համալսարան (պատվավոր անդամ, 1999 թվականից)
- Բեն-Գուրիոնի համալսարան (2000 թվական)
- Վրոցլավի համալսարան (2007 թվական)
Նրա հայտնի ուսանողների թվում են Սաարոն Շելախը, որն այժմ Երուսաղեմի պրոֆեսոր է և մաթեմատիկայի ոլորտում Վոլֆ մրցանակի դափնեկիր:
Նրա դուստր Թալ Ռաբինը ղեկավարում է IBM-ի Կրիպտոգրաֆիայի և գաղտնիության հետազոտական խումբը:
Ձեռքբերումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1969 թվականին Ռաբինը ընդհանրացրել է Բյուչիի թեորեմը մեկից ավելի հաջորդական ֆունկցիաների դեպքում՝ դրանով իսկ ցույց տալով համապատասխան երկրորդ կարգի տեսության որոշելիությունը։ Իր ապացուցման ընթացքում ապացուցել է պարիտետային խաղերի դետերմինիզմը (անգլ.՝ parity games):
1975 թվականին Գարի Միլլերը մշակել է նոր առաջնային թեստ, որը փոփոխվել է Ռաբինի կողմից 1980 թվականին։ Միլլեր-Ռաբին թեստը հավանականական բազմանդամ ալգորիթմ է, որը կարող է շատ արդյունավետ կերպով, բայց սխալի ոչ զրոյական հավանականությամբ, ստուգել թիվն առաջնային լինելու համար: Չորս տարի անց Մայքլ Ռաբինը ստեղծել է առաջին ասիմետրիկ կրիպտոհամակարգը, որը կոտրելու դժվարությունը համեմատելի է ամբողջ թվերի ֆակտորինգի խնդրի հետ:
1981 թվականին Ռաբինը հորինել է տվյալների փոխանցման աննկատ արձանագրությունը (անգլ.՝ oblivious transfer) տեղեկատվության փոխանցման հուսալի մեթոդ է, որի դեպքում ուղարկողը չի ստանում հաստատում, թե արդյոք հաղորդագրությունը հասել է ստացողին: 1987 թվականին Ռիչարդ Կարպի հետ միասին Ռաբինը մշակել է տողի մեջ օրինաչափություն (ենթատող) գտնելու հայտնի ալգորիթմը:
Մրցանակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 1960 թվական՝ Վայզմանի մրցանակ ճշգրիտ գիտությունների համար
- 1973 թվական՝ Ռոտշիլդի մրցանակ մաթեմատիկայի բնագավառում
- 1976 թվական՝ Թյուրինգի մրցանակ Դանա Սքոթի հետ «Finite Automata and their Decision Problem»-ի համար, որը ներկայացրել է ոչ դետերմինիստական վերջավոր ավտոմատների հայեցակարգը, որն անկասկած օգտակար հասկացություն է դարձել: Նրանց աշխատանքը դարձել է ոգեշնչման մշտական աղբյուր այս ոլորտում հետագա աշխատանքի համար[14]: Ոչ որոշիչ վերջավոր վիճակի մեքենաները հիմնական հասկացությունն են հաշվողական բարդության տեսության մեջ, որտեղ դրանք օգտագործվում են NP դասը նկարագրելու համար:
- 1980 թվական՝ Հարվի մրցանակ
- 1985 թվական Գիբսի դասախոսություն
- 1995 թվական՝ Իսրայելի պետական մրցանակ մաթեմատիկայի բնագավառում
- 2000 թվական՝ Էլեկտրական և Էլեկտրոնիկական ճարտարագետների ինստիտուտի Չարլզ Բեբիջի մրցանակ
- 2001 թվական՝ Վեյցմանի գիտությունների ինստիտուտ
- 2003 թվական՝ Պարիս Կանելակիսի մրցանակ[15]
- 2004 թվական EMET մրցանակ[16]
- 2010 թվական՝ Դեն Դեյվիդ մրցանակ
- 2015 թվական՝ Դեյկստրայի մրցանակ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 SNAC — 2010.
- ↑ 2,0 2,1 https://www.acm.org/media-center/2021/january/fellows-2020
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
- ↑ 5,0 5,1 https://awards.acm.org/award-recipients/rabin_9681074
- ↑ https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/
- ↑ https://awards.acm.org/kanellakis/award-recipients
- ↑ https://www.iacr.org/fellows/2009/rabin.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20071212013316/http://royalsociety.org/page.asp?tip=1&id=6616
- ↑ https://cms.education.gov.il/EducationCMS/Units/PrasIsrael/TashnagTashsab/TASNAG_TASNAT_Rikuz.htm?DictionaryKey=Tashnah
- ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
- ↑ An Interview with Michael Rabin – Communications of the ACM
- ↑ «Источник» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008-10-02-ին. Վերցված է 2008-09-16-ին.
- ↑ ACM Award Citation / Michael O. Rabin Archive copy Wayback Machine-ի միջոցով:(անգլերեն)
- ↑ «Источник» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008-10-02-ին. Վերցված է 2008-09-16-ին.
- ↑ «Rabin awarded 2004 EMET Prize» Archive copy Wayback Machine-ի միջոցով:, Harvard University Gazette, 16 декабря 2004 года(անգլերեն)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ռաբինի կենսագրությունը Հարվարդի համալսարանի կայքում
- Ռաբին (մարտ 1987 թվական): «Արդյունավետ պատահականացված օրինաչափությունների համապատասխան ալգորիթմներ»: IBM Journal of Research and Development. 31 (2): 249–260։
- Հարվարդը շնորհում է 10 պատվավոր կոչումներ
- Սեպտեմբերի 1 ծնունդներ
- 1931 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- Վրոցլավ քաղաքում ծնվածներ
- Հարվարդի համալսարանի դասախոսներ
- Կոլումբիայի համալսարանի աշխատակազմ
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամներ
- Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Երուսաղեմի հրեական համալսարանի շրջանավարտներ
- Փրինսթոնի համալսարանի շրջանավարտներ
- Թյուրինգի մրցանակակիրներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Իսրայելի պետական մրցանակի դափնեկիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Կոլումբիայի համալսարանի դասախոսներ
- Տրամաբաններ
- Իսրայելի հրեաներ
- Գերմանիայի հրեաներ
- IBM աշխատակիցներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- ԱՄՆ-ի ինֆորմատիկայի ոլորտի գիտնականներ
- Ինֆորմատիկայի տեսաբաններ
- Իսրայելցի ակադեմիկոսներ
- Հրեա գիտնականներ
- Հարվարդի համալսարանի շրջանավարտներ
- Կոլումբիայի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հրեա փիլիսոփաներ
- Լեհ փիլիսոփաներ
- Եյլի համալսարանի դասախոսներ
- Ամերիկայի հրեաներ
- Մաթեմատիկական տրամաբաններ
- 21-րդ դարի մաթեմատիկոսներ