Jump to content

Tattao nga Eskaya

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Eskaya
Dagup ti populasion
739
Dagiti rehion nga agraman kadagiti adu a populasion
Filipinas: Bohol
Sasao
Cebuano (Dialekto a Boholano); a katakunaynay a panagusar iti Eskayano
Relihion
Nawaya a Simbaan ti Filipinas
Dagiti agkakabagian a grupo ti etniko
Cebuano, dadduma a Tattao a Bisayano, dadduma a Tattao a Filipino, dadduma a Tattao nga Austronesio
Mapa a pakabirukan ti Eskaya idiay Bohol

Ti Eskaya, ammo bassit a kas ti Bisayano-Eskaya, ket ti kolektibo a nagan para kadagiti kameng ti kultural a minoridad a mabirukan idiay Bohol, Filipinas, a mailasin babaen ti kutural a tawidna, a naisangsangayan iti literatura, pagsasao, kawwes ken dagiti panagraem iti relihion. Kalpasan a naammuan iti publiko dagiti Eskaya idi 1980, dagitoy a panagsanay iti kultura ket suheto idi ti nakaro a panagipagarup iti parte dagiti lokal nga agiwarwarnak ken agdadammo a historiador a nagaramid kadagiti agdumaduma a panagtunton a maipanggep iti kasasaad nga etnolingguistiko ti tattao nga Eskaya.[1] Ti naiduma a pagsasao ti Eskayano ken naipangpangruna ti sistema ti panagsurat ket taudan ti pagsiddaawan ken kontrobersia. Adda dagiti agiwarwaranak a nangisupsuppiat a ti Eskaya ket historiko a napapanaw manipud iti Tengnga a Daya,[2] bayat nga insingasing dagiti dadduma a ti komunidad ket kulto ken agsasao iti naimbento a pagsasao.[3] Segun ti mitolohia nga Eskaya, ti pagsasao ken sinuratan ket napartuat idi babaen ti nainlangitan nga inspirasion babaen ti tinaudan a Pinay a naibatay daytoy iti bagi ti tao. Sinuportaran babaen dagiti kolonista nga Espaniol, ti pagsasao ti Pinay ket naibagbaga kano a naiparuar manen babaen ti panangidaulo ni Mariano Datahan (ca. 1875–1949), ti beterano ti republikano a buyot ti Bohol. Uray no saan a mapasingkedan ti historikal a kaadda ti Pinay, dagiti ad-adu a kaudian a panagadal a naitipon iti lingguistiko a panagusig iti masasao a pakasaritaan ken dagiti heneolohiko a panagsukisok ket mangited iti ebidensia a ti pagsasao nga Eskayano ket kaaduan a mabalin a napartuat ken naiwarwaras iti kaunegan ti kaputotan babaen ti karismatiko a tao. Ita nga aldaw, ti Eskaya ket opsialda a naidasig a kas maysa nga Indihenio a Komunidad ti Kultura babaen ti Tiganay ti Karbengan dagiti Indihenio a Tattao ti 1997 (Tignay ti Republika Blng. 8371).[4][5] Adda dagiti nadumaduma a reporta a nagisingsingasing a ti edukasion ti Eskaya iti lingguistiko ken kultura ken nagin-inuten a bumasbassit manipud kadagiti tawen ti tengnga a 1980,[6][7][8] ngem adda met dagiti nadokumentuan a nasayaat a ganetget iti panangipaungar.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Kelly, Piers (2012). "Your word against mine: How a rebel language and script of the Philippines was created, suppressed, recovered and contested". The Australian Journal of Anthropology. 23 (3).
  2. ^ Abregana 1984.
  3. ^ Logarta, Margarita Torralba. The Eskaya Cult: Children of a Lost Language. Who. 5 Septiembre 1981. 22–27.
  4. ^ Author unknown. "Ramos's Visit to Bohol". Sun Star Daily. 7 February 1996,
  5. ^ Republic Act. No. 8371 Chan Robles Virtual Law Library Naala idi 13 Disiembre 2006.
  6. ^ Alberto A. Payot, Sr. "Bisayan Eskaya: Karaang Pinulongan sa Bohol?". Bisaya. Hunio 3, 1981. 11, 55–6
  7. ^ Felicisimo B. Amparado. "Iniskaya: Karaang Pinulongan sa Bohol." Bisaya. Abril 15, 1981. 12, 55
  8. ^ Stella Marie de los Santos Consul. "Iniskaya: A linear linguistic description." Cebu Normal University. Septiembre, 2005
  • Abregana, B. S. (1984). "Eskaya: The Living Fossil Language in Bohol". Focus Philippines: 13–14.
  • Tubac, A. (2014). Lexical Retrieval in L1, L2, L3, and L4 of the Bilingual Eskayan Tribe in Taytay, Duero, Bohol. In DL. Martinez et al. (Eds), Unsettling Discourses: The Theory and Practice of Indigenous Studies (pp. 221-238). ISBN 978-971-92720-5-2. Cordillera Studies Center, University of the Philippines. Baguio City.