Nganḍung ta' èrencana
Nganḍung ta' èrencana aghi otabâ nganḍung ta' è keenḍe' aghi dhujân è sebbhut KTD arèya orèng otabâ pasangan sè ta' terro nganḍung, ta' è rencana aghi otabâ aslina terro nganḍung tapè benni bhâkto si teppa'. Nganḍung sè lo' teppa' bhâkto kèdhâdhiyân orèng binè' sè terro anḍi' è laèn bhâkto, tapè nganḍung rèya kèdhâdhiyân lebbi aḍâ' ḍâri sè è rencana aghi. Nganḍung sè bhândâr ta' èketeroèn iyâ arèya pas orèng binè' sè marè anḍi' ana: bân ta' terro nganḍung pole. KTD bisa kèdhâdhiyân dâ' pasangan sè ghita' terro anḍi' ana' otabâ ḍâ' pasangan lsè marè anḍi' ana'. Selaèn rèya, KTD biasa kèdhâdhiyân ḍâ' korban pemerkosaan, teppa' ḍâri statussa lancèng otabâ marè a mantan.
Orèng binè' ngalamaghi KTD ollè ngala' kelakoan ḍâ' kanḍunganna, mèsalla ngelanjuttaghi kanḍunganna, ngeghâgghârin sengaja, otabâ ngalamaghi keghâgghârân marèna motossaghi pagghun lanjut kanḍunganna. KTD ollè dhâdhi alat penèngkadhân risiko ghâbây kelahèran sè ta' beccè' akaḍi' kelahèran prèmatur, ketuban bhâsa, bân ngelahèraghi bhâji' bi' berrâ' bhâdhân lahèr mabâ.
Epidemiologi
[beccè' | beccè' sombher]Menèngkatta kelakoan seksual ḍâ' ngangoḍâdhân sè korang anḍi' pengetatan tentang kesèhadhân seksual bân reproduksi a pengaruh ḍâ' kèdhâdhiyân KTD. ḍâri data survei kesèhadhân bân demografi Indonesia (SDKI) dâ' taon 2012, ajumla 8% otâbâ 6.835 lancèng bân 0,7% otâbâ 6.018 na' kana' binè' omor 15 bi' 24 taon ngelakonaghi hubungan seks pranikah.
Pada 2012, 11 sampè 14% ḍâri angka kematèan ebo' è Indonesia (359 per 100.000 kelahèran oḍi') è sebbâb aghi bi' aborsi sè ta' aman. Artèna bâḍâ sekitar 43-55 orèng binè' sè matè per 100.000 kelahèran oḍi' sebbhâb aborsi ta' aman, è dimana aborsi è lakoni sebhâb nganḍung è sebbhut ta' èketeroèn. KTD anḍi' konsekuensi ḍâ' ebo', ana', bân oḍi' è masyarakat bisa mempengaruhi kesehadhân mental bân fisik ebo' bân ana'
Sabâb
[beccè' | beccè' sombher]Nganḍung ta' èketeroèn bisa è sebbhâb aghi ḍâ' beberapa faktor è antarana psikis binè' sè ghita' siap ngalamaghi nganḍung, kegagalan alat kontrasepsi, serta ta' eberri' hak informasi bân èlmo seksual ḍâ' remaja
Dampa'
[beccè' | beccè' sombher]Kematèan maternal
È neghârâ-neghârâ sè a larang Sara aborsi, contona El Salvador, Honduras, Nikaragua, Haiti, Republik Dominika, Jamaika, Suriname, Mesir, Madagaskar, Mauritania, Senegal, Sierra Leone, Republik Kongo, Laos, Filipina bân Irak maksa rèng binè' sè anḍi' nganḍung ta' è keterroèn ghâbây bunuh diri bân berkontribusi ḍâ' kematèan maternal