Euroscepsis

Euroscepsis is een term waarmee een kritische houding omschreven wordt ten opzichte van het proces van Europese Integratie, of de EU als vorm. Omdat een coalitie van eurosceptici moeilijk te vormen is over de ideologische grenzen heen, is er van een eurosceptische frontvorming ook niet écht sprake. Binnen de politiek wetenschappelijke literatuur werkt men veelal met de term 'euroscepticisme' in plaats van Euroscepsis.

Euroscepticisme is een vlag die vele ladingen dekt en ruimer gaat als enkel de politieke actoren. Ook andere maatschappelijke actoren kunnen worden getypeerd door een eurosceptisch gedrag. Paul Taggart en Aleks Szczerbiak ^[1] maken een onderscheid tussen hard euroscepticisme en zacht euroscepticisme

Hard euroscepticisme: dit slaat op het volledig verwerpen van het project van Europese economische en politieke integratie en oppositie tegen het lid worden of lid blijven van de EU door een bepaald land. Dit kan betekenen dat iedere vorm van Europese economische of politieke integratie wordt afgewezen door een euroscepticus. In de praktijk krijgt dit harde euroscepticisme echter vaak de vorm van het afwijzen van de huidige vorm van Europese integratie. Belangrijke argumenten daarvoor kunnen nationale soevereiniteit zijn of het idee dat de Europese integratie diep gewortelde waarden aantast of de drager is van verkeerde waarden.

Zacht euroscepticisme: Dit omvat gedeeltelijk of gekwalificeerd verzet tegen Europese integratie. Dit kan de vorm krijgen van 'beleidseuroscepticisme' of 'nationaal-belangeuroscepticisme'. Bij beleidseuroscepticisme verwerpt men de EU niet in zijn geheel maar is fel gekant tegen een bepaald beleidsdomein of specifieke beleidsinitiatieven. Zo kan men bijvoorbeeld als linkse politieke partij de meerwaarde inzien van Europese integratie, maar fel gekant zijn tegen de vrije markt handelsagenda van de EU. Omgekeerd kan een rechtse partij die handelspolitiek steunen maar de sociale agenda, de kosten van het Europese ambtenarenapparaat en het immigratiebeleid verwerpen als inbreuk op de eigen soevereiniteit.

Nationaal-belangeuroscepticisme behelst het benadrukken van het opkomen voor het nationaal belang binnen de Europese context. Dit is verenigbaar met steun voor het Europese project in principe.

Eurosceptische argumenten

Het gebrek aan democratie binnen Europese bestuursorganen.
De ondoorzichtige besluitvorming en het - daardoor - ontstaan van een voedingsbodem voor corruptie.
De hang naar supranationalisme die de soevereiniteit en identiteit van de afzonderlijke lidstaten (als naties) ondermijnen.
De blijkbaar ongebreidelde en ongemotiveerde uitbreidingsdrang.
De liberale economische vrije markt koers die Europa vaart.
De Eurocrisis

Eurosceptische ideologieën

In het Europarlement vindt de Euroscepsis vooral aanhangers:

Aan de rechterzijde bij de conservatieven, rechts-populisten, religieuzen, libertariërs en nationalisten.
Aan de linkerzijde bij de links-populisten, anti-globalisten, marxisten en ecologisten.

Eurosceptische partijen

Hieronder volgen landen met eurosceptische partijen:

Eurosceptische fracties in het Europarlement

Europa van Vrijheid en Democratie
Europees Unitair Links/Noords Groen Links
Europese Democraten, deze fractie bestaat niet meer sinds 2009, de christendemocratische leden ervan stonden niet als eurosceptisch bekend.
Identiteit, Traditie en Soevereiniteit
Het merendeel van de Niet-Ingeschrevenen
Onafhankelijkheid/Democratie
Unie voor een Europa van Nationale Staten

Beweging voor Europese Hervorming

De Britse Conservative Party, de Noord-Ierse Democratic Unionist Party, de Tsjechische Democratische Burgerpartij en de Bulgaarse Union of Democratic Forces hebben besloten om na de verkiezingen van 2009 niet langer als Europese Democraten in een kartelfractie met de EVP te zetelen, maar als een eigen eurosceptische fractie onder de naam 'Movement for European Reform'. Later is deze naam veranderd in: Europese Conservatieven en Reformisten.

Euroscepsis in België

Volgens de Britse politicoloog Paul Taggart zijn er in België maar twee eurosceptische partijen.^[2] Aan Vlaamse zijde is dat het Vlaams Belang, in Franstalig België is dat het Front National. Dit komt echter zelden tot uiting omdat het in België niet verstandig is om je te profileren als een euroscepticische partij. De bevolking is namelijk bij de meest "eurofiele" van Europa. Volgens de Eurobarometer bestempelt gewoonlijk slechts 10% van de bevolking Europa als "een slechte zaak".^[3]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Taggart,P. & Szczerbiak, A. 2004. Contemporary Euroscepticisim in the party systems of the European Union candidate states of Central and Eastern Europe, Vol. 43 (1), pp. 1-27
↑ Taggart, P. 1998. A touchstone of dissent: Euroscepticism in contemporary Western European party systems. European Journal of Political Research, Vol 33 (3)
↑ Abts, K., Heerwegh, D., Swyngedouw, M. 2008. Euroscepticisme in België: economische belangen, culturele identiteit en politiek wantrouwen. Res Publica, vol: 50 (4), pp. 357-381

Zie de categorie Euroscepticism van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Taggart,P. & Szczerbiak, A. 2004. Contemporary Euroscepticisim in the party systems of the European Union candidate states of Central and Eastern Europe, Vol. 43 (1), pp. 1-27

[2] Taggart, P. 1998. A touchstone of dissent: Euroscepticism in contemporary Western European party systems. European Journal of Political Research, Vol 33 (3)

[3] Abts, K., Heerwegh, D., Swyngedouw, M. 2008. Euroscepticisme in België: economische belangen, culturele identiteit en politiek wantrouwen. Res Publica, vol: 50 (4), pp. 357-381

[1]

[2]

[3]

Eurosceptische argumenten

Eurosceptische ideologieën

Eurosceptische partijen

België

Bulgarije

Denemarken

Duitsland

Finland

Frankrijk

Griekenland

Hongarije

Ierland

Italië

Luxemburg

Nederland

Noorwegen

Polen

Portugal

Tsjechië

Verenigd Koninkrijk

Zweden

Zwitserland

Eurosceptische fracties in het Europarlement

Beweging voor Europese Hervorming

Euroscepsis in België