autonomie

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  autonomie    (hulp, bestand)
• IPA: / ɑutonoˈmi / (4 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ʌʊ̯.to.no.ˈmi/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ɔʊ̯.to.no.ˈmi
  • (Limburg): /aʊ̯.to.no.ˈmi/

Woordafbreking

• au·to·no·mie

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn (autonomia), in de betekenis van ‘zelfregering’ voor het eerst aangetroffen in 1806
• Afgeleid van autonoom met het achtervoegsel -ie

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	autonomie
verkleinwoord	autonomietje	autonomietjes

Zelfstandig naamwoord

de autonomie v

1. (politiek) gedeeltelijk zelfbestuur (met de mogelijkheid om zelf wetgeving te maken)

   • Vlaanderen wil steeds meer autonomie. 

   ▸ Spanje en Marokko stonden een jaar lang lijnrecht tegenover elkaar. De crisis begon toen Spanje een prominent lid van de onafhankelijkheidsbeweging Polisario in een Spaans ziekenhuis had opgenomen. Polisario strijdt voor de autonomie van de Westelijke Sahara en wordt door Marokko als terroristisch gezien. Spanje had Marokko niet ingelicht over de opname en dat viel verkeerd in Rabat. Marokko besloot zelfs de grenscontroles te staken.

2. (filosofie) onafhankelijkheid (van de menselijke geest)

   • Patiënten eisen steeds meer autonomie op, met name t.a.v. het eigen levenseinde, maar dat komt soms in conflict met de autonomie van hulpverleners. 

3. (techniek) zelfvoorzienendheid (onafhankelijk van externe 'input' en/of energie)

   • De autonomie van dit bedrijf ging zover dat ze niet meer waren aangesloten op het stroomnet. 

Antoniemen

• heteronomie

Hyponiemen

• beheersautonomie, bestuursautonomie

Afgeleide begrippen

• autonomieakkoord, autonomiebespreking, autonomiegebied, autonomieperiode, autonomieplan, autonomiestatuut, autonomiestreven, autonomievergroting, autonomievoorstel

Vertalingen

    1.   

Bulgaars: автономия (bg) v Duits: Autonomie (de) v Engels: autonomy (en) Frans: autonomie (fr) v

Pools: autonomia (pl) v Slowaaks: autonómia (sk) v Spaans: autonomía (es) v Tsjechisch: autonomie (cs) v, nezávislost (cs) v

Gangbaarheid

• Het woord autonomie staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "autonomie" herkend door:

97 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Frans

Uitspraak

• Geluid:  autonomie    (hulp, bestand)

Zelfstandig naamwoord

autonomie

1. (politiek) autonomie, zelfbestuur

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /aʊ̯tɔnɔmɪjɛ/

Woordafbreking

• au·to·no·mie

Zelfstandig naamwoord

autonomie v

1. (politiek) autonomie, (gedeeltelijk) zelfbestuur

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	autonomie	autonomie
genitief	autonomie	autonomií
datief	autonomii	autonomiím
accusatief	autonomii	autonomie
vocatief	autonomie	autonomie
locatief	autonomii	autonomiích
instrumentalis	autonomií	autonomiemi

Synoniemen

• nezávislost v
• samospráva v

Verwante begrippen

• autonomní
• autonomista mbezield
• autonomisace / autonomizace v
• autonomismus monbezield
• zautonomizovat perfectief

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)