Hopp til innhald

Kabylsk

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Kabylsk
ثاقبايليث Ṯāqbāylīṯ
Klassifisering Afro-asiatisk
 Berbar
  Nordlege berbarspråk
   Kabylsk
Bruk
Tala i Algerie; immigrantsamfunn i Frankrike, Belgia, etc.
Område Kabylia
Kabylsktalande i alt 6 000 000 (2005)
Skriftsystem Latinske eller arabiske bokstavar
Språkkodar
ISO 639-2 kab
ISO 639-3 kab

Kabylsk er eit berbarspråk (kabylsk taqbaylit, uttala [θɑqβɛiˈliθ]) snakka av kabylfolket. Det er over 6 000 000 talarar i heile verda, ein majoritet av dei, 4,5 millionar, bur i Algerie.

Grammatikk

[endre | endre wikiteksten]

Som i andre afroasiatiske språk er ordbøyinga sentrert rundt konsonantstrengar, såkalla røter, t.d. rg «å drøyme». Desse dannar eit XCXCX-templat, som det er mogleg å setje inn vokalar for, for å få ulike ordformer.

Vokalisering a-u:  argu  (imperfektiv)
Vokalisering u-a:  urga  (perfektiv)

Kabylisk har ulike modus, kausativ, passiv, resiprokal, faktiv + resiprokal. Desse blir danna med å prefiksere konsonantar til CC-templatet.

I arabisk er det ein tendens til tre-konsonant-røter, men i kabylisk er tendensen å ha to.

Kabylisk har også affiksering. Konsonantinitiale substantiv dannar plural med suffiks, som sg. lbiru, pl. lbiruwat,

Språkhistorie

[endre | endre wikiteksten]

Ytre språkhistorie

[endre | endre wikiteksten]

Kabylsk har ei relativt kort historie, det var (med nokre unntak) nesten ikkje skrive før på 1900-talet, likevel har det i seinare tid har ein liten men aukande litteratur vokse fram. Den originalt munnlege poesien til Si Mohand og Ait Menguellet er spesielt verdt å nemne her.

Døme:

Ord Omsetting Uttale:
jord akal ækjel
himmel igenni iguenni
vatn aman æmen
eld times thimess
menneskje amdan amdhan
mann argaz ærges
kvinne tamettut thæmttoth
eta ečč etsh
drikka sew soww
stor meqqar mekkor
liten mezzi beztouh. amezzjan, akkrour
natt idh idh
dag ass æss

Indre språkhistorie

[endre | endre wikiteksten]

...

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]

Litteratur

[endre | endre wikiteksten]
  • Loikkanen, Sinikka 1998: Vocabulaire du roman kabyle (1981-1995) une étude quantitative. Études et documents berbères, no. 15/16, p. 185-196, online loikkanen98.pdf