Vejatz lo contengut

Le Carlar de Baile

Aqueste article es redigit en lengadocian.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Le Carlar de Baile
Le Carla-Bayle
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La muralha restaurada.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 09′ 05″ N, 1° 23′ 39″ E
Superfícia 35,52 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
411 m
386 m
236 m
Geografia politica
País Comtat de Fois
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània
Departament
9
Arièja Armas del Departament d'Arièja
Arrondiment
092
Pàmias
Canton
0906
ancianament del Fossat
Intercom
240900522
del val de Lesa
Cònsol Jean-Luc Couret
(2008-2014)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
788 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

802 ab.
Autras informacions
Gentilici carlaneses
Còde postal 09130
Còde INSEE 09079

Le Carlar de Baile[1],[2],[3],[4] (en francés Le Carla-Bayle) es una comuna foissenca situada dins lo departament d'Arièja e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Los abitants son los carlaneses. Es una anciana ciutadèla uganauda.

Comunas a l'entorn.

S'apelava en francés Carla-Le Comte d'aquí a 1879. La prononciacion es [lekaɾ'la (ðe'βajle)]. La fòrma occitana segon Patrici Pojada es Le Carlar (de Baile). Las fòrmas ancianas son : illo alode de Carliago en 961, Castelario, cap a 1100, Castlar en 1118, Castilario en 1232, Caslarium, Castlarium, Castrii Caslarii, Caslario, Caslarii en 1244, Caslarii en 1249, (villa de) Castellariis en 1256, (castrum de) Castlardo en 1263, Caslarium Comitis, del Carlar en 1425, Lo Carlar, cap a 1460 (Esquerrier), etc[5].
Segon Dauzat, Le Carlar ven del latin castellum ambe'l sufixe diminutiu -are[6].
Segon Negre, Astor, los Féniés e d'autres, citats per Patrici Pojada, Le Carlar es una fòrma sincopada sortida del bas-latin castellare (castèl fòrt), derivada de castellum ambe'l neutre latin -are; l'evolucion es castellare > castelar > castlar > carlar (passatge de -stl- a -rl-). S'agís d'una residéncia senhorala fortificada. Per Joan Coromines, tanben citat per P. Pojada, l'origina es le latin castellares, collectiu plurau de castellum. Patrici Pojada accèpta las explicacions precedentas, mès considèra que castellare designa un grand castèl (en oposicion ambe la formulacion de Dauzat) e precisa que le mot occitan castelar (castelhar en Savartés, ambe palatalizacion, casterar en gascon) pòt demorar intacte, sense sincòpa, per designar de castèls o de lòcs, un còp lo castèl desrocat[5].

Le Carlar èra del Comtat de Fois [7].

Dialectologia

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo parlar del Carlar de Baile a de traits gascons :

  • -nd- > -n-
  • -ll > -th
  • -arium > -èr
  • Conservation de 'kw' e 'gw'
  • entà (per)
  • escríver (escriure)
  • subjontiu dins les subordonadas de temps

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2008 2014 Jean-Luc Couret    
març de 2001 2008      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): , totala:

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 480 1 800 1 476 1 710 1 842 1 931 1 909 1 926 2 030

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
2 011 1 977 1 969 1 867 1 801 1 658 1 562 1 518 1 415

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
1 324 1 294 1 278 1 012 997 998 961 847 799

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
720
602
538
469
578
645
726
736
Cercar
2009 2010
755
774
770
788
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]

Personalitats ligadas amb la comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Véser tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. Pojada, Patrici. Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières, 2009. ISBN 978-2-86266-573-3. 
  2. «Toponimia occitana».
  3. Congrès permanent de la lenga occitana. «Top'Òc: Diccionari toponimic occitan».
  4. Institut d'Estudis Occitans. «BdTopoc–Geoccitania».
  5. 5,0 et 5,1 Patrici Poujade, Dictionnaire toponymique de l'Ariège, ed. IEO d'Arièja, 2021, p. 137-138
  6. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 154
  7. https://web.archive.org/web/20070927190659/http://www.histariege.com/le_carla_bayle.htm