Aquesta pagina e sas sospaginas mesadièras son consacradas a l’organizacion e a la mantenença del quadre Lutz sus... de la pagina d’acuèlh.
Aquesta es emplena per l'apèl de {{Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/{{CURRENTDAY}} de {{CURRENTMONTHNAME}}}} (çò que significa que son contengut es lo del Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/jorn, ont jorn es lo jorn e lo mes del jorn corrent (ora UTC)). La frequéncia de renovelament dels quadres es quotidiana.
Los articles presentats dins los diferents quadres son unicament los promouguts als labèls « Articles de qualitat » e « Bon article ».
Evitatz de metre mai de 500 caractèrs/100 mots dins los quadres per fin de manténer l'equilibri de las colomnas sus la pagina d'acuèlh ont aquestes quadres son transcluses.
Calendièr per decembre de 2014
Articles « Lutz sus... » ja pareguts sus l’acuèlh del mes de decembre de 2014 :
La fòrça de Coriolis es une fòrça inerciala agissent perpendiculàriament a la direccion del movement d'un còrs en desplaçament dins un mitan (un referencial) el meteis en rotacion unifòrma, tal qu'es vist per un observator partetjant lo meteis referencial. Aquela fòrça es nomenada atal en l'onor de l'engenhaire francés Gaspard Gustave Coriolis.
En fach es pas una fòrça al sens estrict, es a dire l'accion d'un còrs sus un autre, mas puslèu una fòrça fictiva resultant del movement non lineari del referencial el meteis. Aquel l'observator que cambia de posicion per l'accion de l'acceleracion centripèta del referencial e qu'interprèta tot cambi de direccion de çò qu'es a l'entorn coma una fòrça invèrsa. L'introduccion d'aquela fòrça permet de simplificar las equacions del movement dins aquela mena de referéncia, del meteis qu'aquel de la fòrça centrifuga.
Lo nom compausat dels noms de las regions fusionadas, dins l'òrdre alfabetic, es provisòri. Se deuriá causir un nom definitiu e una capitala abans la mitat de 2016.
Se reclama la reünion del departament peitavin de Vendèa, qu'es pel moment dins la region dels País de Léger.
La region Auvèrnhe Ròse Aups es la fusion de las regions Auvèrnhe e Ròse-Aups qu’es prevista en França en 2015. Compausada de 12 departaments e de la metropòli de Lion, es majoritàriament arpitana, mas s’i parla tanben occitan e francés.
Lo nom compausat dels noms de las regions fusionadas, dins l'òrdre alfabetic, es provisòri. Se deuriá causir un nom definitiu e una capitala abans la mitat de 2016.
Lo nom compausat dels noms de las regions fusionadas, dins l'òrdre alfabetic, es provisòri. Se deuriá causir un nom definitiu e una capitala abans la mitat de 2016.
Lo Palais de la Musica Catalana, en catalan lo Palau de la Música Catalana es una sala de concèrt situada dins lo quartièr de Sant Pèire de Barcelona (Barri de Sant Pere). Es l'òbra de Lluís Domènech i Montaner, un dels principals representants del modernisme catalan. Las òbras se faguèron de 1905 a 1908 e utilizèron d'estructuras novèlas coma los novèls perfils laminaris: s'agís d'una estructura metallica centrala estabilizada per de contrafòrts e de vòltas d'inspiracion gotica. L'arquitècte fa una innovacion amb l'utilizacion de faciadas ridèls e fòrça tecnicas artisticas: esculturas, mosaïcas, veirals e ferretariá.
Un perfum es una odor o mai sovent una composicion odoranta mai o mens persistenta naturalament emetida per una planta, un animal, un fongi, o un mitan. Dins la natura, los perfums son sovent de messatges quimics e bioquimics, e entre autre de feromònas o fitoormònas. Pòt tanben s'agir de l'emanacion d'una substéncia naturala (un extrach de flor per exemple) o creada o creada de nòu amb de diferents aròmas, solvants e fixatius destinats a un usatge cosmetic o per perfumar d'objèctes, d'animals o l'aire interior. Es alara mai sovent fabricat amb d'esséncias vegetalas e/o de moleculas sinteticas. L’usatge de parfums par l'Òme es fòrça ancian, venent de la mai nauta Antiquitat.
Un desèrt es una region que recep pauc de precipitacions pluviometricas. Coma consequéncia, los desèrts an la reputacion d'albergar pauc d'èsser vius. En los comparar amb de regions mai umidas aquò pòt èsser verai, pasmens, en o examinar d'un biais pus detalhat, los desèrts albèrgan sovent una riquesa de vida que normalament demòra esconduda (especialament durant lo jorn) per tal de conservar l'umiditat. Aperaquí dos novens de la superfícia continentala de la Tèrra son desertics.
Los bactèris son d'organismes vius unicellulars procariòtas, caracterizats per una abséncia de nuclèu e d'organets. La màger part dels bactèris possedisson una paret cellulara constituada de peptidoglicans. Los bactèris mesuran qualques micromètres de long e pòdon presentar diferentas formas: de formas esfericas (còcas), de formas alongadas o en barròts (bacils), de formas mai o mens en espirala. L’estudi dels bactèris es la bacteriologia, una branca de la microbiologia.
Kenya (nom complèt Republica de Kenya) es un país d'Africa Orientala. Es limitròf dau Sodan dau Sud, d'Etiopia, de Somalia, d'Oganda, de Tanzania e de l'Ocean Indian. Sa capitala es Nairòbi e es una republica independenta dempuei 1963. Sa superficia fa 580 367 km² per una populacion estimada en 2013 a 41 milions d'abitants.
Es poblat per de populacions magerament d'origina banto e nilotica que s'installèron dins la region a partir dei millenis II e I avC. A partir de la fin de l'Edat Mejana, sa costat foguèt colonizada per lei Portugués e leis Omanés. Si formèt lo sultanat de Zanzibar que son territòri foguèt partejat entre Alemanha e Reiaume Unit a la fin dau sègle XIX. Kenya venguèt una possession britanica que formèt oficialament una colonia en 1920. Dins leis annadas 1950, comencèt lo procès d'independéncia que s'acabèt en 1963. Dins l'encastre de la descolonizacion e de la Guèrra Freja, Kenya venguèt un regime autoritari basat sus un partit unic. Dins leis annadas 1990, lo multipartisme foguèt restaurat e la democratizacion deis institucions comencèt maugrat de violèncias intèrnas importantas durant lei cicles electoraus.
Los escacs son un jòc de taula. Opausa dos jogaires a l'entorn d'un platèu dich escaquier compausat de seissanta-quatre carrèus blancs e negres. Lei jogaires desplaçan cadun a son torn una de sei seize pèças (o doas dins lo cas especiau de l'enroc). Au començament d'una partida, un jogaire tèn un rèi, una rèine o dama, doas tors, dos fòls, dos cavalièrs e uech pions. L'objectiu es d'infligir un escac e mat a son advèrsari, es a dire una situacion onte lo rèi advèrs es en presa sensa poder s'escapar.
Era Val d’Aran se trape ena part centrau dera sarrada pirenenca e ei era soleta val des Pirenèus dera Espanha d’aiguavessant atlantic. Era sua estenuda ei de 620 km2.
L’èuro es la moneda comuna dels 28 estats de l’Union Europèa (UE) — e la moneda unica de 18 estats membres pel moment que succedís a l’ECU (European Currency Unit, o « unitat de compte europèa ») que n'èra la moneda comuna. Es la moneda comuna de facto de certans estats e territòris, coma Kosovo. L’èuro es administrat per la Banca Centrala Europèa que ne'n contraròtla l'emission.
Marselha es una vila d'Occitània, en Provença, en riba de la mar Mediterranèa. Es la primiera vila e lo primier pòrt d'Occitània. Tanben es la segonda vila de França, la segonda aglomeracion, e n'es lo primier pòrt. L'Area urbana que constituís amb Ais de Provença es la tresena de França amb sei 1 715 096 estatjants. Es la prefectura dau departament dei Bocas de Ròse e de la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur.
La Preïstòria designa lo periòde de la vida de l'Umanitat qu'es situat entre l'aparicion de l'Òme e l'invencion de l'escritura. Es devesida en divèrsei periòdes que lei principaus son lo Paleolitic e lo Neolitic. Lo premier acomença amb lei premiers òmes e se finís i a 10 000 o 12 000 ans. Es caracterizada per una industria basada sus la pèira e una economia de caça e de culhida. Vei tanben l'aparicion de l'art e de manifestacions religiosas. Puei, vèrs 8 000 avC, leis abitants de Mesopotamia venguèron sedentaris marcant la fin d'aqueu periòde e donc lo començament dau Neolitic. Aquela epòca es adonc marcada per la formacion de vilatges permanents e la naissença d'una economia de produccion amb lo desvolopament de l'agricultura, de la teissedura, de la metallurgia e de cambis comerciaus. Ansin, la fin dau Neolitic, e donc de la Preïstoria, es contemporanèa de l'aparicion dei civilizacions dau començament de l'Antiquitat.
Un atòm (deu grècἄτομος, «intrencable», eth medish compausat deu prefixeα- - "in-" e τέμνω - «copar, trencar» -) qu'ei l'unitat de composicion elementària de la matèria e de las moleculas quimicas que consèrva las proprietats quimicas de l'element. Los atòms que son compausats de fermions : neutrons, protons e electrons ligats per bosons, que son las particulas elementàrias. Un atòm qu'ei electricament neutre e que's compausa d'un nuclèu atomic (qui pòrta cargas positivas aperadas protons e tanben (generaument) de particulas neutras (aperadas justament neutrons) e d'electrons cargats negativament e qui viran autorn deu nuclèu autorn d'ua orbita (de probabilitat de preséncia) determinada.
La sòja es una planta escalaira de la familha de las Fagaceae pròcha de la mongeta, subretot cultivada per sas granasoleaginosas que produson lo segond òli alimentari consomat dins lo monde, aprèp l'òli de palma. La pastèla eissida de las granas de sòja trissada es la principala matèria rica en proteïnas utilizada per l'alimentacion animala.
Una bastida es lo nom que designa tres a cinc cents vilas nòvas fondadas en Occitània entre 1222 e 1373, despartidas sus 14 departaments actuals. Entre la Crosada dels Albigeses e la Guèrra de Cent Ans, aquestas fondacions respondèron a d'unas caracteristicas comunas d'òrdre economic, politic e arquitectural, correspondent a un vam urban excepcional en Euròpa a aquesta epòca. Se pòt citar entre las mai conegudas o caracteristicas las bastidas de Montflanquin, Mont Pasièr, Granada, Miranda o ben encara Liborna e la vila bassa de Carcassona.
Jupitèr es la cinquena planeta dei Sistèma Solar, en foncion de sa distància au Soleu, e la pus granda. Sa massa es solament un milen d'aquela dau Soleu mai dos còps e mieg la massa combinada deis autrei planetas dau Sistèma Solar. Es una planeta giganta gasosa ambé Saturne, Uranus e Neptun. Aquelei quatre planetas son de còps dichas «planetas jovianas». La planeta es coneguda dempuei l'Antiquitat. A uelh nus, pòu quasi ajónher la magnitud de –2,94 essent adonc per òrdre de luminositat aparenta lo tresen objècte dins lo cèu nocturne après la Luna e Vènus. Lei Romans li donèron lo nom de Jupitèr, lo rèi de sei dieus.
L’òcra, del grèc ancien ὤχρα / ốkhra, es una ròca ferrica compausada d’argila pura colorada per un pigment d’origina minerala (un idroxid de fèrre: l’ematita per l'òcra roja, la limonita per la bruna e goetita per la jauna). Aquela argila colorada es amalgamada amb de grums de sabla (qüars) e las òcras se tròban dins lo sol jos forma de sablas ocrosas compausadas amb mai de 80 % de qüars.
S’escava per exemple dins los Monts de Vauclusa, las òcras de Rustrèu o a Rossilhon. La darrièra peirièra encara en activitat es situada a Gargaç (Société des Ocres de France) que lo sèti social es a Ate.
L’òcra naturala es utilizada coma pigment dempuèi la Preïstòria, coma a Las Caus. Es totjorn estimada per sa non toxicitat e sa granda longevitat pels ornaments, bèlas arts e maçonariá.