Oblężenie Orleanu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawa linkowań i typografii
Linia 5:
|grafika = Lenepveu, Jeanne d'Arc au siège d'Orléans.jpg
|opis grafiki = Joanna d’Arc prowadzi wojska na Tourelles
|czas = [[12 października]] [[1428]] - [[8 maja]] [[1429]]
|miejsce = [[Orlean]]
|terytorium = [[Francja|Francji]]
Linia 14:
|dowódca1 = [[Thomas Montacute]]<br />[[John Talbot]]<br />[[William de la Pole]]
|dowódca2 = [[Jean de Dunois]]<br />[[Gilles de Rais]]<br />[[Jean de Brosse]]<br />[[Joanna d’Arc]]
|siły1 = 5 0005000 zbrojnych
|siły2 = 6 4006400 zbrojnych<br />4 000 uzbrojonych cywili
|straty1 = 4 0004000
|straty2 = co najmniej 2 0002000
|kod mapy = Francja
|współrzędne =
Linia 25:
 
== Tło konfliktu ==
Od czasu normańskiego podboju z [[1066]] r. Anglia poświęcała coraz więcej uwagi sprawom kontynentu, zwłaszcza francuskim. Sprawy te stały się niejako priorytetowe w [[1154]] r., kiedy tron objął [[Henryk II Plantagenet]], posiadacz licznych włości na kontynencie - [[Andegawenia|Andegawenii]], [[Normandia (kraina historyczna)|Normandii]] czy też [[Akwitania|Akwitanii]]. Swoje wpływy roztaczał również na [[Tuluza|Tuluzę]] i [[Bretania|Bretanię]]. Potężne imperium Plantagenetów stanowiło śmiertelne zagrożenie dla francuskiej monarchii Kapetyngów, którzy wytrwale dążyli do usunięcia Plantagenetów z Francji. Udało się to na początku XIII w., kiedy w wyniku działań [[Filip II August|Filipa II Augusta]] posiadłości angielskie na kontynencie zostały ograniczone do [[Gujenna|Gujenny]]. 100 lat później do tej rywalizacji doszła kwestia sukcesji francuskiego tronu po wymarciu głównej linii Kapetyngów. Pretensje zgłosił Kapetyng po kądzieli, król [[Edward III]] (pradziadek Henryka). Francuscy parowie odrzucili jednak jego kandydaturę i wybrali królem [[Filip VI Walezjusz|Filipa de Valois]], z bocznej linii Kapetyngów. Edward nie pogodził się z tym i w [[1337]] r. ogłosił się królem Francji rozpoczynając tzw. [[wojna stuletnia|wojnę stuletnią]]. Po początkowych sukcesach Anglików (zwycięstwa pod [[Bitwa pod Crécy|Crécy]] i [[Bitwa pod Poitiers (1356)|Poitiers]]) przyszedł czas na sukcesy Francuzów, którzy ponownie ograniczyli angielskie posiadłości na kontynencie.
 
W chwili objęcia tronu przez Henryka od kilkudziesięciu lat utrzymywał się chwiejny rozejm między Anglią a Francją. Henryk był jednak zdecydowany wznowić działania wojenne. Sprzyjały temu wewnętrzne zawirowania we Francji. Król [[Karol VI Szalony|Karol VI]] był chory umysłowo, a jego najbliższe otoczenie rywalizowało w walce o władzę. W toku tej walki wykształciły się dwa stronnictwa, na czele których stali królewski brat [[Ludwik Orleański|książę Orleanu]] i królewski stryj [[Filip II Śmiały|Filip Burgundzki]] (po jego śmierci w [[1404]] r. jego syn [[Jan bez Trwogi]]). Sytuację zaogniło zamordowanie księcia Orleanu w [[1407]] r. na polecenie Burgundczyka. Nowy [[Charles d'Orléansd’Orléans|książę Orleanu]] sprzymierzył się z potężnym hrabią d'Armagnacd’Armagnac, od którego pochodzi nazwa stronnictwa - [[Armaniacy]] (ich konkurenci to Burgundczycy). Działania Armaniaków i Burgundczyków pogrążały Francję w wojnie domowej i stwarzały Henrykowi wymarzoną okazję do realizacji swoich planów.
 
W 1415 roku Henryk wylądował we Francji i [[Bitwa pod Azincourt|pobił pod Azincourt]] feudalne rycerstwo konetabla. Zwycięstwo to sprawiło, że Henryk V otworzył sobie drogę na [[Paryż]]. Wkrótce Francuzi podpisali układ w [[Troyes]], na mocy którego król Anglii poślubić miał córkę króla Francji i zostać dziedzicem korony. Niespodziewanie jednak Henryk V zmarł w 1422 roku na [[dyzenteria|dyzenterię]]. Dziedzicem tronu Anglii został jego syn - Henryk VI, Który jednak był dzieckiem. Wykorzystując tę sytuację władzę przejął, za namową Armianiaków<ref>Ich ostoją był Orlean</ref>, [[Delfin Francji|Delfin]] (późniejszy [[Karol VII Walezjusz|Karol VII]]), syn ostatniego króla Francji.
 
=== Położenie ===
Linia 35:
 
=== Armaniacy ===
Jako siedziba książąt Orleanu, miasto - w początkach XV wieku – miało ogromne znaczenie polityczne, jako że książęta stali na czele [[Partia polityczna|partii politycznej]] Armaniaków, którzy odrzucali postanowienia traktatu z Troyes i wspierali Karola VII. Partia działała od dwóch pokoleń, a książę Orleanu – jako jeden z jeńców wziętych pod Azincourt – pozostawał angielskim więźniem przez 14 lat po bitwie.
 
Zgodnie ze średniowiecznym kodem rycerskim miasto, które poddało się bez walki, mogło liczyć na łagodne traktowanie przez zdobywców. Miasto oporne mogło oczekiwać surowego potraktowania. W przypadku Orleanu, który opowiadał się po stronie Armaniaków i zamknął swe bramy przed Anglikami, los mógł okazać się szczególnie nieprzyjazny; w grę wchodziły rabunki, gwałty i masowe egzekucje ludności.
Linia 41:
== Oblężenie ==
[[Plik:Siege orleans.jpg|thumb|350px|Oblężenie Orleanu, 1429]]
Kiedy siły angielskie, dowodzone przez [[Thomas Montacute|Thomasa Montacute]], hrabiego [[Salisbury]], rozpoczęły 12 października [[1428]] oblężenie miasta, wojska angielskie okupowały już kilka miejscowości w Dolinie Loary. Orlean był ostatnim punktem oporu Armaniaków.
 
Na samym początku oblężenia Anglicy zaatakowali obwałowany klasztor augustianów oraz ''Tourelles'', ufortyfikowany [[brama|dom bramny]] znajdujący się na południowym krańcu blisko 400-metrowego mostu na rzece. Obrońcy natychmiast podjęli decyzję o opuszczeniu ''Tourelles'' i schronieniu się za murami miasta, burząc pewien odcinek mostu.
 
Wkrótce po zajęciu ''Tourelles'', pod koniec października, hrabia Salisbury został trafiony w twarz odłamkami kamiennej kuli armatniej i - po tygodniu - zmarł. W miesiąc później dowodzenie objął [[William Glasdale]], który pozostał na stanowisku do samego końca oblężenia i który nakazał budowę łańcucha umocnień naprzeciw murów. Anglicy, którzy nie mieli wystarczających sił, by zamknąć miasto pełnym oblężeniem<ref>Co pozwalało obrońcom na sprowadzanie żywności i uzupełnień, tak w ludziach, jak i w sprzęcie</ref>, zdecydowali się na wzniesienie kilku fortów, obsadzonych zresztą najczęściej niewielkimi siłami.
 
=== Bitwa śledziowa ===
Największa akcja zbrojna, jaka miała miejsce pomiędzy rozpoczęciem oblężenia Orleanu a przybyciem do miasta z końcem kwietnia [[1429]] Joanny d’Arc, to starcie w pobliżu miasteczka [[Rouvray-Sainte-Croix]]. Tu właśnie, 12 lutego, kilka tysięcy francuskich i [[Szkocja|szkockich]] żołnierzy próbowało bezskutecznie przechwycić angielski konwój, które to starcie przeszło do historii jako ''[[Bitwa o Śledzie|Bitwabitwa o śledzie]]'', ze względu na ładunek ryb, jakie konwój ów przewoził.
 
Starcie miało miejsce tego samego dnia, kiedy Joanna d’Arc spotkała się z [[Robert de Baudricourt|Robertem de Baudricourt]] w [[Vaucouleurs]] przed spotkaniem z Delfinem w [[Chinon (Indre i Loara)|Chinon]]. Według obiegowej wersji podczas spotkania z Robertem Joanna miała powiedzieć mu, że tego dnia wojska Delfina poniosły porażkę pod Orleanem i – jeśli nie zostanie wysłana do niego natychmiast – przyjdą następne takie porażki. Zgodnie z tą wersją gdy wieść o przegranej dotarła do Vaucouleurs Robert, teraz całkowicie przekonany o jasnowidzeniu dziewczyny, zgodził się na wszystko i dał jej zbrojną eskortę do Chinon. Niezależnie od tego, ile jest w tej historii prawdy, Joanna wyjechała z Vaucouleurs 23 lutego do Chinon, a później do Orleanu.
Linia 60:
Joanna przybyła do Chinon na początku marca i zaraz doszło do spotkania z Delfinem. Wkrótce potem została wysłana do [[Poitiers]], gdzie dostojnicy [[Kościół katolicki|Kościoła]] i dworu mieli ją przebadać. Gdy tylko została zaakceptowana przez obie instancje ruszyła do armii zbierającej się w [[Blois]].
 
Właśnie z Blois Joanna wysłała pierwszy z dwóch listów adresowanych do dowódców wojsk angielskich oblegających Orlean. W liście tym wzywała Anglików do odstąpienia od oblężenia, opuszczenia wszystkich miast i krain we Francji, które okupują, i powrotu do Anglii. Jeśli tego nie uczynią - obiecywała w liście - ogłosi przeciw nim wojnę, która „będzie trwała do zwycięskiego końca”.
 
Joanna d’Arc przybyła z odsieczą na przedpola Orleanu 28 kwietnia 1429 roku i po spędzeniu nocy w [[Chécy]] wkroczyła do miasta.
 
=== Przygotowania do zniesienia oblężenia ===
"Dziennik oblężenia” (franc. ''Journal du siege d'Orléansd’Orléans'') informuje o kilku zażartych dyskusjach dotyczących następnych ruchów taktycznych pomiędzy Joanną i [[Jean de Dunois|Jeanem de Dunois]], który dowodził obroną miasta. Dunois wyjechał z Orleanu do Blois pierwszego maja i wrócił czwartego.
 
W tym czasie Joanna wyprawiła się poza mury miasta, obejrzała sobie angielskie umocnienia, a nawet wymieniła parę zdań z Glasdale'emGlasdale’em.
 
4 maja Joanna wyjechała ponownie z miasta, by wesprzeć francuski atak na angielski fort St. Loup. Fort został zdobyty, Anglicy ponieśli znaczne straty (ponad stu zabitych i 40 wziętych do niewoli). Zdobycie tego fortu ułatwiło - i tak niezbyt trudny - kontakt oblężonych z wojskami francuskimi, które przed tygodniem przybyły z Blois. Po przeprowadzeniu tej akcji Joanna wysłała swój drugi list, domagając się od Anglików wycofania.
 
W dwie doby później, po kolejnych dysputach pomiędzy chcącą natychmiast atakować Joanną a bardziej wstrzemięźliwymi rycerzami, znaczne siły wyszły z miasta, przeszły przez rzekę na jej południowy brzeg i przypuściły frontalny atak na ufortyfikowane pozycje angielskie w klasztorze augustianów przed Tourelles. Po trwającej od rana do wieczora bitwie umocnienia klasztorne zostały zdobyte, a garnizon angielski w Tourelles całkowicie odcięty.
Linia 99:
== Bibliografia ==
* Jan Baszkiewicz, Historia Francji, Ossolineum 1978.
* {{Cytuj|autor = Kelly DeVries |tytuł = Joan of Arc, a Military Leader |data = 1999 |isbn = 0-7509-1805-5 |miejsce = Stroud |wydawca = Sutton Publishing |oclc = 42957383 }}
* Tadeusz Manteuffel, Historia powszechna, Średniowiecze, Warszawa 1978.
 
{{Wojna stuletnia}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria{{SORTUJ:Bitwy w 1429|Orlean]]}}
[[Kategoria:Bitwy w historii Anglii|Orlean1429]]
[[Kategoria:Bitwy wojnyw stuletniej|Orleanhistorii Anglii]]
[[Kategoria:OblężeniaBitwy wwojny historii Francji|Orleanstuletniej]]
[[Kategoria:Średniowieczne bitwyOblężenia w historii Francji|Orlean]]
[[Kategoria:WydarzeniaŚredniowieczne 1428bitwy w historii Francji]]
[[Kategoria:Wydarzenia 1428|Wikipedysta:Andrzei111/brudnopis]]