|
'''Zamach stanu w Brazylii w 1964 roku''' – [[Zamach stanu|przewrót zbrojny]], do którego doszło w dniach [[31 marca]] -– [[1 kwietnia]] [[1964]] roku i w wyniku którego pozbawiono władzy prezydenta [[João Goulart|João Goularta]], a na czele państwa stanęło wojsko.
Przyczynami zamachu były stale pogarszająca się sytuacja ekonomiczna państwa (m.in. wysoka inflacja), zacofanie technologiczne, korupcja, szereg niepopularnych reform (nacjonalizacja przemysłu naftowego, reforma rolna), silna opozycja w kręgach [[kościół katolicki|Kościoła katolickiego]] i [[Siły zbrojne|sił zbrojnych]], a przede wszystkim obawa zamachowców przed wprowadzeniem ustroju [[komunizm|komunistycznego]], do którego ich zdaniem miała prowadzić polityka Goularta.
Tymczasowym prezydentem kraju został [[Pascoal Ranieri Mazzilli]], którego zaprzysiężono 2 kwietnia i który 15 kwietnia oddał władzę w ręce [[Humberto de Alencar Castelo Branco]]. João Goulart zbiegł 4 kwietnia do [[Urugwaj]]u.
System rządów wojskowych miał być przejściowy<ref>Gaspari, A Ditadura Envergonhada, s. 141–142.</ref> jednak szybko zmienił się w dyktaturę<ref>Gaspari, A Ditadura Envergonhada, s. 35.</ref>. Reżim szeroko stosował represje polityczne względem swoich przeciwników, w tym artystów i dziennikarzy. W opozycji przeciw rządom wojskowym doszło do powstania zbrojnych ruchów partyzanckich<ref>Richard Young, Odile Cisneros "Historical„Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater"Theater” Scare Crow Press 2011, s.224</ref><ref>Crocitti, John J. "Brazil„Brazil Today; an Encyclopedia of Life in the Republic"Republic” ABC-Clio 2012 {{ISBN|9780313346729}} s. 395</ref>. Rząd Brazylii zobowiązał się w ramach [[operacja Kondor|operacji Kondor]] wyeliminować także opozycję na emigracji<ref>Laurence Burgorgue-Larsen & Amaya Úbeda de Torres "The„The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary"Commentary” Oxford University Press 2011 {{ISBN|9780199588787}} s.29</ref>. W 1967 roku w regionie Goiás rozpoczęła się regularna rebelia zorganizowana przez [[maoizm|maoistowską]] [[Komunistyczna Partia Brazylii|KPB]]. Trwała ona do 1972 roku<ref>Marcelo Ridenti , O fantasma da revolução brasileira, São Paulo: UNESP, 1993, s.232</ref>. W większych miastach z kolei działalność rozpoczęły miejskie guerille w tym m.in. Armia Wyzwolenia Narodowego<ref>Rose, R. S. (2005). The unpast: elite violence and social control in Brazil, 1954-2000. Ohio University Press. s. 170–178. {{ISBN|978-0-89680-243-8}}.</ref>. Pomimo brutalności i metod zbliżonych do [[totalitaryzm]]u, system na początku lat 70. zdobył poparcie sporego grona Brazylijczyków ze względu na ówczesny boom gospodarczy<ref>Crocitti 2012, s. 395-397</ref>. W 1973 r. Brazylia osiągnęła najwyższą na świecie stopę wzrostu dochodu narodowego w ciągu roku, który wyniósł 14%. W 1980 r. nadmiernie rozdmuchana gospodarka przeżyła załamanie, w wyniku którego stała się najbardziej zadłużonym krajem świata. Lata dyktatorskiej władzy skutecznie zniechęciły społeczeństwo. Mimo rozbicia wojsk partyzanckich, rząd kontynuował politykę represji (która wcześniej była argumentowana walką z rebelią)<ref>Bradford Burns 1993, s. 457</ref>.
W obliczu narastającego kryzysu społecznego i serii porażek gospodarczych rządu generał [[Ernesto Geisel]] zgodził się na pewną liberalizację życia publicznego<ref>Fausto 1999, Rozdział 6 "The„The military government and the transition to democracy (1964-1984)</ref>, w 1979 roku wprowadził on ustawę o amnestii która zapoczątkowała mozolny powrót do demokracji w okresie dekady lat 80. Dyktatura wojskowa rządziła [[Brazylia|Brazylią]] do 1985 roku, gdy prezydentem został [[Tancredo Neves]], a w wyniku jego choroby i śmierci przed objęciem urzędu - [[José Sarney]]. W 1988 roku przyjęto nową konstytucję, która zlikwidowała pozostałości poprzedniego systemu.
== Przypisy ==
|