1865: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne.
 
(Nie pokazano 31 wersji utworzonych przez 17 użytkowników)
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2021-05}}
{{Nagłówek hasła roku}}
 
== Wydarzenia w Polsce ==
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* [[1 stycznia]] – ukazem cara [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II Romanowa]] ustanowiono [[Medal za Uśmierzenie Buntu Polskiego]].
* [[17 lutego]] – [[Powstanie styczniowe|powstańcy styczniowi]] [[Emanuel Szafarczyk]] i [[Aleksander Waszkowski]] zostali powieszeni publicznie na stokach [[Cytadela Warszawska|Cytadeli]].
* [[17 marca]] – rozpoczęto budowę [[Most łyżwowy we Włocławku|mostu łyżwowego]] na Wiśle we [[Włocławek|Włocławku]].
Linia 8 ⟶ 10:
* [[5 lipca]] – w Warszawie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika ''[[Kłosy (czasopismo)|Kłosy]]''.
* [[10 lipca]] – założono [[Ogród Zoologiczny we Wrocławiu]].
* [[11 września]] – [[Katowice]] otrzymały [[prawa miejskie]].
* [[28 września]] – w Warszawie odbyła się prapremiera ''[[Straszny dwór|Strasznego dworu]]'' [[Stanisław Moniuszko|Stanisława Moniuszki]] zakończona wielką manifestacją patriotyczną.
* [[18 listopada]] – rozpoczęła działalność [[Łódź Fabryczna|Kolej Fabryczno-Łódzka]].
Linia 64 ⟶ 67:
* [[19 września]] – [[Christian Heinrich Friedrich Peters|Christian Peters]] odkrył planetoidę [[(85) Io|Io]].
* [[25 września]] – wybuch [[Wojna Chile i Peru z Hiszpanią|wojny Chile i Peru z Hiszpanią]]
* [[11 września]] – wystawienie dokumentu nadającego [[Katowice|Katowicom]] ''(Kattowitz'') status miasta. Zarząd miejski wprowadzono [[28 grudnia]] [[1866]].
* [[10 listopada]] – w [[Waszyngton]]ie został powieszony kapitan [[Henry Wirz]], jeden z dwóch oficerów [[Armia Stanów Skonfederowanych|Armii Konfederacji]] sądzonych i skazanych na karę śmierci po zakończeniu [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] za [[Zbrodnia wojenna|zbrodnie wojenne]], jakich miał się dopuścić pełniąc obowiązki komendanta [[Obóz jeniecki|obozu jenieckiego]] Camp Sumter w pobliżu [[Andersonville (Georgia)|Andersonville]] w stanie [[Georgia]].
* [[26 listopada]] – wojna Chile i Peru z Hiszpanią: bitwa morska pod Papudo.
* [[5 grudnia]] – wojna Chile i Peru z Hiszpanią: [[Chile]] i [[Peru]] zawarły antyhiszpański sojusz.
Linia 82 ⟶ 86:
== Urodzili się ==
* [[5 stycznia]] – [[Bodo Ebhardt]], niemiecki architekt i konserwator zabytków (zm. [[1945]])
* [[8 stycznia]] – [[Alina Bondy-Glassowa]], polska malarka, kolekcjonerka sztuki (zm. [[1935]])
* [[15 stycznia]]
** [[Marceli Godlewski]], polski ksiądz katolicki, działacz społeczny (zm. [[1945]])
** [[Sophia Goudstikker]], holendersko-niemiecka fotografka, sufrażystka (zm. [[1924]])
* [[31 stycznia]] – [[Henri Desgrange]], francuski kolarz szosowy, pomysłodawca i organizator [[Tour de France]] (zm. [[1940]])
* [[6 lutego]] – [[Andrew Claude de la Cherois Crommelin]], brytyjski astronom (zm. [[1939]])
* [[12 lutego]] – [[Kazimierz Przerwa-Tetmajer]], poeta okresu [[Literatura polska – Młoda Polska|Młodej Polski]] (zm. [[1940]])
* [[19 lutego]]
* [[19 lutego]] – [[Sven Hedin]], szwedzki geograf, podróżnik (zm. [[1952]])
** [[Ferdinand Löwe]], austriacki dyrygent, pedagog i pianista (zm. [[1925]])
* [[19 lutego]] –* [[Sven Hedin]], szwedzki geograf, podróżnik (zm. [[1952]])
* [[3 marca]] - [[Gustaw Leyding]], polski działacz ludowy na [[Mazury|Mazurach]] (zm. [[1948]])
* [[7 marca]] – [[Martyn Jordan]], walijski rugbysta (zm. [[1902]])
* [[10 marca]] – [[Julian Nowak]], profesor medycyny, rektor UJ, premier II RP (zm. [[1946]])
Linia 95 ⟶ 104:
* [[30 marca]] – [[Gwidon Maria Conforti]], włoski biskup katolicki, założyciel Związku Misyjnego Księży, święty (zm. [[1931]])
* [[3 kwietnia]] – [[Robert MacMillan]], szkocki rugbysta (zm. [[1936]])
* [[4 kwietnia]]
* [[4 kwietnia]] –* [[Zdzisław Lubomirski]], książę, [[Prezydent miasta stołecznego Warszawy|prezydent Warszawy]], członek [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]] (zm. [[1943]])
** [[Adela Florence Nicolson]], brytyjska poetka (zm. [[1904]])
* [[9 kwietnia]] – [[Erich Ludendorff]], niemiecki generał i polityk (zm. [[1937]])
* [[15 kwietnia]] – [[Olga Boznańska]], polska malarka okresu [[Modernizm (sztuka)|modernizmu]] (zm. [[1940]])
* [[17 kwietnia]] – [[Urszula Ledóchowska]], polska zakonnica, założycielka urszulanek szarych, święta katolicka (zm. [[1939]])
* [[21 kwietnia]] – [[Stanisław Gall]], polski duchowny katolicki, [[Biskupi polowi Wojska Polskiego|biskup polowy WP]], [[Biskupi warszawscy|sufragan warszawski]] (zm. [[1942]])
* [[26 kwietnia]] – [[Akseli Gallen-Kallela]], malarz fiński, twórca serii obrazów inspirowanych fińską epopeją narodową [[Kalevala]] (zm. [[1931]])
* [[27 kwietnia]] – [[Władysław Garbiński]], polski rotmistrz armii rosyjskiej, jeździec, prezydent Kielc (zm. [[1908]])
Linia 104 ⟶ 116:
* [[29 kwietnia]] – [[Max Fabiani]], słoweńsko-włoski architekt i urbanista (zm. [[1962]])
* [[1 maja]] – [[Erik Lindh (żeglarz)|Erik Lindh]], fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. [[1914]])
* [[2 maja]] – [[Bonaventura Marrani]], włoski franciszkanin, generał zakonu (zm. [[1947]])
* [[3 maja]] – [[Michael Berkowitz]], żydowski [[pedagog]] i [[pisarz]], pionier [[syjonizm|ruchu syjonistycznego]] (zm. [[1935]])
* [[25 maja]] – [[Pieter Zeeman]], fizyk holenderski (zm. [[1943]])
* [[29 maja]] – [[Piotr Drzewiecki (prezydent Warszawy)|Piotr Drzewiecki]], polski polityk, [[Prezydent miasta stołecznego Warszawy|prezydent Warszawy]] (zm. [[1943]])
* [[2 czerwca]] – [[Hugo Clason]], szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. [[1935]])
* [[5 czerwca]] – [[Felicjan Szopski]], polski kompozytor i pianista (zm. [[1939]])
Linia 113 ⟶ 127:
* [[13 czerwca]] – [[William Butler Yeats]], irlandzki poeta, dramaturg i filozof (zm. [[1939]])
* [[23 czerwca]] – [[Hugh Ker]], szkocki rugbysta (zm. [[1938]])
* [[2 lipca]] – [[Lily Braun]], niemiecka feministyczna pisarka oraz polityczka Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) (zm. [[1916]]
* [[15 lipca]] – [[Alfred Harmsworth]], brytyjski dziennikarz i wydawca (zm. [[1922]])
* [[21 lipca]] – [[Edmund Thormählen]], szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. [[1946]])
* [[26 lipca]] – [[Philipp Scheidemann]], polityk niemiecki (zm. [[1939]])
* [[61 sierpnia]] – [[DanielAdolf RambautSzelążek]], irlandzkipolski rugbystaduchowny katolicki, [[biskupi płoccy|biskup pomocniczy płocki]] (zm. [[19371950]])
* [[6 sierpnia]]
** [[Phillips Lee Goldsborough]], amerykański polityk, senator ze stanu [[Maryland]] (zm. [[1946]])
** [[Daniel Rambaut]], irlandzki rugbysta (zm. [[1937]])
* [[111 lipcasierpnia]] – [[IgnacyTiburcio FalzonArnaiz Munoz|Tyburcjusz Arnaiz Munoz]], maltańskihiszpański duchowny katolicki, błogosławiony (urzm. [[18131926]])
* [[12 sierpnia]] – [[Josef Deitmer]], niemiecki duchowny katolicki, [[Biskupi wrocławscy|biskup pomocniczy wrocławski]] (zm. [[1929]])
* [[20 sierpnia]] – [[John Orr]], szkocki rugbysta (zm. [[1935]])
* [[25 sierpnia]] – [[Carl August Kronlund]], szwedzki curler (zm. [[1937]])
Linia 124 ⟶ 144:
** [[Robert Warren (rugbysta)|Robert Warren]], irlandzki rugbysta, sędzia sportowy (zm. [[1940]])
* [[9 września]] – [[José Álvarez-Benavides de la Torre|Józef Álvarez-Benavides de la Torre]], hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. [[1936]])
* [[2810 września]] – [[WacławAlexander Wolski (inżynier)|Wacław WolskiPohlmann]], polskiniemiecki inżynier, wynalazca, przedsiębiorca naftowy i działacz społecznypolityk, [[BitwaPrezydenci omiasta Lwów (1918–1919)Katowice|obrońcaburmistrz LwowaKatowic]] (zm. [[19221952]])
* [[28 września]]
** [[Amelia Orleańska]], [[Portugalskie królowe|królowa Portugalii]] (zm. [[1951]])
** [[Wacław Wolski (inżynier)|Wacław Wolski]], polski inżynier, wynalazca, przedsiębiorca naftowy i działacz społeczny, [[Bitwa o Lwów (1918–1919)|obrońca Lwowa]] (zm. [[1922]])
* [[6 sierpnia]] – [[Phillips Lee Goldsborough]], amerykański polityk, senator ze stanu [[Maryland]] (zm. [[1946]])
* [[5 października]] – [[Matthew McEwan]], szkocki rugbysta i sędzia sportowy (zm. [[1899]])
* [[19 października]] – [[Stanisław Sokołowski (leśnik)|Stanisław Sokołowski]], pionier polskiego leśnictwa, rzecznik utworzenia [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)|Tatrzańskiego Parku Narodowego]] (zm. [[1942]])
* [[25 października]] – [[Walter Leistikow]], niemiecki malarz i grafik, współzałożyciel [[Berlińska Secesja|Berlińskiej Secesji]] (zm. [[1908]])
* [[31 października]] – [[Wilfrid Michael Voynich]], amerykański antykwarysta i kolekcjoner polskiego pochodzenia, odkrywca [[Manuskrypt Voynicha|Manuskryptu Voynicha]] (zm. [[1930]])
* [[2 listopada]] – [[Warren Harding]], amerykański polityk, [[prezydent USA]] (zm. [[1923]])
* [[10 listopada]] – [[Władysław Umiński]], polski pisarz, prekursor literatury science-fiction (zm. [[1954]])
* [[28 listopada]] – [[Maria Berchmana Leidenix]], austriacka zakonnica, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. [[1941]])
* [[8 grudnia]] – [[Jean Sibelius]], fiński kompozytor (zm. [[1957]])
* [[16 grudnia]] – [[Paulina od Serca Jezusa]], włoska zakonnica działająca w Brazylii, założycielka Małych Sióstr Niepokalanego Poczęcia, święta katolicka (zm. [[1942]])
* [[24 grudnia]]
* [[30 grudnia]] – [[Rudyard Kipling]], brytyjski pisarz, autor ''„[[Księga dżungli|Księgi dżungli]]”'', laureat [[Nagroda Nobla|Nagrody Nobla]] (zm. [[1936]])
** [[Włodzimierz Ledóchowski (pułkownik)|Włodzimierz Ledóchowski]], pułkownik c. i k. Armii, adiutant przyboczny ostatniego cesarza Austrii i króla Węgier (zm. [[1933]])
** [[Amelia Wittelsbach]], bawarska księżniczka (zm. [[1912]])
* [[30 grudnia]] – [[Rudyard Kipling]], brytyjski pisarz, autor ''[[Księga dżungli|Księgi dżungli]]'', laureat [[Nagroda Nobla|Nagrody Nobla]] (zm. [[1936]])
 
data dzienna nieznana: <!-- kolejność alfabetyczna nazwisk -->
* [[Səkinə Axundzadə]], azerska dramatopisarka (zm. [[1927]])
* [[József Déry]], węgierski taternik, działacz turystyczny, turysta i sędzia (zm. [[1937]])
* [[William McCrum]], irlandzki przedsiębiorca, piłkarz i działacz piłkarski (zm. [[1932]])
* [[Pierre Rabot]], francuski żeglarz, medalista olimpijski
* [[Adam Pełczyński]], malarz [[Polacy|polski]] (zm. [[1928]])
 
== Zmarli ==
{{Osobny artykuł|Zmarli w roku 1865}}
* [[13 stycznia]] – [[Józef Dzierzkowski]], polski pisarz i publicysta, prekursor lwowskiej cyganerii literackiej (ur. [[1807]])
* [[19 stycznia]] – [[Pierre-Joseph Proudhon]], francuski polityk, ekonomista, socjolog i dziennikarz (ur. [[1809]])
* [[10 lutego]] – [[Heinrich Lenz]], niemiecki fizyk (ur. [[1804]])
* [[16 lutego]] – [[Tadeusz Wolański]], polski archeolog, autor hipotezy o słowiańskim pochodzeniu [[Etruskowie|Etrusków]] (ur. [[1785]])
* [[5 marca]] – [[Heinrich Wilhelm Schott]], austriacki botanik (ur. [[1794]])
* [[23 marca]] – [[Antonín Pich]], czeski [[znachor]] i zielarz (ur. [[1795]])
* [[1 kwietnia]] – [[Giuditta Pasta]], włoska śpiewaczka operowa, sopran (ur. [[1797]])
* [[15 kwietnia]] – [[Abraham Lincoln]], szesnasty [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydent USA]] (ur. [[1809]])
* [[26 kwietnia]] – [[John Wilkes Booth]], zabójca [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydenta]] [[Abraham Lincoln|Abrahama Lincolna]] (ur. [[1838]])
* [[30 kwietnia]] – [[Robert FitzRoy]], brytyjski żeglarz, wiceadmirał, gubernator [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]] (ur. [[1805]])
* [[25 maja]] – [[Magdalena Zofia Barat]], francuska zakonnica, założycielka Zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa, święta katolicka (ur. [[1779]])
* [[1 lipca]] – [[Ignacy Falzon]], maltański duchowny katolicki, błogosławiony (ur. [[1813]])
* [[13 sierpnia]] – [[Ignaz Semmelweis]], wiedeński lekarz położnik, prekursor [[Antyseptyka|antyseptyki]], współcześnie uznawany za jednego z pierwszych praktyków „[[evidence-based medicine]]” (ur. [[1818]])
* [[26 sierpnia]] – [[Johann Franz Encke]], niemiecki astronom (ur. [[1791]])
* [[29 sierpnia]] – [[Robert Remak]], polski i niemiecki lekarz, żydowskiego pochodzenia, twórca nowoczesnej [[Embriologia|embriologii]] (ur. [[1815]])
* [[4 grudnia]] – [[Adolf Kolping]], niemiecki ksiądz katolicki, błogosławiony (ur. [[1813]])
* [[10 grudnia]] – [[Leopold I Koburg]], pierwszy król Belgów (ur. [[1790]])
* [[24 grudnia]] – [[Paula Elżbieta Cerioli]],współzałożycielka Instytutu Zakonnego Sióstr Świętej Rodziny, święta katolicka (ur. [[1816]])
* [[31 grudnia]] – [[Fredrika Bremer]], szwedzka pisarka i feministka (ur. [[1801]])
 
== Święta ruchome ==
Linia 178 ⟶ 190:
{{Commonscat|1865}}
* [[1865 w literaturze]]
* [[1865 w muzyce]]
* [[1865 w sztukach plastycznych|1865 w sztuce]]