Cmentarz Komunalny we Włocławku

Cmentarz komunalny we Włocławku

nr rej. 120/A
Państwo	Polska
Miejscowość	Włocławek
Adres	ul. Chopina 87-800 Włocławek
Typ cmentarza	komunalny
Powierzchnia cmentarza	16 ha
Data otwarcia	1881
Zarządca	Miasto Włocławek
Położenie na mapie Włocławka Cmentarz komunalny we Włocławku
Położenie na mapie Polski Cmentarz komunalny we Włocławku
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Cmentarz komunalny we Włocławku
52°38′21,5″N 19°04′26,1″E

Cmentarz komunalny we Włocławku – najstarszy, zabytkowy cmentarz we Włocławku.

Geneza

Do XIX wieku nie było we Włocławku jednego, centralnego cmentarza, zmarłych grzebano w kościołach lub na cmentarzach przykościelnych, istniejących obok kościołów św. Jana Chrzciciela, św. Witalisa oraz przy klasztorze franciszkanów. Istniały także cmentarze choleryczne, znajdujące się poza miastem. W 1813 powstał pierwszy cmentarz chrześcijański, na którym grzebano zmarłych wyznania katolickiego, prawosławnego i protestanckiego. Cmentarz zlokalizowany był na Zielonym Rynku. Funkcjonował on do 1893, kiedy z powodu szybko rosnącej liczby pochówków i rozwoju zabudowy miejskiej został zamknięty.

Historia

Zniszczone mauzoleum pamięci żołnierzy niemieckich

W lipcu 1881 odbyło się zebranie członków dozorów kościelnych katolickiego i ewangelickiego, na którym wyznaczono nowe miejsce na budowę cmentarza. Ustalono, że będą nim grunty znajdujące się przy drodze na Kowal (obecnie ul. Chopina). W październiku 1881 magistrat wydał zgodę na budowę cmentarza i przeznaczył 42 000 m² na nekropolię. Zarząd sprawowali kolektywnie przedstawiciele wszystkich trzech wyznań. Jednak bardzo szybko okazało się, że przeznaczony obszar jest zbyt mały w stosunku do potrzeb szybko rozwijającego się miasta, więc w 1893 kolejne 5000 m² przeznaczono na cmentarz prawosławny. Kolejne jej powiększenie, również o 5000 m² miało miejsce w 1902.

Znaczne powiększenie terenu cmentarza przyniosła pierwsza wojna światowa. Wraz z zajęciem miasta przed wojska niemieckie pojawiła się potrzeba zwiększenia części protestanckiej, którą w 1916 poszerzono o 4000 m². W 1915 na terenie cmentarza stanęło także Mauzoleum Żołnierzy Niemieckich we Włocławku poświęcone żołnierzom poległym w czasie walk w okolicach Włocławka. W 1917 powiększono część katolicką o 126 000 m².

Pierwsze dziesięciolecie niepodległości przyniosło dużą ilość pochówków dokonywanych bez zezwoleń, na co władze miasta zareagowały otoczeniem cmentarza murem ceglanym w 1931. W 1928 dokonano ostatecznej likwidacji mocno zdewastowanego już cmentarza na Zielonym Rynku. Większość nagrobków uległa zniszczeniu, jedynie te najbardziej zabytkowe przeniesiono na nowy cmentarz lub na cmentarze w okolicach Włocławka. Prochy pochowanych znalazły się w zbiorczej mogile na nowym cmentarzu.

Lata 1939-1945 przyniosły duże zniszczenia na terenie cmentarza. Władze niemieckie rozmyślnie niszczyły nagrobki zasłużonych Polaków. Z kolei w lutym 1945, po pogrzebie żołnierzy Armii Czerwonej, dokonano dewastacji protestanckiej części cmentarza. Po wojnie wzniesiono dom pogrzebowy (zbudowany w 1946, remontowany w 1980) oraz nowe bramy cmentarne w 1972.

Opis

Pomnik Chrystusa Króla w głównej alei

Cmentarz komunalny jest największym i najstarszym cmentarzem na terenie Włocławka. Zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego, którego dłuższe ramię stanowi aleja ciągnąca się do bramy głównej w kierunku ronda z figurą Chrystusa. Na rondzie tym dłuższe ramię przecina się z krótszym. Wszystkie aleje są prostopadłe lub równoległe względem głównej.

W murze cmentarza znajdują się cztery bramy - główna i trzy mniejsze. Trzy bramy, w tym główna, zlokalizowane są od strony Alei Chopina, jedna z bram zlokalizowana jest od strony Al. Królowej Jadwigi i została utworzona w XXI wieku, wraz z samą Aleją. W murze cmentarnym znajduje się ponadto jedno wejście dla pieszych od strony ulicy Cmentarnej. Na terenie cmentarza znajduje się cerkiew z 1895, dom pogrzebowy z 1946 i kolumbarium z 2000. Od marca 1990 działa nowa część cmentarza, zlokalizowana na podwłocławskiej Pinczacie.

Galeria

Widoki ogólne	Groby zabytkowe
Kolumbarium Łańcuchy przy grobie Jerzego Pieszkańskiego Uszkodzone ogrodzenie grobu Nowe kolumbarium Dzwon pogrzebowy Sakramentalia zostawiane pod rzeźbą Chrystusa Króla Kwatera dziecięca Kwatera żołnierzy radzieckich Ściana pamięci w kwaterze towarzyszy komunistycznych Ściana pamięci Nieznanego Żołnierza Kamień upamiętniający ofiary nazizmu Ścieżka	XIX-wieczna płyta nagrobna Stanisława Lipińskiego Orzeł na grobie Izabeli Zbigniewskiej Kartka zwracająca uwagę na zaniedbanie grobu Powstańca 1863 roku Hipolita Langiewicza Rzeźba kobiety z grobu Józefa Ballauna Rogatywka na grobie Czesława Żebrowskiego Figura anioła z grobu Bolesława Dudnika
Groby znanych osób	Dawny sektor niemiecki (ewangelicki)
Grób prezydenta miasta Witolda Mystkowskiego Grób Aleksandra Laszenki Grób Bartłomieja Kołodzieja Grób biskupa Czesława Lewandowskiego Grób Piotra Żbikowskiego Grób Henryka Bisty Płaskorzeźba na grobie Stanisława Zagajewskiego	Stary, zaniedbany grób Jeden z zabytkowych grobów w dawnym, niemieckim sektorze Detal z grobu w dawnym, niemieckim sektorze Płyta ze zniszczonego nagrobku w dawnym, niemieckim sektorze

Linki zewnętrzne

• Wikimapia