Endorfiny
Endorfiny – grupa hormonów peptydowych, wywołują doskonałe samopoczucie i zadowolenie z siebie oraz generalnie wywołują wszelkie inne stany euforyczne (tzw. hormony szczęścia). Tłumią odczuwanie drętwienia i bólu. Są endogennymi opioidami.
Są silnymi agonistami receptorów opioidowych μ, których pobudzanie wywołuje stany euforyczne. Na te same receptory działają opioidy egzogenne, co wywołuje zniesienie bólu, uczucie przyjemności i dobrego nastroju. Wywołuje to też silne uzależnienie psychiczne i fizyczne.
John Hughes i Hans Kosterlitz podali chemiczny skład tajemniczej substancji nazwanej później endorfiną (czyli wewnętrzną morfiną). Wytwarzana przez mózg, działa podobnie jak morfina, zmniejsza ból i wprawia w błogostan.
Wkrótce odkryto kilkanaście różnych endorfin produkowanych w mózgu i rdzeniu kręgowym, wpływających na odczuwanie bólu, stan uczuć i świadomości. Nazwano je molekułami emocji. Najwięcej receptorów emocji znaleziono w mózgu, w obszarach uważanych za siedzibę uczuć i ośrodki odczuwania przyjemności. W latach 60. w eksperymentach na szczurach pokazano, że elektryczna stymulacja tych miejsc budzi w zwierzętach doznania tak intensywnej ekstazy, że wolą paść z wyczerpania niż przerwać doświadczenia[1].
Niektóre bodźce, powodujące wydzielanie endorfin, to:
- śmiech a nawet myślenie o śmiechu[2]
- wysiłek fizyczny (chociaż niektórzy naukowcy twierdzą, iż to udział w rywalizacji sportowej ma na to znaczący wpływ); przypuszcza się, że przedłużony intensywny wysiłek powoduje wzmożone wydzielanie endorfin, objawiające się euforią biegacza
- niedotlenienie - na tej drodze istnieje hipoteza działania euforyzującego alkoholu na organizm poprzez zwiększone powinowactwo tej substancji do tlenu (patrz również: euforia biegacza)
- niektóre (głównie pikantne) przyprawy, np. papryka chili (u szczurów)[3]
- w niektórych przypadkach akupunktura[3][4]
- czekolada[5]
- niektóre substancje psychoaktywne
- efekt placebo[3]
- orgazm[6]
- ↑ tygodnik "Wprost", Nr 861, 30 maja 1999
- ↑ Judy Skatssoon: Thoughts of laughter may boost feel-good hormones. [dostęp 19.05.2009].
- ↑ a b c Lorrie Klosterman: Endorphins. The Gift You Give Yourself. [dostęp 19.05.2009].
- ↑ Acupuncture works on endorphins. [dostęp 19.05.2009].
- ↑ Immunoreactive beta-endorphin increases after an aspartame chocolate drink in healthy human subjects. Physiology & Behavior, 11.1991. [dostęp 19.05.2009].
- ↑ 'Sexercise' yourself into shape. [dostęp 11.02.2006].
Linki zewnętrzne
- Endorfiny. [dostęp 19.05.2009].
