Bitwa pod Krasnem (VIII 1920)
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
15–17 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Krasnem | ||
| Przyczyna |
Bitwa Lwowska | ||
| Wynik |
zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Bitwa pod Krasnem – walki polskiej 6 Dywizji Piechoty gen. Lindego z oddziałami 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
W końcu lipca Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego planowało uderzenie na prawe skrzydło nacierających wojsk Michaiła Tuchaczewskiego. Do przeprowadzenia operacji zamierzano użyć także jednostek ściągniętych z Frontu Południowo-Wschodniego generała Edwarda Rydza-Śmigłego[2]. Warunkiem sukcesu było wcześniejsze pobicie 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego w obszarze Brodów i Beresteczka[3].
Po pięciu dniach bitwy, szala zwycięstwa zaczęła przechylać się na stronę polską. Jednak sytuacja na froncie północnym, a szczególnie upadek Brześcia zmusił Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego do przerwania bitwy[4].
W tym czasie dowódca sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego Aleksander Jegorow nakazał 1 Armii Konnej Budionnego zdobyć Lwów. Jej dywizje wdarły się w słabo obsadzoną lukę między polskimi 2 i 6 Armią, a 7 sierpnia pod Szczurowicami sforsowały Styr. 6 i 14 Dywizja Kawalerii z 45 Dywizją Strzelców miały działać zaczepnie w kierunku na Radziechów–Chołojów–Dobrotwór–Kamionkę Strumiłową, zaś 4 i 11 Dywizja Kawalerii na Busk[5]. Północne skrzydło 1 Armii Konnej osłaniała walcząca pod Łuckiem 24 Dywizja Strzelców, a południowe 45 Dywizja Strzelców[6].
Działania opóźniające na tym kierunku prowadziła Grupa Operacyjna Jazdy generała Jana Sawickiego[7], a 3 Armia gen. Zygmunta Zielińskiego pozostawała jeszcze nad Styrem do 5 sierpnia, a następnie rozpoczęła odwrót. Po nieudanych próbach zatrzymania 1 Armii Konnej na wschód od Bugu dowódca Frontu Południowego, gen. Iwaszkiewicz, wydał 14 sierpnia rozkaz zajęcia nowej linii obrony, przebiegającej wzdłuż górnego biegu Bugu i Strypy[8][9].
Walki pod Krasnem
Wieczorem 14 sierpnia 6 Dywizja Piechoty gen Lindego obsadziła odcinek obrony nad Bugiem od Kamionki Strumiłowej po Bełżec . Dowódca dywizji przyjął następujące ugrupowanie: 12 pułk piechoty zajął pozycje pod Buskiem i Krasnem, 9 pułk strzelców granicznych pod Rakobutami i Derewlanami, a dwa bataliony 20 pułku piechoty od Derewlan do Kamionki Strumiłowej[8]. Zgodnie z planem dowódcy 6 Armii gen. Iwaszkiewicza z rejonu Krasne - Busk na oddziały 1 Armii Konnej uderzyć miała grupa manewrowa złożona z trzech pułków wyciągniętych z ugrupowania 6., 12. i 13 Dywizji Piechoty. Rozpoznanie bojem miała przeprowadzić grupa mjr. Abrahama Budionny tym razem uprzedził działania Polaków i o świcie 15 sierpnia na Busk i Krasne uderzyła 11 Dywizja Kawalerii. Walczył z nią i z powodzeniem odpierał ataki polski 12 pułk piechoty. Kolejnego dnia dowódca konarmii wprowadził dwie kolejne dywizje na kierunku obrony 9 pułku strzelców granicznych. Ten uległ spieszonym oddziałom sowieckich 4 i 6 Dywizji Kawalerii i wycofał się w dużym nieładzie. Powstałą lukę w polskim ugrupowaniu wykorzystała sowiecka kawaleria i wyszła na tyły broniącego się na szerokim froncie II batalionu 20 pułku piechoty[10]. W tych warunkach zaskoczony batalion został szybko rozbity, dwie jego kompanie dostały się do niewoli, a dwie wycofywały się w kierunku na Kamionkę Strumiłową. Interweniował bez powodzenia dowódca dywizji. Kontratak wykonany siłami 240 pułku piechoty nie powiódł się, a Il/12 pułku piechoty zmuszony został pod Rakobutami do odwrotu[8]. O świcie do walki dowódca 6 Armii wyprowadził przeciwuderzenie siłami 6 Dywizji Piechoty oraz grupy mjr. Abrahama. Północne zgrupowanie uderzeniowe w składzie 20 i 240 pułk piechoty uderzyło z rejonu Demowa na Streptów i Żelech. W walkach poniosło duże straty i zostało zmuszone do odwrotu na Kamionkę Strumiłową i dalej wycofało się aż do Dublan[11]. Zgrupowanie południowe w składzie 54 pułk piechoty oraz grupa mjr. Abrahama wyparło przeciwnika z Nowosiółek, Chreniowa i Dziedziłowa. Jednak kontratak sowieckiej 6 Dywizji Kawalerii odbił Dziedziłów i Nowosiółki, a I batalion 54 pułku piechoty został otoczony i rozbity. II batalion 54 pp także poniósł wysokie straty i został odrzucony na południowy zachód, na Zapytów. Wyznaczony do działań 12 pułk piechoty nie wziął udziału w natarciu[12]. W związku z niepomyślnym rozwojem sytuacji gen Linde wydał 12 i 54 pułkowi Piechoty rozkaz odwrotu przez Laszki Królewskie na Lwów. Cofnęła się też grupa mjr. Abrahama - jej kawaleria w kierunku południowym, a batalion piechoty na Zadwórze. Odwrót osłaniał 44 pułk piechoty który do wieczora odpierał pod Krasnem ataki 11 Dywizji Kawalerii, a na rozkaz dowódcy 13 Dywizji Piechoty gen. Stanisława Hallera około 22.00 rozpoczął odwrót w kierunku na Biłkę Szlachecką[13].
Przypisy
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Wyszczelski 2011 ↓, s. 233.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 28.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 170.
- ↑ Nowak 2010 ↓, s. 178.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 28.
- ↑ Wyszczelski 2008 ↓, s. 252.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 208.
- ↑ Laskowski (red.) 1933 ↓, s. 585.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 80.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 192.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 208-209.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 209.
Bibliografia
- * Otton Laskowski (red.): Encyklopedia wojskowa. T. IV. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1934.
- Włodzimierz Nowak: Samhorodek – Komarów 1920. Walki jazdy polskiej z konnicą Budionnego, maj – wrzesień 1920. Warszawa: Bellona SA, 2010. ISBN 978-83-11-11897-3.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918 – 1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 2. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-122-0.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
- Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.