Język wschodniofryzyjski
 |
Ten artykuł od 2022-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| Obszar |
gmina Saterland, powiat Cloppenburg, (Niemcy) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
2 tysiące | ||||
| Pismo/alfabet | |||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
| Status oficjalny | |||||
| UNESCO | 4 poważnie zagrożony↗ | ||||
| Ethnologue | 7 wypierany↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| ISO 639-2 | gem | ||||
| ISO 639-3 | stq | ||||
| IETF | stq | ||||
| Glottolog | sate1242 | ||||
| Ethnologue | stq | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Język wschodniofryzyjski − język używany obecnie przez mieszkańców gminy Saterland w powiecie Cloppenburg, dawniej na terenie całej Fryzji Wschodniej.
Historia
Języki fryzyjskie wyodrębniły się z gwar zachodniogermańskich używanych u wybrzeży Morza Północnego we wczesnym średniowieczu. W kolejnych wiekach obserwuje się migracje ludności i rozpowszechnienie się języka starofryzyjskiego w regionie od dzisiejszych okolic Alkmaaru w Holandii po Wyspy Północnofryzyjskie na pograniczu duńsko-niemieckim, w tym na tereny Saterlandu (prawdopodobnie XII lub XIII wiek). Piśmiennictwo starofryzyjskie rozwinęło się w XIII stuleciu, jednak w XV i XVI wieku zostało stopniowo zastąpione przez holenderski i niemiecki. W kolejnych stuleciach wschodniofryzyjski został ograniczony do mowy niepiśmiennej wsi i stopniowo zastępowany przez dialekty niderlandzkie i dolnoniemieckie. Wyjątkiem były geograficznie odizolowane tereny Saterlandu i Wangerooge. Po śmierci ostatniej osoby władającej dialektem z Wangerooge w 1950 r., dialekt saterlandzki jest ostatnim jaki przetrwał do naszych czasów.
Stan obecny
W 1991 roku wpisano Saterland do Księgi Rekordów Guinnessa jako „najmniejszą wyspę językową Europy”. Po przeprowadzonych w 1995 roku badaniach nad językiem wschodniofryzyjskim (włada nim obecnie około 2000 mieszkańców Saterlandu) potwierdzono, iż jest to język którym posługuje się najmniejsza grupa etniczna Niemiec. Obecnie gmina dokłada wielu starań o zachowanie tego języka, m.in. prowadzone są dodatkowe zajęcia w szkołach, wspierane są stowarzyszenia kultywujące ten język, zaś w miejscowościach istnieją podwójne napisy nazw miejscowości w języku niemieckim i saterfryzyjskim.
Przykładowe różnice
Z wikipedii fryzyjskiej
- Język wschodniofryzyjski: Die Wänt strookede dät Wucht uum ju Keeuwe un oapede hier ap do Sooken.
- język północnofryzyjski (Mooringer): Di dreng aide dåt foomen am dåt kan än mäket har aw da siike.
- język fryzyjski: De jonge streake it famke om it kin en tute har op 'e wangen.
- język dolnoniemiecki: De Jung straktde dat Wicht üm't Kinn to un tuutjede hör up de Wangen.
- język starogroningski (Âldgrinslânsk): Der Jung strookde daet Wicht umme tsiin to unde tuude ier up Zeuken
- język groningski t Jong fleerde t wicht om kinne tou en smokte heur op wangen
- nid. De jongen aaide het meisje om de kin en kuste haar op de wangen.
- niem. Der Junge streichelte das Mädchen ums Kinn und küsste sie auf den Wangen.
- ang. The boy caressed the girl round the chin and kissed her on the cheeks.