Klonazepam

Klonazepam
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	5-(2-chlorofenylo)-7-nitro-1,3-dihydro-1,4-benzodiazepin-2-on
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. clonazepamum
inne	6-(2-chlorofenylo)-9-nitro-2,5-diazabicyklo[5.4.0]undeka-5,8,10,12-tetraen-3-on
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C15H10ClN3O3
Masa molowa	315,71 g/mol
Wygląd	lekko żółty proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	1622-61-3
PubChem	{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.).{{PubChem}} Brakujące pola: cid oraz nazwa. Nieznane pola: 1.
DrugBank	DB01068
SMILES
	C1C(=O)NC2=C(C=C(C=C2)[N+](=O)[O-])C(=N1)C3=CC=CC=C3Cl
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	praktycznie nierozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	słabo rozpuszczalny w etanolu i metanolu, bardzo słabo w eterze dietylowym
Temperatura topnienia	239 °C
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-03-31]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
Numer RTECS	DF2100000
	Podobne związki
Podobne związki	nitrazepam flunitrazepam
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	N03AE01
Legalność w Polsce	substancja psychotropowa grupy IV-P
Farmakokinetyka
Działanie	przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe
Biodostępność	90%
Okres półtrwania	18–50 godzin
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie, dożylnie, domięśniowo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 22 kwi 2019, była oparta na tej wersji.

Klonazepam (łac. clonazepamum) – organiczny związek chemiczny z grupy benzodiazepin, stosowany jako lek psychotropowy o silnym i długotrwałym działaniu przeciwdrgawkowym i przeciwlękowym.

Działanie

Działa na struktury ośrodkowego układu nerwowego, głównie na układ limbiczny i podwzgórze (ułatwia przekaźnictwo GABA-ergiczne). Działanie objawia się silnym i długotrwałym efektem przeciwdrgawkowym. Jest jedną z najsilniejszych benzodiazepin, wykazuje silne powinowactwo do ośrodkowego receptora benzodiazepinowego^[3]. Klonazepam działa również przeciwlękowo, uspokajająco, umiarkowanie nasennie i zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych.
Lek dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego. Całkowity czas działania wynosi powyżej 24 godzin. Czas połowicznego rozpadu wynosi 30-40 h. Przenika przez barierę krew – płyn mózgowo-rdzeniowy i przez łożysko. Ulega przemianie w wątrobie do aminoklonazepamu o znikomo małej aktywności wobec receptora benzodiazepinowego.

Wykazano, że klonazepam zmniejsza aktywność serotoninergiczną neuronów, działając jako antagonista receptorów postsynaptycznych 5-HT1A^[4]^[5].

Nikotyna osłabia działanie klonazepamu ^[6]

Wskazania

Leczenie i zapobieganie napadom padaczki u dorosłych i u dzieci, także w leczeniu skojarzonym, somnambulizmu, w różnego typu formach wzmożonego napięcia mięśniowego, przełomy psychomotoryczne. Bezsenność i zaburzenia snu (szczególnie u chorych z organicznym uszkodzeniem OUN). Tłumienie lęków. Niekiedy wspomagająco w neuralgiach. Leczenie wspomagające w psychozach.

Przeciwwskazania

nadwrażliwość na benzodiazepiny
zaburzenia oddychania i ciężka niewydolność oddechowa
miastenia
jaskra z zamkniętym kątem przesączania
zaburzenia świadomości
znaczne zaburzenie czynności wątroby
leku nie należy stosować podczas ciąży i w okresie karmienia piersią.

Dopuszcza się jego stosowanie, gdy podanie leku matce jest bezwzględnie konieczne. Długotrwałe stosowanie leku prowadzi do stopniowego osłabienia działania w wyniku rozwoju zjawiska tolerancji. Należy unikać długotrwałego podawania leku u osób w wieku podeszłym, ze względu na nasilenie działań niepożądanych w tej grupie wiekowej. Ze względu na możliwość interakcji z klonazepamem, inne leki można stosować po uzgodnieniu z lekarzem. Należy zachować ostrożność podczas podawania leku osobom z zaburzeniami czynności wątroby i nerek, z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych i u pacjentów z uzależnieniem alkoholowym oraz z zaburzeniami osobowości. W przypadku wystąpienia reakcji paradoksalnych (stany pobudzenia psychoruchowego, bezsenność) należy przerwać leczenie. Długotrwałe przyjmowanie leku może doprowadzić do uzależnienia psychofizycznego oraz wystąpienia zespołu odstawiennego w przypadku nagłego odstawienia. Zespół odstawienny charakteryzuje się niepokojem psychoruchowym, wzmożoną drażliwością, bezsennością i obniżeniem nastroju. Maksymalna dawka dobowa (u dorosłych): 20 mg przy podawaniu doustnym i 13 mg przy podawaniu dożylnym^[7]

Przedawkowanie

W wyniku przedawkowania mogą wystąpić objawy:

senność
dezorientacja
niewyraźna mowa
utrata przytomności
połączenie z alkoholem lub z lekami działającymi hamująco na OUN może doprowadzić do śmierci.

Postępowanie w przedawkowaniu sprowadza się do opróżnienia żołądka (wymioty lub płukanie żołądka), oraz do monitorowania podstawowych czynności życiowych (oddech, tętno, ciśnienie tętnicze). Specyficznym antidotum jest flumazenil.

Działania niepożądane

Działania niepożądane, zwłaszcza te niepowiązane bezpośrednio z działaniem na OUN, pojawiają się zwykle w przypadku przewlekłego stosowania. Pacjenci donosili o takich niechcianych objawach, jak:

senność (somnolencja)
ospałość
zaburzenia koordynacji ruchowej
zmiany w zachowaniu
zaburzenia czynności układu nerwowego
ruchy pląsawicopodobne
podwójne widzenie
oczopląs
niewyraźna mowa
dyzartria
bóle głowy
zawroty głowy
niedowład połowiczy
Zaburzenia psychiczne:
- stan dezorientacji
- stan umiarkowanej euforii
- depresja
- zaburzenia kojarzenia
- labilność emocjonalna
- bezsenność
- omamy
- zaburzenia libido
- infantylność
Zaburzenia układu oddechowego:
- objawy zapalenia górnych dróg oddechowych
- płytki oddech
- osłabienie czynności oddechowych
Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego:
- uczucie kołatania serca
- spadek ciśnienia tętniczego
Zaburzenia skórne:
- wypadanie włosów lub nadmierne owłosienie
- wysypki skórne
- obrzęki twarzy i stawów skokowych
Zaburzenia układu pokarmowego:
- Brak lub zwiększenie apetytu
- nalot na języku
- owrzodzenia i bolesność dziąseł
- zapalenie błony śluzowej żołądka
- nudności
- biegunka lub zaparcia
- powiększenie wątroby
Zaburzenia układu moczowo-płciowego:
- bolesne lub mimowolne oddawanie moczu
- oddawanie moczu w nocy
Zaburzenia układu krwionośnego:
- niedokrwistość
- zmniejszenie liczby leukocytów
- zmniejszenie liczby płytek krwi
- zwiększenie liczby granulocytów eozynochłonnych we krwi

Interakcje

Klonazepam nasila działanie wszystkich środków hamujących działanie OUN
Spożywanie alkoholu w czasie zażywania klonazepamu i kilka dni po zakończeniu jego stosowania, oprócz sumowania się działania hamującego na OUN, może doprowadzić do wystąpienia reakcji paradoksalnych, takich jak pobudzenie psychoruchowe, agresywne zachowania (upojenie patologiczne).

Ostrzeżenia

nie łączyć z alkoholem etylowym
stosowanie klonazepamu prowadzi do stopniowego osłabienia jego działania, w wyniku rozwoju zjawiska tolerancji
przyjmowanie klonazepamu doprowadza do uzależnienia psychofizycznego
problemy życia codziennego nie są wskazaniem do zażywania klonazepamu
w dużych dawkach może spowodować tzw. deficyt lęku oraz niepamięć następczą po zmetabolizowaniu (jednak ze względu na stosunkowo niską rozpuszczalność w tłuszczu amnezja jest mniejsza niż w przypadku innych silnie działających benzodiazepin^[8])
podczas stosowania klonazepamu i do 3 dni po jego zakończeniu nie należy prowadzić pojazdów i obsługiwać urządzeń mechanicznych

Przewlekły zespół odstawienia

U niektórych osób po odstawieniu przewlekle stosowanych benzodiazepin występuje przedłużający się zespół odstawienia. Objawy mogą utrzymywać się niekiedy nawet do kilku miesięcy. W niektórych przypadkach przewlekły zespół odstawienia mógł powstać ze względu na fizykochemiczne uszkodzenia neuronów, które mogą być stałe lub powoli odwracające się^[9].

Preparaty dostępne na polskim rynku

Clonazepamum TZF: tabletki / dawka: 0,5mg; 2mg / opakowanie: 30 tabletek;
Clonazepamum TZF: roztwór do wstrzykiwań / dawka: 1mg/ml / opakowanie: 10 ampułek, 1ml.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .
↑ Klonazepam (nr C1277) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). [dostęp 2018-03-31].
↑ H.C.H.C. Rosenberg H.C.H.C., E.I.E.I. Tietz E.I.E.I., T.H.T.H. Chiu T.H.T.H., Tolerance to anticonvulsant effects of diazepam, clonazepam, and clobazam in amygdala-kindled rats, „Epilepsia”, 30 (3), 1989, s. 276–285, DOI: 10.1111/j.1528-1157.1989.tb05299.x, PMID: 2721464 .
↑ J.J. Pratt J.J. i inni, Clonazepam induces decreased serotoninergic activity in the mouse brain, „Neuropharmacology”, 18 (10), 1979, s. 791–799, DOI: 10.1016/0028-3908(79)90024-8, PMID: 160018 .
↑ H.R.H.R. Wagner H.R.H.R., A.A. Reches A.A., S.S. Fahn S.S., Clonazepam-induced up-regulation of serotonin1 binding sites in frontal cortex of rat, „Neuropharmacology”, 24 (10), 1985, s. 953–956, DOI: 10.1016/0028-3908(85)90121-2, PMID: 2415867 .
↑ Klonazepam (opis profesjonalny) - Medycyna Praktyczna: opis, ceny, refundacja [online], bazalekow.mp.pl [dostęp 2018-09-04] (pol.).
↑ Bazy MP [online], bazy.mp.pl [dostęp 2017-11-24] .
↑ Charles Griffin, Adam Kaye (et al.). Benzodiazepine Pharmacology and Central Nervous System–Mediated Effects. „Ochsner Journal”. 13 (2), s. 214-223, 2013. (ang.).
↑ H.H. Ashton H.H., Protracted withdrawal syndromes from benzodiazepines, „J Subst Abuse Treat”, 8 (1–2), 1991, s. 19–28, DOI: 10.1016/0740-5472(91)90023-4, PMID: 1675688 .

Bibliografia

MałgorzataM. Rzewuska MałgorzataM., Leczenie zaburzeń psychicznych, wyd. 3, Warszawa: PZWL, 2006, ISBN 83-200-3354-3 .Szablon:Brak strony

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP6-1] Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .

[Sigma-Aldrich-2] Klonazepam (nr C1277) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). [dostęp 2018-03-31].

[3] H.C.H.C. Rosenberg H.C.H.C., E.I.E.I. Tietz E.I.E.I., T.H.T.H. Chiu T.H.T.H., Tolerance to anticonvulsant effects of diazepam, clonazepam, and clobazam in amygdala-kindled rats, „Epilepsia”, 30 (3), 1989, s. 276–285, DOI: 10.1111/j.1528-1157.1989.tb05299.x, PMID: 2721464 .

[Pratt-1979-4] J.J. Pratt J.J. i inni, Clonazepam induces decreased serotoninergic activity in the mouse brain, „Neuropharmacology”, 18 (10), 1979, s. 791–799, DOI: 10.1016/0028-3908(79)90024-8, PMID: 160018 .

[Wagner-1985-5] H.R.H.R. Wagner H.R.H.R., A.A. Reches A.A., S.S. Fahn S.S., Clonazepam-induced up-regulation of serotonin1 binding sites in frontal cortex of rat, „Neuropharmacology”, 24 (10), 1985, s. 953–956, DOI: 10.1016/0028-3908(85)90121-2, PMID: 2415867 .

[6] Klonazepam (opis profesjonalny) - Medycyna Praktyczna: opis, ceny, refundacja [online], bazalekow.mp.pl [dostęp 2018-09-04] (pol.).

[dawkimax-7] Bazy MP [online], bazy.mp.pl [dostęp 2017-11-24] .

[8] Charles Griffin, Adam Kaye (et al.). Benzodiazepine Pharmacology and Central Nervous System–Mediated Effects. „Ochsner Journal”. 13 (2), s. 214-223, 2013. (ang.).

[9] H.H. Ashton H.H., Protracted withdrawal syndromes from benzodiazepines, „J Subst Abuse Treat”, 8 (1–2), 1991, s. 19–28, DOI: 10.1016/0740-5472(91)90023-4, PMID: 1675688 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]