Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | |
Państwo | {{{państwo}}} |
---|---|
Miejscowość |
{{{miejscowość}}} |
Wyznanie |
katolickie |
Wezwanie |
św. Piotra i Pawła |
Historia | |
Data budowy |
{{{data budowy}}} |
Data poświęcenia |
{{{data poświęcenia}}} |
Data likwidacji |
{{{data likwidacji}}} |
Data zniszczenia |
{{{data zniszczenia}}} |
Data zburzenia |
{{{data zburzenia}}} |
Data reaktywacji |
{{{data reaktywacji}}} |
Dane świątyni | |
Architekt | |
Styl |
{{{styl}}} |
Budulec | |
Stan obecny |
{{{stan obecny}}} |
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
[{{{www}}} Strona internetowa] |
Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie – barokowy kościół położony na Antokolu, w dzisiejszej dzielnicy Wilna.
Pierwszy drewniany kościółek zbudowano w miejscu przyszłej barokowej świątyni za panowania Władysława Jagiełły. Spłonął w 1594, został odbudowany w 1616 i ponownie zniszczony w 1655 przez Moskali.
Obecny kościół wraz z klasztorem augustianów ufundował Michał Kazimierz Pac, hetman wielki litewski i najbardziej znaczący magnat litewski drugiej połowy XVII wieku. Jedna z hipotez ślubowania wzniesienia świątyni mówi, iż wybudowano ją jako wotum za pomyślne zakończenie wojny z Moskwą i oswobodzenie Wilna z rąk okupujących je Moskali. Budowę rozpoczęto w 1668. Kościół został zbudowany według projektu krakowskiego architekta Jana Zaora, jednak kierował on pracami do 1672, kiedy zastąpił go najprawdopodobniej Giovanni Battista Frediani. Około 1675 zakończono budowę bryły kościoła, odprawiono w nim pierwsze nabożeństwo. Wówczas też rozpoczęły się prace dekoratorskie, których efektem były wyjątkowe sztukaterie autorstwa Pietro Perettiego oraz Giovanniego Gallego (ukończone ostatecznie w 1684), a także malowidła iluzjonistyczne Michelangelo Palloniego.
Architektura kościoła nie jest wyjątkowa – jego twórca wzorował się zapewne na kościołach wileńskich, m.in. kościele św. Kazimierza w Wilnie. Jest to trójnawowa bazylika z transeptem zbudowana na planie łacińskiego krzyża, zwieńczona kopułą nad skrzyżowaniem naw. O szczególnym miejscu świątyni w historii sztuki polskiej decyduje jednak nie jego architektura, ale wystrój, który niemal w całości stanowią wyjątkowej klasy sztukaterie. Wnętrze świątyni zdobi ponad 2 tysiące rzeźb stiukowych o tematyce biblijnej, mitologicznej i historycznej. Jednym z ciekawszych elementów wystroju wnętrza jest przepiękny kryształowy żyrandol w kształcie łodzi (jest pamiątką zatonięcia podczas transportu ołtarza głównego zamówionego przez Paca we Włoszech). Oryginalnym elementem jest również, umieszczony w kruchcie, wielki bęben litewski (litaur) przywieziony przez hetmana Paca spod Chocimia po bitwie w 1673.
W prezbiterium kościoła umieszczono portret oraz popiersie fundatora jako triumfatora z wieńcem laurowym na głowie. Nawiązaniem do jego zwycięstw nad Moskwą są też egida poniżej popiersia, symbolizująca obronę przezeń Rzeczypospolitej, oraz dwie odcięte głowy orła moskiewskiego na jednej z tarcz. Aluzję do nazwiska ambitnego fundatora, który został pochowany pod progiem kościoła, zawiera również napis na fasadzie: "Regina pacis funda nos in pace". W połowie XVIII wieku doczesne szczątki fundatora przeniesiono do podziemi świątyni.
W latach 1951-1989 kościół pełnił funkcję galerii obrazów.
Źródła
- Lucyna Dowdo: Wilno, przewodnik turystyczny. Wilno: Wydawnictwo Polskie w Wilnie, 2008. ISBN 978-9986-542-35-3.