Krystyna Budnicka
Krystyna Budnicka (2019) | |
Data i miejsce urodzenia |
8 maja 1932 |
---|---|
Alma Mater |
Krystyna Budnicka (ur. jako Hena Kuczer[1] 8 maja 1932 w Warszawie[2]) – polska działaczka społeczna pochodzenia żydowskiego, członkini Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, honorowa obywatelka miasta stołecznego Warszawy
Życiorys
Urodziła się w Warszawie, w religijnej rodzinie żydowskiej[2]. Była ósmym, najmłodszym, dzieckiem z rodzeństwa (do wybuchu II wojny światowej sześcioro z jej rodzeństwa osiągnęło pełnoletniość). Jej ojciec Józef-Lejzor Kuczer prowadził warsztat stolarski[2]. Do wybuchu wojny ukończyła pierwszą klasę szkoły powszechnej przy ul. Barokowej 7[2].
Do utworzenia getta warszawskiego (1940) mieszkała przy placu Muranowskim (pod adresem ul. Muranowska 10)[3], a po wyłączeniu z getta północnej pierzei placu w marcu 1942 zamieszkała wraz z rodziną przy ul. Miłej[2].
W czasie wielkiej akcji deportacyjnej latem 1942 do obozu zagłady w Treblince zostało wywiezionych dwóch jej braci wraz z rodzinami[2]. W czasie powstania w getcie i po jego upadku ukrywała się wraz z rodzicami i innymi krewnymi w bunkrze wybudowanym pod kierownictwem jej brata Rafała w podziemiach narożnej kamienicy pod podwójnym adresem ul. Zamenhofa 56 i ul. Muranowska 44[4]. W bunkrze był dostęp do wody pitnej i elektryczności[4]. Najstarsi bracia byli członkami Żydowskiej Organizacji Bojowej i wzięli udział w powstaniu[2].
Bunkier został wykryty przez przeszukujących ruiny getta Polaków[5] we wrześniu 1943[6]. Zamordowali oni wtedy jej braci, Chaima i Izraela[4]. Po wykryciu bunkra kanałami ewakuowała się na stronę aryjską[6], gdzie ukrywała się dzięki pomocy Rady Pomocy Żydom „Żegota”[1] (w kanałach zostali jej rodzice i siostra)[2]. Ukrywała się przy ul. Mokotowskiej 1[2]. Tam w lutym 1944[7] straciła brata Rafała, wydanego Niemcom przez syna dozorcy, który opiekował się zbiegami z getta[2].
Do wybuchu powstania warszawskiego wraz ze swoją bratową Anną zmieniała miejsce ukrycia. Wybuch powstania zastał je przy ul. Dobrej pod opieką państwa Budnickich (ich nazwisko przyjęła po wojnie)[2]. Po upadku Powiśla 6 września 1944 została wyprowadzona do obozu przejściowego w kościele św. Stanisława na Woli, a stamtąd do Dulagu 121 Pruszków[2]. W drodze do Pruszkowa dołączyła do grupy sierot z jednego z sierocińców prowadzonego przez siostry szarytki[2].
Po powrocie do Warszawy (1946) podjęła naukę w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek, a następnie ukończyła studia pedagogiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i stołecznym Instytucie Pedagogiki Specjalnej[8]. Pracowała w Warszawie jako nauczycielka[4]. Przez wiele lat po wojnie nie mówiła nikomu o swoich przeżyciach podczas okupacji[9]. Podjęła również decyzję o konwersji na chrześcijaństwo[9]. W 1991 została członkinią nowo powstałego Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu i napisała dla niego relację[4].
Z całej wielkiej rodziny wojnę przeżyła tylko ona i bratowa[2].
1 marca 2018 Rada Warszawy podjęła uchwałę o nadaniu jej tytułu honorowej obywatelki miasta stołecznego Warszawy. Tytuł wręczono w trakcie uroczystej sesji Rady m.st. Warszawy z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim na Zamku Królewskim[1][10][11].
Przypisy
- ↑ a b c Ocaleni z Holokaustu zostali honorowymi obywatelami Warszawy. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2018-03-01].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Krystyna Budnicka. [w:] Archiwum Historii Mówionej [on-line]. 1944.pl. [dostęp 2018-03-01].
- ↑ Jarosław Zieliński, Jerzy S. Majewski: Spacerownik po żydowskiej Warszawie. Warszawa: Agora SA i Muzeum Historii Żydów Polskich, 2014, s. 358. ISBN 978-83-268-1283-5.
- ↑ a b c d e Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 8, 29 marca 2023.
- ↑ Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 8, 29 marca 2023.
- ↑ a b Krystyna Budnicka. dzieciholocaustu.org.pl. [dostęp 2018-03-01].
- ↑ Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 12, 29 marca 2023.
- ↑ Uroczysta sesja Rady miasta stołecznego Warszawy 19 kwietnia 2018 r.. [w:] Rada m.st. Warszawy [on-line]. s. 4. [dostęp 2019-11-18].
- ↑ a b Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 13, 29 marca 2023.
- ↑ Uchwała nr LXII/1663/2018 z 01-03-2018 w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa Miasta Stołecznego Warszawy. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy, 2018-03-01. [dostęp 2018-03-20].
- ↑ Ocaleni z Holokaustu. Warszawa ma nowych honorowych obywateli. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2018-04-19].