Linia kolejowa nr 1
Linia kolejowa nr 1 (Kolej Warszawsko-Wiedeńska) – linia kolejowa o długości 319,031 km, łącząca Warszawę z Katowicami.
Historia
Projekt budowy linii kolejowej z Warszawy do granicy z zaborem austriackim powstał już w 1835. Ponieważ ze stacji Granica w miejscowości Maczki (obecnie dzielnica Sosnowca), leżącej nad granicą zaborów, projektowany szlak miał się łączyć z linią kolejową przez Kraków do Wiednia, projektowana linia otrzymała nazwę: Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska. Trasę przeprowadzono według projektu inż. Stanisława Wysockiego.
W 1839 utworzono Towarzystwo Akcyjne Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i w 1840 rozpoczęto roboty na odcinku z Warszawy do Skierniewic. Początkowo rozważano wybór trakcji parowej lub powozów ciągniętych po szynach przez konie, lecz ostatecznie zdecydowano się na nowoczesną trakcję parową. Towarzystwo jednak zbankrutowało w 1842, co spowodowało wstrzymanie robót. Mimo to, 4 lipca 1843 rząd Królestwa powołał Zarząd Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i podjął prace w 1844. W listopadzie tego roku ukończono pierwszy odcinek linii z Warszawy do Pruszkowa. 28 listopada 1844 przejechał nim pierwszy pociąg wiozący namiestnika Królestwa i zaproszonych gości. Droga zajęła 26 minut, a powrotna 20 minut.
14 czerwca 1845 ukończono odcinek do Grodziska Mazowieckiego i wówczas otwarto kolej do użytku. 15 października 1845 kolej doprowadzono do Skierniewic i Łowicza, 1 grudnia 1846 - do Częstochowy, 1 kwietnia 1848 do granicy w Maczkach. Cała linia miała długość 327,6 km i posiadała 27 stacji. Była to pierwsza linia kolejowa na ziemiach Królestwa Polskiego, a zarazem druga linia kolejowa w całym Imperium Rosyjskim (w skład którego wchodziły ziemie zaboru rosyjskiego), po zbudowanym wcześniej krótkim odcinku Carskosielskiej drogi. Jako wyjątek wśród kolei na obszarze Cesarstwa Rosyjskiego, miała ona szerokość toru 1435 mm (przyjętą za standard w większości państw Europy i współczesnych kolejach polskich), zamiast przyjętej od 1843 w Rosji szerokości 1524 mm.
W pierwszym roku funkcjonowania kolei (1845) przewieziono 143 600 pasażerów i 143 300 cetnarów towarów. Tabor kolejowy wówczas składał się z 8 lokomotyw parowych (opalanych drewnem), 58 wagonów osobowych i 62 towarowych. W 1848 liczba lokomotyw sięgnęła już 35, wagonów osobowych 87 i towarowych 312.
W latach 1859 i 1862 otwarto połączenia do granicy pruskiej: z Ząbkowic do stacji Sosnowiec i z Łowicza do Aleksandrowa Kujawskiego, łączące odpowiednio z Katowicami i Toruniem w zaborze pruskim. W 1866 wybudowano połączenie pomiędzy Koluszkami a Łodzią (dziś Łódź Fabryczna).
Kolej poddawana była stałej modernizacji technicznej, łącznie z rozwojem techniki kolejowej. Od 1859 parowozy opalano węglem. W latach od 1860 do 1880 ułożono drugi tor od Warszawy do Ząbkowic. W 1890 liczba lokomotyw sięgnęła 287, wagonów osobowych 432 i towarowych 8718; liczba przewiezionych pasażerów sięgnęła 2,5 miliona, a ładunków 2,7 miliona ton. Do 1901 lokomotywy dla kolei warszawsko-wiedeńskiej kupowano w fabrykach zachodnioeuropejskich, dopiero po tej dacie używano lokomotyw rosyjskich, jednakże różniących się rozstawem kół.
Łącznie z budową kolei, w Warszawie w 1845 zbudowano okazały gmach Dworca Wiedeńskiego, projektu arch. Henryka Marconiego. Dworzec nie zachował się do dzisiejszych czasów; w jego miejscu znajduje się obecnie stacja metra „Centrum”. W Warszawie umiejscowiono też Warsztaty Główne kolei. W 1875 otwarto Szkołę Techniczną Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej.
W latach 1857-64 kolej była dzierżawiona przez spółkę niemiecką, poza tym okresem pozostawała w polskich rękach. W 1912 Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska została upaństwowiona przez rząd rosyjski. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, została włączona do systemu kolei polskich.
W latach 2006-2008 roku został przeprowadzony 1. etap modernizacja linii. Wyremontowano odcinek Koluszki - Skierniewice (Miedniewice) oraz fragment linii kolejowej nr 17 Łódź Widzew - Koluszki, dzięki czemu umożliwiono pociągom rozwinięcie prędkości do 140 km/h, skrócenie czasu przejazdu na całym zmodernizowanym odcinku do 32 minut, zaś z Łodzi do Warszawy do 82 minut.[1][2][3]
W marcu 2011 ruszył 2. etap modernizacji linii na odcinku Skierniewice (Miedniewice) – Warszawa Zachodnia. Po modernizacji prędkość pociągów wzrośnie do 160 km/h na odcinku Skierniewice (Miedniewice) – Warszawa Włochy oraz do 90 km/h na odcinku Warszawa Włochy – Warszawa Zachodnia, dzięki czemu podróż pociągiem z Warszawy do Łodzi będzie trwała godzinę.[4]
Charakterystyka
Na linii znajdują się 32 stacje kolejowe i 43 przystanki kolejowe.
Przewoźnicy
Ważniejsze stacje
- Warszawa Centralna
- Warszawa Zachodnia
- Pruszków
- Grodzisk Mazowiecki
- Żyrardów
- Skierniewice
- Koluszki
- Piotrków Trybunalski
- Radomsko
- Częstochowa
- Myszków
- Zawiercie
- Łazy
- Dąbrowa Górnicza
- Sosnowiec
- Katowice
Linki zewnętrzne
Informacje o Lini Kolejowej nr 1 na stronie SISKOM
- ↑ Remont trasy Łódź-Warszawa - ŁFK. [dostęp 2010-06-28]. (pol.).
- ↑ Wiaduktem w Rogowie szybciej do Warszawy już w 2012 roku. [dostęp 2010-06-28]. (pol.).
- ↑ Portal podróżnych - rozkład jazdy pociągów, hotele, noclegi, ciekawe miejsca. [dostęp 2010-06-28]. (pol.).
- ↑ http://www.plk-inwestycje.pl/inwestycje/program-operacyjny-infrastruktura-i-srodowisko/poiis-71-241/ Modernizacja linii kolejowej Warszawa – Łódź, Etap II, lot A, odcinek warszawa Zachodnia - Skierniewice (Miedniewice) POIiŚ 7.1-24.1