Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach
widok gmachu banku od strony Rynku | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | |
Styl architektoniczny |
ekspresjonizm (modernizm) |
Architekt |
Stanisław Tabeński i Jan Noworyta |
Inwestor |
Bank Gospodarstwa Krajowego w Katowicach |
Kondygnacje |
5 |
Ukończenie budowy |
1930 |
Pierwszy właściciel |
Bank Gospodarstwa Krajowego |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach − obecnie budynek Banku Śląskiego przy ulicy Adama Mickiewicza 3[2], na rogu z ulicą księdza Piota Skargi. Budynek wpisano do rejestru zabytków dnia 2 maja 1978 (nr rej.: A/1237/78[1]).
Bank zbudowano w 1930[3], w stylu ekspresjonistycznym, według projektu Stanisława Tabeńskiego i Jana Noworyty z 1928[4]; jego fasada jest ukośna z powodu umiejscowienia przy nieistniejącej już ulicy Skośnej, której zabudowania wyburzono w latach sześćdziesiątych XX wieku. W witrażu głównej klatki schodowej zachował się napis A 1930. Na dachu budynku umiejscowiono zegar oraz kuranty, które od 26 kwietnia 1975 wygrywały melodię "Płynie Wisła błękitna"[5]. W latach trzydziestych XX wieku miał tu także swoją siedzibę Wyższy Urząd Górniczy[6][7].
Sześciokondygnacyjny budynek powstał na działce w kształcie trapezu przy ulicy Skośnej 2[7]. Dlatego w jego wschodniej fasadzie (od strony ul. Skośnej) zastosowano graniaste bryły, uskokowo rozczłonkowane (sześć uskoków). Boniowanie tworzy dekoracyjny cokół, optycznie podtrzymujący żłobkowane pilastry. Wraz z szatą dekoracyjną całość przedstawia styl "maniery na trójkątno".
Przed 1930 w miejscu dzisiejszego gmachu banku istniała narożna dwupiętrowa kamienica z charakterystyczną kopułą. 4 września 1939 przed budynkiem toczyły się walki polskich powstańców, ochotników i harcerzy z niemieckim Wehrmachtem[8].
Zobacz też
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2011-05-25] .
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-05-25]. (pol.).
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 59. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 61. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ a b Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Joanna Starnawska: Dzieje Katowic (1299−1945). Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1990, s. 54.
Bibliografia
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 43. ISBN 83-85831-35-5.
- Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 21.
- Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 329.
- Górnośląskie Dziedzictwo: Nie bójmy się historii i zabytków Katowic (pol.) www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-05-25]