Spychowo
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy | |
| Państwo | warmińsko-mazurskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
1100 |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 89 |
| Kod pocztowy |
12-150 |
| Tablice rejestracyjne |
NSZ |
| SIMC |
0490062 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |
| Strona internetowa | |
Spychowo (niem. Puppen, 1945-60 Pupy) – wieś w północnej Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno, na Mazurach, 13 km na wschód od Świętajna i ok. 29 km od Szczytna.
Spychowo jest dużą wsią, są tu m.in.: ośrodek zdrowia, poczta, szkoła, apteka a także budynek nadleśnictwa Spychowo. W pobliżu znajdują się też inne wsie: Bystrz, Koczek, Kierwik i Połom.
Współcześnie wieś znana jest m.in. z oddolnie stworzonych społecznych patroli, których wprowadzenie pozwoliło znacznie ograniczyć przestępczość w okolicy. Inicjatywa, która znalazła naśladowców w innych miejscowościach, stała się tematem filmu Ludzie Juranda, wyreżyserowanego i wyprodukowanego przez Piotra Zarębskiego[1].
Położenie
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.
Leży pomiędzy Jeziorem Spychowskim a jeziorem Kierwik, które łączy Struga Spychowska. W pobliżu znajduje się też bardzo małe Jezioro Ciche. Miejscowość jest otoczona gęstymi lasami Puszczy Piskiej. Walory przyrodnicze wsi sprawiają, że postawiła ona na rozwój turystyki.
Przez wieś przechodzi linia kolejowa łącząca Szczytno z Rucianem-Nidą i Ełkiem, droga krajowa nr 59 i powiatowa nr 2629.
Toponimia
Do 1945 r. obowiązywała niemiecka nazwa Puppen, pochodząca od staropruskiego pupele, oznaczającego bób lub groch[2]. Nazwa Puppen oznacza w języku niemieckim słowo 'lalki'.
W 1946 r. zastąpiono niemiecką nazwę Puppen, wprowadzając polską nazwę Pupy[3]. W 1960 r. na wniosek mieszkańców zmieniono nazwę wsi na Spychowo[4]. Z tego powodu błędne jest wiązanie tej miejscowości z literacką postacią Juranda ze Spychowa, choć pomysł przemianowania na Spychowo powstał właśnie w związku z powieścią Krzyżacy (autor nie umieścił akcji swojej powieści w istniejących miejscowościach). Notabene powieściowa miejscowość związana z Jurandem nosiła nazwę Spychów, a nie Spychowo[5].
Miejscowość nazywano dawniej także Pupek.[potrzebny przypis]
Historia
Wieś wymieniana w dokumentach już w XV w. W tym czasie był tu zamek myśliwski. W okolicach wsi istniała huta kuźnicza, smolarnie oraz dziegciarnie. Intensywny rozwój miejscowości nastąpił po wybudowaniu w 1884 r. linii kolejowej ze Szczytna do Pisza.W Spychowie wielokrotnie przebywała pruska księżniczka Anna Hohenzollern. Na początku XX w. we wsi mieszkało ponad 1000 osób, było kilka tartaków i smolarnia. W tym czasie we wsi o charakterze turystycznym były dwa hotele (Engla i Junga), kilka pensjonatów i gospoda studencka.
Zabytki
- Kościół neogotycki z 1903 r. Dawniej ewangelicko-augsburski, obecnie katolicki. W wystroju wnętrza neogotycka ambona, zespół ławek oraz drewniane empory.
- Budynek plebanii z początku XX w.
- Dawny cmentarz ewangelicki (za wsią)
- Szkoła, zbudowana w 1931 r.
Komunikacja
Spychowo leży;
- przy drodze krajowej nr 59 (Rozogi - Spychowo - Piecki - Mrągowo - Ryn - Giżycko).
- na trasie linii kolejowej nr 219 (Olsztyn Główny - Ełk).
Patrol obywatelski
W latach 1998-2002 na terenie Spychowa nasiliły się włamania do domków letniskowych i sklepów. Działania kryminalne i prewencyjne policji doprowadziły do wykrycia i zatrzymania zaledwie kilku procent sprawców z ogólnej sumy włamań. Sytuacja ta spowodowana była między innymi faktem, że przestępczość skupiała się głównie w kompleksach domków letniskowych usytuowanych w mało zaludnionych miejscach, które po sezonie letnim pozostawiane były bez opieki (Koczek, Kierwik, Połom).
W związku z powyższym 10 stycznia 2003 roku podjęto inicjatywę utworzenia "Patrolu Obywatelskiego", zawiązano grupę ochotników, która na dzień dzisiejszy wynosi ponad 60 członków, działających w oparciu o regulamin i stosowne zakresy obowiązków.
Działalność Patrolu opiera się na pełnieniu przez członków patrolu służb nocnych, podczas których obserwują oni miejscowość poruszając się własnymi samochodami oznakowanymi magnetyczna tablica z napisem "Patrol". Osoby te każdorazowo zgłaszają rozpoczęcia i zakończenie patrolowania oficerowi dyżurnemu KPP w Szczytnie, pozostała z nim w stałym kontakcie informując telefonicznie o wszelkich spostrzeżeniach dotyczących bezpieczeństwa. Ponadto, w sytuacjach szczególnego zagrożenia osoby te telefonicznie powiadamiają miejscowych policjantów, którzy podejmują interwencję. Od momentu rozpoczęcia tych działań systematycznie ograniczano ilość zdarzeń kryminalnych na terenie patrolowanych miejscowości[6].
Zobacz też
- ↑ Ludzie Juranda w bazie Filmweb
- ↑ Zdzisław Skrok, Wielkie rozdroże. Ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni, Warszawa 2008, s.152.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 6)
- ↑ Zarządzenie nr 98 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1960 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w powiecie szczycieńskim w województwie olsztyńskim (M.P. z 1960 r. nr 52, poz. 248)
- ↑ VIII. W: Henryk Sienkiewicz: Krzyżacy. T. I. Wikisource.
- ↑ Patrol Obywatelski. Przyjazne Spychowo. [dostęp 2011-10-09]. (pol.).
Bibliografia
- Mieczysław Orłowicz: "Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba", Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix", 1991, 301, ISBN 83-900155-0-1
- Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix" s.c., 1998, 171 str., ISBN 83-87031-13-5
Linki zewnętrzne
- Kultura w Spychowie Stowarzyszenie 'Przyjazne Spychowo'
- Historia Spychowa Krystyna Pieńkowska
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie sołeckie | |
| Miejscowości niesołeckie |
