Przejdź do zawartości

Zbroja trzy czwarte

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbroja trzy czwarte, początek XVII w.

Zbroja trzy czwarte (także: zbroja kirasjerska, arkebuzerska, staropol. rajtarska) – niepełna zbroja płytowa częściowo pozbawiona osłony nóg (brak trzewików i nagolenników)[1], używana przez piechotę i jazdę (zwłaszcza kirasjerów) od końca XVI do połowy XVII w. Jej zasadniczym elementem był kirys z mocowanymi do niego folgowanymi osłonami.

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Zbroja trzy czwarte składała się z kirysu z napierśnikiem wyposażonym w folgowany fartuch i/lub nabiodrki oraz głęboko zachodzące na niego naramienniki z folgowanymi opachami. Ponadto mogła być wyposażona w nakolanki, nałokcice, zarękawia i rękawice. Zbroję wieńczył hełm kirasjerski, szturmak lub pappenheimer (w jego przypadku zakładano dodatkowo obojczyk).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

We wczesnej formie zbroja ta zapewniała rozbudowaną ochronę ciała aż po kolana (stąd też określanie „trzy czwarte”)[1]. Jednak z biegiem czasu jej poszczególne elementy były stopniowo porzucane, co doprowadziło do jej degradacji w formę półzbroi (hełm, kirys, naramienniki i fartuch lub nabiodrki). Na przełomie XVII i XVIII w. nastąpił zanik właściwej zbroi w tej formie, a kirasjerzy zaczęli używać jedynie kirysu i hełmu.

W Polsce zbroje tego typu noszone były początkowo przez rajtarię (stąd staropolskie określenie zbroja rajtarska), a w epoce saskiej również przez husarię.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 158, ISBN 83-11-10063-2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]