Zduństwo

Zduństwo - dział rzemiosła zajmujący się budową i naprawą pieców (kaflowych, kuchennych, chlebowych, pieco-kominków, kominków). Rzemieślnik uprawiający to rzemiosło to zdun.

Początkowo nie był to wyodrębniony zawód, obejmowały go takie rzemiosła jak garncarstwo i budownictwo. Z czasem zdunowie byli coraz liczniejsi i zakładali własne cechy. Nauka zawodu rozpoczynała się wcześnie, kandydat na zduna początkowo terminował u mistrza, potem zostawał czeladnikiem a następnie mistrzem.

Historia

Piece wiejskie były przeważnie wielofunkcyjne i do połowy XIX wieku zajmowały około 25% powierzchni pomieszczenia. Od początku XX wieku zmniejszały się ich rozmiary i poszerzała funkcjonalność.

Do pierwszej wojny światowej piece na wsi stawiane były tylko z cegły. Bardziej eleganckie i droższe piece kaflowe można było znaleźć w pałacach, u właścicieli ziemskich i bogatszych mieszkańców.

Po drugiej wojnie światowej, w odbudowywanej Polsce, w tym także Warszawie, jeszcze przez wiele lat głównym źródłem ciepła w mieszkaniach były piece. Od tamtych czasów wiele się zmieniło w technologiach grzewczych i zduństwo jest zanikającym zawodem. Na przełomie wieków XX/XXI nastąpiło niewielkie ożywienie w tej branży, gdyż wzrosło zainteresowanie kominkami i tradycyjnymi metodami ogrzewania, jednak specjalistów jest niewielu, a szkoły zawodowe zaniechały kształcenia w tym kierunku.

Materiały i narzędzia

Materiały używane do budowy pieców, to m.in.: cegła pełna, klinkierowa, szamotowa, płyty szamotowe, kafle, płytki wykładzinowe, pręty zbrojeniowe, materiały wiążące, izolacyjne, wykończeniowe (płytki ceramiczne, elementy metalowe).

Narzędzia używane przez zdunów: piła do drewna, do betonu, elektryczna, szlifierka ręczna, maszyna do cięcia kamienia, obcęgi, nóż, wiertarka, młot, przecinak, gąbka, pędzel malarski, wygładzarka, wkrętak, mieszadło, wiadro, przybory pomiarowe (pion murarski, poziomica, kątownica, calówka, miara taśmowa).

Zobacz też: Ogrzewanie