Zecer

Zecer (składacz) - wysoko kwalifikowany pracownik zecerni wykonujący skład ręczny lub maszynowy na potrzeby druku typograficznego. Skład odbywał się na podstawie załączonego materiału z zaadiustowanym wydrukiem lub maszynopisem. Zecer składał z materiału zecerskiego (czcionki i inne elementy) proste formy drukowe, lub przygotowywał elementy tych form (szpalty, tabele, wzory) do późniejszego wykorzystania przez metrampaża. Zecerem była zarówno osoba pracująca w pojedynczych gotowych czcionkach fabrycznych, jak i operator odlewarki monotypowej składający tekst z bieżąco odlewanych pojedynczych czcionek (monotypów) składanych od razu w tekst, jak i operator odlewarki (składarki) linotypowej tworzący od razu całe wiersze linotypowe tekstu szerokości szpalty.

Zecer pracował "w ołowiu" (stop drukarski), stąd ołowica była chorobą zawodową wielu zecerów, a w każdej zecerni istniały dla pracowników przydziały mleka na miejscu. Wśród zecerów można było spotkać nierzadko osoby głuchonieme - tacy ludzie potrafili idealnie skupić się nad pracą wymagającą dużej koncentracji, i właśnie zawód zecera był jedną z tych profesji, gdzie głuchonieme osoby skierowywano. "Chorobą zawodową" zecerów bywały również... siniaki, szczególnie gdy zecerni towarzyszył hałas nieodległych maszyn drukarskich, a wtedy osoby (nawet te słyszące) rozpoczynały rozmowę ze swoim przyszłym interlokutorem od zwrócenia na siebie uwagi za pomocą rzucenia jakimś drobnym elementem justunku czy niewielką czcionką. Zecerstwo było rzemiosłem, wymagającym olbrzymiej wiedzy i doświadczenia, stąd zecerów na równi z drukarzami nazywano "towarzyszami sztuki drukarskiej" i było to określenie mające w sobie bardzo dużo prawdy. Wśród wielu niezwykłych umiejętności zecera było m. in. biegłe czytanie tekstu jednocześnie do góry nogami i w odbiciu lustrzanym. Zresztą świat zecerni pełen był historii i anegdot, a z punktu widzenia dzisiejszego detepowca był wręcz miejscem magicznym.

Etym. - nm. Setzer, od setzen: posadzić, usadowić, składać, stawiać (za Kopalińskim).

Zobacz też: czcionka, druk, DTP, justunek, kolumna, łam, łamanie, metrampaż, poligrafia, skład, stop drukarski, szpalta, sztylet zecerski, zecerstwo.