Przejdź do zawartości

Amorfa krzewiasta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Amorfa krzewiasta
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

amorfa

Gatunek

amorfa krzewiasta

Nazwa systematyczna
Amorpha fruticosa L.
Sp. pl. 2:713. 1753
Kwiatostan
Budowa kwiatów

Amorfa krzewiasta, a. drzewiasta, a. zwyczajna, indygowiec zwyczajny, (Amorpha fruticosa L.) – gatunek krzewu z rodziny bobowatych. Pochodzi ze wschodniej części USA, skąd wzdłuż rzek rozprzestrzeniła się na niemal całe Stany Zjednoczone i na południową część Kanady, rozprzestrzenia się również w Europie i w Azji[3]. Do Europy została sprowadzona w XVIII wieku w celach komercyjnych i z czasem naturalizowała się w wielu krajach, zwłaszcza na południu Europy (w Polsce obecna od 1806 roku). W Polsce roślina uprawna[4], lokalnie występować może też jako kenofit[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Wyprostowany, słabo rozgałęziony krzew, wysokości do 6 m.
Liście
Skrętoległe, długość do 30 cm, nieparzystopierzaste, złożone z 11-25 listków jajowatych lub eliptycznych, całobrzegich.
Korzenie
Głęboki, silny system korzeniowy.
Kwiaty
O nieprzyjemnym zapachu, drobne, obupłciowe, purpurowofioletowe z żółtymi pylnikami, zebrane w gęste, wyprostowane grona skupione po kilka na końcach pędów.
Owoc
Jednonasienny, niepękający strąk

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Siedlisko: rośnie wzdłuż rzek i strumieni, na brzegach stawów, jezior, na terenach bagnistych i na naturalnych rozlewiskach rzecznych. Ma małe wymagania glebowe, rośnie dobrze nawet na suchych, piaszczystych i kamienistych terenach. Preferuje podłoże o pH 7-8,5. Jest rośliną światłolubną, odporną na silny wiatr i suszę. Mrozoodporna, dobrze znosi zasolenie. Na liściach występują gruczołki żywiczne produkujące substancję owadobójczą. Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Roślina miododajna

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek uznawany jest za jeden z najbardziej miododajnych krzewów strefy umiarkowanej o wydajności miodowej wynoszącej do 80 kg/ha. Obnóża z pyłku amorfy mają charakterystyczną ceglastą barwę[6].

Inne zastosowania

[edytuj | edytuj kod]
  • roślina ozdobna
  • sadzona jako żywopłot
  • do wzmacniania brzegów (stawów, rzek itp.), do ochrony gleby przed erozją
  • do obsadzania nieużytków
  • w ogrodnictwie sadzona dla odstraszania owadów szkodników
  • wykorzystywana do produkcji koszyków i gąsiorów (zwłaszcza we Włoszech w latach 50. XX wieku)
  • strąki wykorzystywane są w Bułgarii w przemyśle perfumeryjnym i farmaceutycznym
  • w Ameryce Północnej dawniej otrzymywano z niej barwnik będący namiastką indyga (ekstrahowanego z indygowca barwierskiego)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
  4. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
  6. Marek Pogorzelec: Atlas roślin miododajnych. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Dragon, 2019, s. 22-23. ISBN 978-83-8172-099-1.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  • Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]