Przejdź do zawartości

Bitwa pod Żurawnem

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa pod Żurawnem
Wojna polsko-turecka (1672–1676)
Ilustracja
Pomnik upamiętniający bitwę pod Żurawnem, ustanowiony w 1876.
Odnawiany w 1921 i w 2004
Czas

25 września14 października 1676

Miejsce

Żurawno, widły Dniestru i Krechówki

Terytorium

Ukraina

Wynik

rozejm

Strony konfliktu
Rzeczpospolita Imperium Osmańskie
Chanat Krymski
Dowódcy
Jan III Sobieski Selim I Girej
Ibrahim Szejtan
Siły
około 20 tysięcy około 40–50 tysięcy
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Ziemia49°15′00″N 24°14′00″E/49,250000 24,233333

Bitwa pod Żurawnem miała miejsce od 25 września do 14 października 1676 podczas wojny polsko-tureckiej (1672–1676).

Wstęp

[edytuj | edytuj kod]

W sierpniu 1676 wojska turecko-tatarskie wkroczyły na Pokucie. Król Jan III Sobieski (około 20 tysięcy żołnierzy[1]) wyszedł naprzeciw Turkom i Tatarom (około 40 tysięcy żołnierzy[1]), ciągnącym pod Stanisławów. Dnia 24 września jazda polska starła się z Tatarami pod Wojniłowem i Dołhą, po czym cofnęła się do Żurawna[1].

Wojsko polskie założyło w Żurawnie warowny obóz, osłonięty z tyłu i lewego boku przez Dniestr, a z frontu przez Krechówkę. Dowódcą szańca nad Dniestrem był Eliasz Jan Łącki. W dniach 24–26 września nadciągnęli Tatarzy z chanem Selimem Girejem, a 28–29 września Turcy pod wodzą Ibrahima Szejtana. Dnia 29 września król zmieszawszy piechotę z jazdą, wysunął wojsko między reduty przed obozem. Turcy bezskutecznie usiłowali odciągnąć wojsko polskie od wałów.

Oblężenie

[edytuj | edytuj kod]

Zrezygnowawszy z walnej bitwy, Turcy przystąpili do prac oblężniczych. Od 5 października intensywnie ostrzeliwali obóz polski z ciężkich dział. Wojsko polskie znalazło się w trudnej sytuacji, ponosiło znaczne straty od ognia tureckiej artylerii, miało odcięty dowóz żywności i paszy. W nocy 13 października wojsko polskie opuściło stare reduty i przeszło do nowych, bliżej obozu. Turcy podsunęli swoje aprosze i baterie na strzał pistoletowy od szańców polskich.

W trakcie oblężenia dowódca artylerii polskiej Marcin Kazimierz Kątski rozkazał swoim podwładnym zabrać z pobliskiego zamku stary moździerz oraz pozbierano granaty. Wystrzały z moździerzy zaniepokoiły Turków, którzy wiedzieli, że Polacy nie mieli wcześniej moździerzy, więc wpoiło to w nich przekonanie, że nadeszła odsiecz.

Rozejm

[edytuj | edytuj kod]

Zacięta obrona obozu, duże straty w szeregach tureckich i kolportowane przez Polaków wieści o nadchodzącej odsieczy skłoniły Ibrahima Szejtana do podjęcia rokowań. Dnia 14 października zawarto zawieszenie broni, a 17 października podpisano rozejm przyznający Rzeczypospolitej część terytoriów utraconych traktatem w Buczaczu (1672). Turcja zrezygnowała również z haraczu[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Wimmer 1966 ↓, s. 126.
  2. Białą Cerkiew i Pawołocz pozostawiono w rękach polskich, Kamieniec w tureckich. Bar, Międzybóż, Niemirów i Kalnik formalnie przyznane Turkom umyślił Sobieski mimo wszystko zatrzymać przy sobie. Jasyru nie dano, haracz poszedł w zapomnienie, a cały spór o Podole i Ukrainę został odesłany do załatwienia w drodze dyplomatycznej przez wielkie poselstwo polskie w Carogrodzie, a przy dalszym pośrednictwie Francji. Władysław Konopczyński: Dzieje Polski nowożytnej, wydanie IV krajowe, Warszawa 1999, Instytut Wydawniczy „Pax”, ISBN 83-211-0730-3, s. 465.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]