Przejdź do zawartości

Bocian białobrzuchy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bocian białobrzuchy
Ciconia abdimii[1]
Lichtenstein, 1823
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

bocianowe

Rodzina

bociany

Rodzaj

Ciconia

Gatunek

bocian białobrzuchy

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     w okresie lęgowym

     poza okresem lęgowym

Bocian białobrzuchy[3] (Ciconia abdimii) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny bocianów (Ciconiidae), występujący w Afryce Subsaharyjskiej oraz w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego. Nie jest zagrożony.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Jest to gatunek monotypowy[4]. Epitet gatunkowy upamiętnia osmańskiego (pochodzenia albańskiego) gubernatora prowincji Dongola (obecnie Sudan): Bey El-Arnaut Abdima (1780–1827)[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Bocian białobrzuchy sfotografowany w Transgranicznym Parku Narodowym Kgalagadi w RPA

Czarny ptak z szarymi nogami, czerwonymi kolanami i stopami, szarym dziobem i białym upierzeniem na spodzie. Charakteryzuje się też czerwoną skórą wokół oczu i niebieską przy dziobie w okresie rozrodczym. Bocian białobrzuchy to najmniejszy spośród gatunków bociana. Jest jednak proporcjonalnie dosyć dużym ptakiem. Osiąga długość ciała około 80 cm i masę ciała 900–1100 g[6], a rozpiętość jego skrzydeł wynosi koło 140 cm[7]. Samica jest podobna do samca, ale nieznacznie mniejsza[7].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Bocian ten żyje na wolności w Afryce na południe od Sahary – od Senegalu do Etiopii, oraz w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego. Zimuje bardziej na południe aż po tereny Republiki Południowej Afryki[2].

Gatunek został raz odnotowany w Polsce w 1926 roku. Przypuszczalnie uciekł z ogrodu zoologicznego lub prywatnej hodowli. Zabito go pod Poznaniem[8].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Jajo z kolekcji muzealnej

Występuje na otwartych łąkach, pastwiskach, terenach rolniczych i sawannach, często w pobliżu wody, ale także na obszarach półpustynnych. Jego migracje związane są z występowaniem pory deszczowej[2][9].

Żywi się przede wszystkim szarańczami i gąsienicami, nie gardzi innymi większymi owadami. Niekiedy zjada również myszy, żaby, jaszczurki, małe ryby, mięczaki, kraby, krocionogi, skorpiony, szczury wodne i małe ptaki[2][9].

Lęgnie się w szeroko rozrzuconych koloniach, zwykle nie przekraczających 20 par. Gniazdo buduje z patyków i roślinności na drzewach, klifach lub dachach wiejskich chat[2][9]. Samica składa od dwóch do trzech jaj, czasami tylko jedno. Inkubacja w niewoli trwa około miesiąca. Młode opuszczają gniazdo po około dwóch miesiącach od wyklucia. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 4–5 lat[7].

Status

[edytuj | edytuj kod]

Powszechnie spotykany na terenach swego występowania. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na postępujące niszczenie siedlisk[2][9].

Bocian białobrzuchy jest chroniony i obdarzany szacunkiem przez Afrykańczyków. Uważają oni, iż ptak przynosi szczęście. Jest też dla tubylców zwiastunem deszczu[7]. W Nigerii jednak na te ptaki się poluje, gdyż wykorzystywane są w medycynie ludowej[2][9].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ciconia abdimii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f g Ciconia abdimii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ciconiidae Sundevall, 1836 - bociany - Storks (Wersja: 2015-09-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-12].
  4. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, darters, cormorants. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-11]. (ang.).
  5. James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
  6. E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 65. ISBN 83-7227-891-1.
  7. a b c d N. Bouglouan: Abdim’s Stork. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-24)]. (ang.).
  8. Wojciech Solarz: Ciconia abdimii Lichtenstein, 1823. [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut ochrony przyrody PAN. [dostęp 2004-11-07].
  9. a b c d e Species factsheet: Ciconia abdimii. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-11]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]