Przejdź do zawartości

Ernest Reyer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ernest Reyer
Ilustracja
Ernest Reyer (ok. 1848)
Imię i nazwisko

Louis Étienne Ernest Rey

Data i miejsce urodzenia

1 grudnia 1823
Marsylia

Pochodzenie

francuskie

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1909
Le Lavandou

Gatunki

muzyka poważna, muzyka romantyczna

Zawód

kompozytor, krytyk muzyczny

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) IV Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy)
podpis

Ernest Reyer, właśc. Louis Étienne Ernest Rey (ur. 1 grudnia 1823 w Marsylii, zm. 15 stycznia 1909 w Le Lavandou) – francuski kompozytor, krytyk muzyczny okresu romantyzmu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Mimo iż jego ojciec (notariusz) nie chciał, aby jego syn został muzykiem, nie przeszkadzał mu w tym jednak i pozwolił studiować w konserwatorium od wieku lat sześciu do szesnastu. W 1839 r., mając lat szesnaście, Ernest odbył podróż do Afryki Północnej, podejmując pracę pod okiem swojego szwagra (szefa rachunkowości w ministerstwie w Algierii). Jednakże ta praca nie była zbyt odpowiednią dla nieco nonszalanckiego i niezdyscyplinowanego adepta. Zachowane dokumenty administracyjne wskazują jednak, że Reyer napisał w tym czasie wiele esejów i opowieści, a także oryginalne utwory taneczne. Pośród tych młodzieńczych kompozycji niektóre otrzymały przychylne recenzje w prasie lokalnej, wliczając w to i Mszę, którą wykonano w katedrze na przybycie księcia Aumale w 1847 r.

Powróciwszy do burzliwego Paryża roku 1848, Reyer zostaje przedstawiony do wielu znanych artystów, wliczając Gustawa Flauberta i Teofila Gautiera. Południowa Francja i Prowansji przyciągały go jednak najbardziej, i tam powracał często, socjalizując się pośród lokalnej ludności, grając w domino i paląc swoją ulubioną fajkę. Często w latach późniejszych wspominał, że ta fajka była dla niego najlepszym źródłem inspiracji.

Ciotka Ernesta, Louise Farrenc, profesorka gry na fortepianie w Konserwatorium Paryskim (także utalentowana kompozytorka), kierowała początkowymi studiami Ernesta tamże. W 1850 r. Reyer skomponował odę symfoniczną Le sélam sopran, tenor, baryton i chór z orkiestrą do słów Gautiera, wykonaną w „Teatrze Włoskim” w Paryżu. W cztery lata później, w 1854 r., Reyer skomponował swoją pierwszą operę: jednoaktowy Maître Wolfram (libretto Joseph Méry). Gdy Hector Berlioz usłyszał wykonanie tego dzieła w Operze Komicznej (Opéra-Comique), natychmiast rozpoznał talent Reyera.

Stopniowo, fama rozpościerała się pod jego stopami i w 1857 r. krytyk muzyczny, Charles Monselet, pisał: „Czyż to muzyk, który pisze, czy może pisarz, który komponuje? Tego nie wiem, ale mam nadzieję, że ten utalentowany chłopiec odnajdzie swoją drogę i będzie pisał i komponował. Niektórzy spośród krytyków odnotowali jednakże, że jego osiągnięcia w instrumentacji nie osiągnęły jeszcze wyżyn muzycznego polotu.

Następnego roku Reyer skomponował balet „Sacountalâ” (i tym razem do opowieści Gautier’a). Balet ten był wykonany 24 razy aż do sezonu 1859/60.

Do końca 1860 r. Reyer ukończył komponowanie swojej nowej, ambitniejszej, opery typu „opery komicznej” (śpiew przeplatany z nielicznymi partiami mówionymi): La statue (Statua), zainspirowanej elementami wziętymi ze znanych Księgi tysiąca i jednej nocy, libretta Michel Carré’a i Jules Barbier’a. Opera ta miała swoją premierę w Teatrze Lirycznym (Théâtre Lyrique) w Paryżu w dniu 11 kwietnia 1861 r.[1] Był to wielki sukces dla młodego kompozytora. Sam Jules Massenet chwalił go później w swoich Memoirs. Owego i następnego sezonu opera ta otrzymała 60 przedstawień.

Kariera kompozytora została tym samym ugruntowana, a on sam otrzymał w roku 1862 tytuł Kawalera Legii Honorowej. Tego samego roku ukończył komponowanie swej Érostrate, opery w dwóch aktach, wykonanej w sierpniu 1862 w Baden-Baden z udziałem wielu znanych arystokratycznych rodzin, co pozwoliło mu uzyskać wielkie uznanie i wyróżnienie oraz medal „Czerwonego Orła” z rąk samej królowej Prus.

Pomimo tych pierwszych młodzieńczych sukcesów, reputacja i kariera Reyera jako kompozytora, zaczęła chylić się od tego momentu ku zmierzchowi. Tenże „Érostate” okazał się być zupełnym fiaskiem (otrzymując zaledwie trzy przedstawienia), a ten fakt zaś przekreślił jakiekolwiek szanse dla Reyera do wejścia z tą opera na scenę Opery Paryskiej.

Do najbardziej znanych dzieł Reyera zaliczany jest Sigurd, oparty on podobnym zbiorze mitów i legend skandynawskich, które to i sam Richard Wagner użył także w swoim Pierścieniu Nibelunga. Jednakże muzyka Sigurda pomimo że zawiera podobne elementy użyte w dwóch ostatnich członach tej tetralogii, jest zupełnie innego charakteru, będąc stylem i tradycją związana silnie z nurtem heroicznej wielkiej opery francuskiej, i podobna jest raczej do muzyki Berlioza niż do Wagnera. Po wielu nieudanych próbach i długotrwałych negocjacjach z dyrekcją Opery Paryskiej, zanim Reyer (który komponował swoją wielką 5-aktową operę stopniowo w fazach począwszy od 1862) był w stanie wystawić Sigurda tamże, prapremiera tej opery odbyła się najpierw w Brukseli w 1884 r. Pokładając niezwykle wysokie wymagania dla czołowych solistów, periodycznie, jakkolwiek rzadko, jest ona wystawiana we Francji i do czasów współczesnych (ostatnim razem w 1995 r.)

Ostatnią operą Reyera okazał się być Samammbô (1890), oparty na powieści Gustawa Flauberta. Także i ta opera, skomponowana kilka lat wcześniej, napotykała początkowy opór dyrekcji teatru (tak jak to było i w przypadku Sigurda). Samammbô pozyskał 46 przedstawień od maja to grudnia 1892 r., wystawiony został w tym samym teatrze co i Sigurd, w Brukseli, a później także i w Rouen.

Będąc niezdolnym do utrzymania się tylko z dochodów wystawiania swoich oper, Reyer (który nie był zbyt wybrednym ani wymagającym luksusu, przez ponad 40 lat dzierżawiąc to samo małe mieszkanie w Paryżu) okazał się być bardziej sławnym jako krytyk muzyczny, gdy po zmarłym w 1869 r. Berliozie przejął zaszczytne obowiązki recenzenta w Le Journal des débats. Pracował także jako bibliotekarz w Akademii Muzycznej (Opéra) w Paryżu.

Ernest Reyer umarł w Le Lavandou we Francji południowej, ok. 80 km na wschód od Marsylii.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Dzieła wybrane

[edytuj | edytuj kod]
Les Hommes N 344 Ernest Reyer
  • Chœur des buveurs et chœurs des assiégés, ca. 1848.
  • Le sélam, 1850.
  • Maître Wolfram, 1-act Opéra Comique, 1854.
  • Sacountalâ, ballet 1858.
  • Chant des paysans (from Les Volontaires de 1814 by V. Séjour), 1861.
  • La statue, 1861.
  • Erostrate, 1862.
  • L’hymne du Rhin, words by Méry, 1865.
  • La Madeleine au désert, poems by Ed. Blau, 1874.
  • Marche tzigane.
  • Recueil de mélodies et de fragments d’opéras.
  • Sigurd, 1884.
  • Salammbô, 1890.
  • Tristesse, poems by Ed. Blau, 1884.
  • L’homme, poems by G. Boyer, 1892.
  • Trois sonnets, poems by C. du Locle.

Wybrane pisma

[edytuj | edytuj kod]
  • Notes de musiques, Charpentier, 1875.
  • Notice sur Félicien David, Académie des Beaux-Arts, 17 November 1877.
  • Berlioz, Revue des Revues, 1 January 1894.
  • Quarante ans de musique (1857-1899), posthumus publication with préface and notes by Henriot, Calmann-Lévy, 1910, in-8°.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Almanac at AmadeusOnLine.
  2. Louis Etienne Ernest Reyer (LH/2309/57). Archives nationales. Site de Paris (www2.culture.gouv.fr).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Adolphe Jullien, Ernest Reyer: biographie critique, H. Laurens, Paris 1909
  • Ernest Reyer as Berliozian by Steven Huebner, Oxford Univ. Press 2006, strony=169–177, ISBN 978-0-19-518954-4.
  • G. Kordes, Ernest Reyer: progressiste ou conservateur? Son esthétique de l’opéra réalisée dans Sigurd: Figures d’époque (Ernest Reyer: progressist or conservative? His aesthetics of opera in Sigurd: Figures of the epoch), Bull. de la société Th.-Gautier, n°15, 1993.
  • Henri de Curzon, « Ernest Reyer, sa vie et ses œuvres », Revue de musicologie, 1924.
  • C.E. Curinier, Dictionnaire national des contemporains, 1899
  • Charles Monselet, La Lorgnette littéraire: dictionnaire des grands et des petits auteurs de mon temps, éd. Auguste Poulet-Malassis and Eugène de Broise, 1857, p. 188.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]