Przejdź do zawartości

Daktylowiec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Daktylowiec
Ilustracja
Daktylowiec kanaryjski
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

arekowce

Rodzina

arekowate

Rodzaj

daktylowiec

Nazwa systematyczna
Phoenix L.
Sp. Pl. 1188. 1753
Typ nomenklatoryczny

Phoenix dactylifera L.[3]

Daktylowiec (Phoenix L.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (Arececeae). Obejmuje 13[4]–14 gatunków[5] palm o pierzastych liściach. Występują one w tropikalnej i subtropikalnej części Azji, Afryki, w basenie Morza Śródziemnego i na Wyspach Kanaryjskich[6] (w Europie jeden gatunek – Phoenix theophrasti)[7]. Szeroko rozprzestrzeniony w uprawie w strefie międzyzwrotnikowej jest daktylowiec właściwy tj. palma daktylowa P. dactylifera[6]. Większość gatunków rośnie na terenach suchych, w tym na pustyniach i półpustyniach, aczkolwiek z reguły w pobliżu cieków i źródeł wód podziemnych. Część gatunków występuje w lasach monsunowych. Phoenix paludosa rośnie w miejscach bagiennych, w namorzynach od strony lądu, a Phoenix roebelenii nad rzekami w Azji Południowo-Wschodniej[4].

Rośliny z tego rodzaju mają zmienny pokrój, ale charakterystyczne liście – rozpoznawalne są po pierzastych liściach, których dolne listki są sztywne i cierniste, a dalsze są V-kształtne na przekroju[6].

Nazwa rodzajowa została utworzona z greckiej nazwy palmy daktylowej[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Palmy o rozmaicie wykształconym pędzie – u różnych gatunków występuje pojedyncza lub wiele kłodzin, bywają one okazałe lub silnie skrócone i podziemne. Zawsze są szorstkie z powodu zachowujących się na nich trwałych nasad liści[6].
Liście
Okazałe, zimozielone, pierzasto złożone, tworzące pióropusz na szczycie kłodzin[8] składający się zwykle z 8–50 liści[6]. Pochwy liści są otwarte. Listki dolne (u nasady liścia, proksymalne) są przekształcone w szydlaste, ostre i sztywne ciernie. Kolejne listki są ostro zakończone i V-kształtne na przekroju[6].
Kwiaty
Rośliny dwupienne o drobnych kwiatach zebranych w grona[8]. Kwiatostany wyrastają między liśćmi lub skrętolegle wzdłuż osi kwiatostanu złożonego[6].
Owoce
Jajowate do elipsoidalnych, zwykle jednonasienne, czarne lub brązowe. Mięsisty mezokarp daktylowca właściwego jest słodki, gruby i jadalny, u innych gatunków jest cienki i raczej gorzki[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Owocujący daktylowiec właściwy
Synonimy taksonomiczne[3]

Dachel Adanson, Palma P. Miller

Homonimy taksonomiczne[3]

Phoenix Haller = Chrysopogon Trinius

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny arekowatych (Arecaceae) z rzędu arekowce (Arecales). W obrębie rodziny należy do podrodziny Coryphoideae, plemienia Phoeniceae[9].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-15] (ang.).
  3. a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].
  4. a b Phoenix L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-10-08].
  5. a b Phoenix. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-11-17].
  6. a b c d e f g h i Andrew Henderson: Palms of Southern Asia. Princeton, Oxford: The New York Botanical Garden, Princeton University Press, 2009, s. 140. ISBN 978-0-691-13449-9.
  7. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 707, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  9. Genus: Phoenix L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-11-17].