Franciszek Joniak
Franciszek Joniak | |
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia |
4 czerwca 1894 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1 lutego 1921 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1921 |
Siły zbrojne | |
Formacja |
Polskie Drużyny Strzeleckie |
Jednostki |
1 pułk piechoty LP |
Stanowiska |
dowódca plutonu |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Franciszek Władysław Joniak (ur. 4 czerwca 1894[a] w Boryniczach, zm. 1 lutego 1921 w Rajczy) – kapitan Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Marcina (kolejarza) i Michaliny z domu Grabowskiej[1].
Absolwent lwowskiego gimnazjum, podczas nauki w którym wstąpił do IV Lwowskiej Drużyny Skautowej. Od 1912 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich, uzyskując w nich stopień plutonowego. Jako student III roku filozofii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie zaciągnął się, po wybuchu I wojny światowej, w szeregi Legionów Polskich i otrzymał przydział do 1 pułku piechoty. We wrześniu 1914 dowodził I plutonem 4 kompanii w I batalionie tegoż pułku. Od stycznia do końca maja 1915 przebywał na leczeniu w Cieplicach i Merano[2] . Następnie, już w randze sierżanta, został przeniesiony na stanowisko dowódcy I plutonu w 2 kompanii 5 pułku piechoty. Wyróżnił się w dniu 1 października 1915 podczas bitwy pod Stawyhorożem, kiedy to na czele swego plutonu odbił Rosjanom baterię austriackich armat i odrzucił carski oddział na pozycję wyjściową. Dowody męstwa dał również w bitwie pod Kostiuchnówką (4-5 lipca 1916), odpierając ataki Rosjan i pozostając w linii mimo odniesionej rany, aż do czasu wycofania się własnej kompanii. Za te czyny odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[1]. Nadanie to zostało następnie potwierdzone dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego L.12845 z 17 maja 1922 roku (opublikowanym w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z dnia 6 stycznia 1923 roku)[3].
Z dniem 1 stycznia 1917 roku został awansowany do stopnia chorążego. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917 r.) i dezercji z armii cesarskiej działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, zajmując stanowisko szefa sztabu okręgu. Pod koniec listopada 1918 roku wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego i uczestniczył w obronie Lwowa. Mianowany podporucznikiem z dniem 17 grudnia 1918 roku. W wyniku orzeczenia komisji lekarskiej miał w kwietniu 1920 roku przejść do rezerwy, co jednakże nie nastąpiło. W lipcu 1920 r. został przeniesiony do 4 pułku strzelców podhalańskich, w którego szeregach wziął udział w wojnie polsko-radzieckiej, awansując w październiku 1920 do rangi kapitana piechoty, ze starszeństwem od dnia 1 kwietnia tegoż roku[2] . Od końca 1920 leczył się na gruźlicę w sanatorium w Rajczy koło Żywca. Tam też zmarł i spoczął na miejscowym cmentarzu w kwaterze legionistów. Franciszek Joniak nie zdążył założyć rodziny. Miał brata Jana[1].
Zarządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 20 grudnia 1932 roku został, za pracę w dziele odzyskania niepodległości, odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6576[4][1]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Krzyż Niepodległości[b]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W kartotece personalno-odznaczeniowej zamieszczonej na stronach Wojskowego Biura Historycznego podano, że Franciszek Joniak urodził się w dniu 8 czerwca 1892 roku we Lwowie.
- ↑ Monitor Polski Nr 293 z 22 grudnia 1932 roku, poz. 341, str. 1 (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19322930341/O/M19320341.pdf).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Polak (red.) 1993 ↓, s. 84.
- ↑ a b Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku ↓.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 I 1923, s. 19.
- ↑ Bąbiński 1929 ↓, s. 81.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2020-02-20].
- Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wykaz Legionistów Polskich 1914-1918. Joniak Franciszek. [dostęp 2020-02-18].
- Kazimierz Bąbiński: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 5 Pułk Piechoty Legjonów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920. [dostęp 2020-02-19].
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Polacy w I wojnie światowej
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze III Brygady Legionów Polskich
- Uczestnicy bitwy pod Kostiuchnówką 1916
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Uczestnicy bitwy o Lwów 1918–1919 (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1894
- Zmarli w 1921
- Oficerowie 5 Pułku Piechoty Legionów