Przejdź do zawartości

Gustave Bertrand

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gustave Bertrand
Ilustracja
Gen. Gustave Bertrand (zdjęcie powojenne)
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1896
Nicea, Francja

Data i miejsce śmierci

23 maja 1976
Tulon, Francja

Przebieg służby
Lata służby

1914–1950

Siły zbrojne

Francuskie Siły Zbrojne

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Gustave Bertrand (ps. Bolek, ur. 17 grudnia 1896 w Nicei, zm. 23 maja 1976 w Tulonie) – francuski generał, związany z francuskimi służbami kryptologicznymi działającymi przy Deuxieme Bureau.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W okresie dwudziestolecia międzywojennego pozostawał w kontakcie m.in. z polskim Biurem Szyfrów[1]. Pracownik wojskowy francuskiego wywiadu. Do roku 1930 pracował w radiowywiadzie[2]. Następnie szef sekcji D, zajmującej się sprawami nauki, technologii i dekryptażu.

W 1932 roku skontaktował się z polskim Sztabem Głównym i przekazał materiały wywiadowcze uzyskane przez francuski wywiad od nowo zwerbowanego agenta o pseudonimie „Asche”, w tym informacje o maszynie szyfrującej Enigma[3].

24 lipca 1939 uczestnik konferencji polsko-francusko-brytyjskiej w Pyrach pod Warszawą, podczas której strona polska wyjawiła fakt regularnego łamania kodów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma i przekazała sojusznikom kopie maszyn umożliwiające dekryptaż[4].

Podczas II wojny światowej dowódca placówek kryptologicznych we Francji o kryptonimach PC Bruno i Cadix. W dniu 5 stycznia 1944 r. Bertrand został schwytany przez Niemców, gdy czekał przy bazylice Sacré Coeur w Paryżu na kuriera z Londynu. Niemieckie służby kontrwywiadu zwerbowały go, utrzymując że pracował na rzecz III Rzeszy. Bertrand godząc się na pełną współpracę, zyskał możliwość powrotu wraz z żoną Mary do Vichy, aby skontaktować się z brytyjskim wywiadem. Nie wydał swoich podziemnych współpracowników, którzy w tym czasie się ukrywali, sam jednocześnie pozostając w ukryciu. W dniu 2 czerwca 1944 r., cztery dni przed D-Day (lądowanie w Normandii), na zaimprowizowanym lądowisku we francuskim Masywie Centralnym, Bertrand z żoną i jezuitą, który służył jako kurier dla polskiego ruchu oporu, wsiadł do małego samolotu i przyleciał nim na Wyspy Brytyjskie. Bertrand i jego żona przenieśli się do domu w miejscowości Boxmoor w hrabstwie Hertfordshire w odległości krótkiego spaceru od pobliskiej wsi Felden gdzie pracowali Marian Rejewski i Henryk Zygalski. Po wojnie w 1950 roku odszedł ze służby wojskowej na emeryturę. W 1973 roku ujawnił w książce Enigma ou la plus grande énigme de la guerre 1939–1945[5] tajemnicę dotyczącą łamania szyfrów Enigmy. Książka wywołała burzę i ogólnoświatową dyskusję na temat zasług poszczególnych państw alianckich w rozpracowaniu Enigmy[6].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jan Nowak-Jeziorański, Nieznana wielka rocznica [online], rp.pl, 31 lipca 1999 [dostęp 2013-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  2. Kozaczuk 1986 ↓, s. 57.
  3. Kozaczuk 1986 ↓, s. 59.
  4. Kozaczuk 1986 ↓, s. 108.
  5. Gustave Bertrand: Enigma ou la plus grande énigme de la guerre 1939–1945 („Enigma: największa zagadka wojny 1939–1945”). Librairie Plon, 1973. (fr.).
  6. Leszek Pietrzak: Zakazane historie Foreign Office. uwazamrze.pl, 2013-02-27. [dostęp 2013-04-14].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]