Przejdź do zawartości

Goździk skupiony

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goździk skupiony
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

goździk

Gatunek

goździk brodaty

Podgatunek

goździk skupiony

Nazwa systematyczna
Dianthus barbatus L. subsp. compactus (Kit.) Nyman
Consp. fl. eur. suppl. 2:58. 1889[3]
Synonimy
  • Dianthus compactus Kit. Schult. Oestr. Fl. ed. II. i. 654

Goździk skupiony (Dianthus barbatus subsp. compactus (Kit.) Nyman) – podgatunek goździka brodatego należący do rodziny goździkowatych[3]. Według niektórych ujęć taksonomicznych uznawany za odrębny gatunek Dianthus compactus Kit.[4] lub za odmianę goździka brodatego Dianthus barbatus var. compactus (Kit.) Heuff.[5]. Występuje w południowej, środkowej i wschodniej Europie. W Polsce wyłącznie w Bieszczadach. Jest objęty ochroną.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Europie południowej (Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Włochy, Rumunia, Serbia), środkowej (południowa Austria, zachodnie Węgry, Polska, Słowacja) i wschodniej (Ukraina)[3]. W Polsce występuje wyłącznie w Bieszczadach sięgając na zachód po linię SmerekJasło[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Łodyga
Wzniesiona, sztywna, o wysokości 20–40 cm. Jest przeważnie pojedyncza, a tylko czasami górą rozgałęzia się.
Liście
Ulistnienie nakrzyżległe. Liście 1-nerwowe, równowąskie, ostro zakończone, nasada w postaci pochwy dużo krótszej od szerokości liścia.
Kwiaty
Zebrane w zbite wierzchotki na szczytach pędów. Kielich o długości 14–17 mm, purpurowofioletowe, jajowatolancetowate łuski podkielichowe mają długość 12–18 mm i zakończone są cienkim i wiotkim końcem, który dosięga końca kielicha. Płatki korony różowe, drobne (długość 5–6 mm). Mają ząbkowane końce.
Owoc
Wydłużona torebka z nasionami o długości ok. 2 mm.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Siedliskiem są łąki górskie, traworośla, borówczyska, głównie na świeżych i kwaśnych glebach. W Polsce rośnie w Bieszczadach od wysokości 600 m n.p.m. po najwyższe szczyty[6].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Od 2014 roku roślina jest objęta częściową ochroną gatunkową (jako Dianthus compactus)[7]. W latach 1983–2014 gatunek podlegał ochronie ścisłej[8]. Część jego stanowisk znajduje się w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Nie jest zagrożony[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. a b c Dianthus barbatus L. subsp. compactus (Kit.) Nyman. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2014-11-16]. (ang.).
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Biodiversity of Poland. Vol. 1. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. Dianthus barbatus var. compactus (Kit.) Heuff.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2014-11-16]. (ang.).
  6. a b c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 180. ISBN 978-83-7073-444-2.
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
  8. Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 kwietnia 1983 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1983 r. nr 27, poz. 134).