Przejdź do zawartości

Jane Vabarna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jane Vabarna
Ilustracja
Jane Vabarna w 2015 r.
Data urodzenia

23 czerwca 1980 r.

Zawód, zajęcie

śpiewaczka ludowa, działaczka kulturalna

Narodowość

Setu, Estonia

Małżeństwo

Kristjan Priks - rozw.

Krewni i powinowaci

Jalmar Vabarna - brat

Jane Vabarna (ur. 23 czerwca 1980 r.) – śpiewaczka i działaczka kulturalna z Estonii, z regionu Setomaa, wicekrólowa Setomaa, przewodnicząca Zgromadzenia Setu[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jane Vabarna uczyła się w gimnazjum w Värska. Jej młodszym bratem jest muzyk Jalmar Vabarna, a prababką słynna setuska pieśniarka Anne Vabarna[2].

W 2003 r. ukończyła ekonomikę gospodarstwa domowego na Wydziale Agronomii Estońskiego Uniwersytetu Przyrodniczego. Studiowała jako nauczycielka rękodzieła, a kilka lat później tekstyliów w Szkole Ogrodniczej Räpina. Zdobyła również wiedzę i umiejętności w dziedzinie szycia i rękodzieła artystycznego na kursach Stowarzyszenia Rękodzielnictwa Seto (Seto Käsitüü Kogu) i została jedną z jego nauczycielek-rzemieślniczek[3][4].

Pracowała jako dyrektorka artystyczna Centrum Kultury Setomaa[5], śpiewa w chórze Seto Verska Naase, uczestniczy w organizacji różnych wydarzeń kulturalnych Seto i jest przewodniczącą Klubu Setuskiej Koronki (Seto Pitsi Klubi)[6]. Wśród osób, które odegrały ważną rolę w jej życiu, Jane wymienia przede wszystkim swoją matkę oraz m.in. Anni Kuremäe, mistrzynię rękodzielnictwa[7], która zawsze pomaga w kwestiach języka Seto i jest dobrze zorientowana w lokalnych zwyczajach. Nawet podczas swoich rządów jako wicekrólowa Setu, Vabarna szukała rady Anni. Vabarna nazywa również Anne Kõivo, rękodzielniczkę i depozytariuszkę dziedzictwa Setu[8], swoim autorytetem[4].

W 2004 roku, podczas Dnia Królestwa Seto, Vabarna została nagrodzona tytułem „królewskiego piekarza”[9].

W 2008 roku wystąpiła w biograficznym estońskim filmie fabularnym Taarka, opowiadającym o pieśniarce ludowej Hilanie Taarka[10].W 2011 roku pojawiła się także w filmie dokumentalnym Regilaul – Lieder aus der Luft niemieckiej reżyserki Ulrike Koch[11][12].

W 2009 roku, na podstawie nagrania tradycyjnego ślubu Seto Jane Vabarny i muzyka ludowego Kristjana Priksa, folklorysta Aado Lintrop i badaczka z Estońskiego Muzeum Literatury, Janika Oras, stworzyli film dokumentalny „Seto saaja”. Vabarna sama zainicjowała nakręcenie tego filmu i była jedną z grona osób tworzących scenariusz[2].

W dniu 1 sierpnia 2015 r., podczas Dnia Królestwa Seto, który odbył się w Obinitsa, Vabarna została wybrana wicekrólową Seto. W wywiadzie po wyborach powiedziała, że jej misją jest zachowanie kultury Seto i obiecała kontynuować rozwój szkoły dla dzieci Seto, założonej przez wykładowczynię z Uniwersytetu w Tartu, Annelę Laaneots, zarówno w Setomaa, jak i w całej Estonii[4].

12 października 2023 Rada Zgromadzenia Setu wybrała Jane Vabarnę na swoją przewodniczącą[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Seto Kongressi Vanematekogu valis uueks peavanemaks Jane Vabarna [online], Setomaa, 13 listopada 2023 [dostęp 2024-05-19] (est.).
  2. a b Maarja Pakats, Kolm päeva seto pulma on täis leelot, nalja ja napsu [online], www.lounaleht.ee [dostęp 2024-05-19].
  3. Tekstiil [online] [dostęp 2024-05-19] (est.).
  4. a b c Indrek Sarapuu, Uus eestkõneleja Jane Vabarma on elu..., „Koit” (6), sierpień 2015, s. 5.
  5. Seto Kongressi Vanematekogu valis uueks peavanemaks Jane Vabarna [online], Setomaa, 13 listopada 2023 [dostęp 2024-05-19] (est.).
  6. LounaLeht.ee [online], www.lounaleht.ee [dostęp 2024-05-19].
  7. Seto Knitting Workshop [online], Seto Folk [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  8. Kõivo Anne hammõkirju näütüse avaminõ [online], www.setomaa.ee [dostęp 2024-05-19].
  9. Peteer Maimik, Järjepidevusest, „Videvik”, 12 sierpnia 2004, s. 2 [zarchiwizowane z adresu 2021-05-21].
  10. Jane Vabarna - Eesti filmi andmebaas [online], www.efis.ee [dostęp 2024-05-19].
  11. Regilaul, songs of the ancient sea [online], Eurorama Film Festival [dostęp 2024-05-19] (wł.).
  12. Regilaul - laulud õhust (2011) - Eesti filmi andmebaas [online], www.efis.ee [dostęp 2024-05-19].