Przejdź do zawartości

Kamienica przy ulicy 3 Maja 12 w Katowicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kamienica przy ulicy 3 Maja 12
w Katowicach
Ilustracja
Kamienica od frontu (2024)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

ul. 3 Maja 12,
40-096 Katowice

Typ budynku

kamienica mieszkalno-handlowo-biurowa

Styl architektoniczny

eklektyzm z elementami manieryzmu

Architekt

Anton Zimmermann

Kondygnacje

5+1

Powierzchnia użytkowa

3 905 m²

Ukończenie budowy

1901

Pierwszy właściciel

Gottfried Siwinna

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Kamienica przyul. 3 Maja 12”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica przyul. 3 Maja 12”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica przyul. 3 Maja 12”
Ziemia50°15′33,7″N 19°01′13,0″E/50,259361 19,020278

Kamienica przy ulicy 3 Maja 12 w Katowicachkamienica mieszkalno-handlowo-biurowa, położona przy ulicy 3 Maja 12 w Katowicach, w dzielnicy Śródmieście. Wzniesiono ją w 1901 roku w stylu eklektycznym z elementami manieryzmu na podstawie projektu Antona Zimmermanna. Przed 1945 rokiem była ona siedzibą redakcji Kattowitzer Zeitung.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Przedwojenna widokówka przedstawiająca ulicę 3 Maja w Katowicach; drugi budynek od lewej strony to kamienia pod nr. 12

Kamienica została wzniesiona w 1901 roku[1][2][3], a zaprojektował ją, podobnie jak sąsiednią kamienicę pod nr. 10, Anton Zimmermann. Wybudowano ją w miejsce wcześniejszego, neorenesansowego domu[3].

Gottfried Siwinna – wydawca prasy niemieckiej[4] – był pierwszym właścicielem budynku[3]. W okresie przedwojennym w kamienicy o nr. 12 siedzibę miała redakcja Kattowitzer Zeitung wraz z drukarnią i księgarnią Kattowitzer Buchdruckerei[4]. Biuro niemieckiej gazety i jej drukarnia działały w kamienicy w pomiędzy 1922 a 1939 rokiem. Sama zaś gazeta została założona w 1869 roku i była pierwszym katowickim czasopismem. Jej wydawania zaprzestano w 1945 roku[5].

W 1935 roku kamienica była własnością spółki Aktien-Gesellschaft Berlin. W kamienicy siedzibę miały: Kattowitzer Buchdruckerei und Verlags (wydawca Kattowitzer Zeitung) i firma „Kados”[6].

Jeszcze w latach 40. XX wieku w kamienicy rozpoczęła działalność katowicka delegatura Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, która drukowała nakład Dziennika Zachodniego[7][8]. 1 stycznia 1946 roku z budynku przy ulicy J. III Sobieskiego 11[8] redakcję Dziennika Zachodniego przeniesiono do siedziby katowickiej delegatury wydawnictwa „Czytelnik” przy ulicy 3 Maja 12, a 11 listopada 1947 roku przeniesiono ją na ulicę Młyńską 9[9]. Redakcje Dziennika Zachodniego i Sportu funkcjonowały tu jeszcze w latach 50. i 60. XX wieku[10].

W lipcu 2003 roku kamienica należała do spółki New Yorker Polska, która ją zakupiła kilka lat wcześniej od spółki Pabia Modem, odkupując ją przedtem od miasta Katowice[11].

W systemie REGON w połowie lipca 2023 roku były zarejestrowane 3 aktywne podmioty gospodarcze z siedzibą przy ulicy 3 Maja 12, w tym niepubliczna szkoła zawodowa – Szkoła Ekonomii i Biznesu[12]. W kamienicy znajdował się wówczas także sklep sieci New Yorker[13].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]
Zbliżenie na ozdobny, schodkowy szczyt kamienicy

Kamienica mieszkalno-handlowo-biurowa położona jest przy ulicy 3 Maja 12 w Katowicach, na obszarze dzielnicy Śródmieście[1], w pierzei zwartej zabudowy ulicy[2].

Jest to budynek murowany z cegły, powstały na planie w kształcie litery „L”, z oficyną tylną, zwieńczony dachem dwuspadowym stromej połaci dachowej[3], krytym dachówką, z wykuszem i facjatą[2]. Powierzchnia użytkowa budynku wraz z oficyną wynosi 3 905 m², a powierzchnia zabudowy 643 m². Liczy 5 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[1].

Kamienica architektoniczne reprezentuje styl eklektyczny (bądź historyzmu[2]) z elementami manieryzmu[3]. Fasada kamienicy jest niesymetryczna[3], pięcioosiowa (z czego pierwsza jest zdwojona[3]), od drugiej kondygnacji wzwyż licowana cegłą w kolorze czerwonym, z dekoracją roślinną rzeźbioną w kamieniu i tynku. Parter i pierwsze piętro zostały zaś wtórnie przebudowane. Wykusz znajduje się na środkowej osi i sięga od drugiej do piątej kondygnacji. Przylegają do niego po lewej stronie kamienne balkony z balustradami o motywach modernistycznych[2]. Fasadę wieńczy schodkowy szczyt[3].

Okna kamienicy są przeważnie prostokątne, na trzeciej kondygnacji zostały zakończone półkoliście[2]. Są one ujęte w profilowane opaski, z czego opaski na czwartej i piątej kondygnacji zwieńczone są wyprofilowanymi w tynku łukami kotarowymi[3]. Stolarka okienna jest na trzeciej i na wyższych kondygnacjach jest czterokwaterowa i ze ślemieniem[2].

Schody na klatce schodowej są drewniane, dwubiegowe i z metalową, ozdobną balustradą. Kamienica nie ma bramy przejazdowej[2]. Lewa i tylna oficyna kamienicy jest pięciokondygnacyjna i podtynkowa, a prawa, dwu- i trzypiętrowa, jest nieotynkowana[2].

Kamienica wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-24]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i Laskownicka 1992 ↓, s. 1.
  3. a b c d e f g h i Klajmon 1997 ↓, s. 106.
  4. a b Abramski 2000 ↓, s. 32.
  5. Bulsa 2018 ↓, s. 42.
  6. Księga… 1935 ↓, s. 80.
  7. Bulsa 2018 ↓, s. 39.
  8. a b Grażyna Kuźnik: Rocznicowe historie. Pierwsza setka, pierwszy tysiąc najbardziej cieszyły. Ale święto z okazji każdego jubileuszu DZ musiało być. dziennikzachodni.pl, 2021-02-06. [dostęp 2023-07-24]. (pol.).
  9. Karina Trojok; Bartłomiej Romanek; Monika Krężel: Tak zmieniał się Dom Prasy w Katowicach. Zobaczcie archiwalne zdjęcia kultowego budynku na Śląsku. Dziś pracują w nim urzędnicy. dziennikzachodni.pl, 2022-12-09. [dostęp 2023-07-24]. (pol.).
  10. Abramski 2000 ↓, s. 35.
  11. Przemysław Jedlecki: Katowice robią interesy z prywatną spółką. katowice.wyborcza.pl, 2003-07-23. [dostęp 2023-07-24]. (pol.).
  12. Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-07-24]. (pol.).
  13. New Yorker: Sklepy. newyorker.de. [dostęp 2023-07-24]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]