Przejdź do zawartości

Masataka Yamawaki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Masataka Yamawaki
山脇 正隆
Ilustracja
Masataka Yamawaki 1935
Rikugun taishō generał Rikugun taishō
generał
Data i miejsce urodzenia

2 marca 1886
Prefektura Kōchi

Data śmierci

21 kwietnia 1974

Przebieg służby
Lata służby

1905–1944

Siły zbrojne

 Armia Cesarska

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Późniejsza praca

wiceminister w Ministerstwie Armii (1938–1939)

Oficerowie Biura Szyfrów. Od lewej: Jakub Plezia, Jerzy Suryn, Masataka Yamawaki, Paweł Misiurewicz, Franciszek Pokorny, Maksymilian Ciężki. Początek lat 20. XX w.

Masataka Yamawaki (jap. 山脇 正隆 Yamawaki Masataka; ur. 2 marca 1886, zm. 21 kwietnia 1974)[1]japoński generał, wcześniej dwukrotnie (1921-22, 1934-35) attaché wojskowy w Polsce.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1886[2] w rodzinie wytwórców ceramiki w ówczesnej prowincji Tosa, zarządzanej przez klan Yamauchi (ob. prefektura Kōchi). W 1905 ukończył Szkołę Oficerską Sił Lądowych (Rikugun-shikan-gakkō), a w 1914 Wyższą Szkołę Wojsk Lądowych (Rikugun-daigakkō). Następnie został przydzielony w 1916 do Generalnego Inspektoratu Edukacji Wojskowej (Kyōiku-sōkanbu).

W 1917 został oddelegowany do Rosji. W Piotrogrodzie miał uczyć się języka rosyjskiego i studiować nauki wojskowe. Po przewrocie bolszewickim (rewolucji październikowej) był zmuszony wrócić do kraju, gdzie ponownie skierowano go do Inspektoratu Edukacji.

W 1919 w stopniu kapitana został wysłany do Europy z zadaniem obserwacji sytuacji w Rosji z jednego z państw europejskich. Wybrał Polskę, gdyż w czasie pobytu w Paryżu spotkał się z Ignacym Paderewskim i Romanem Dmowskim, od których otrzymał zaproszenie. 14 maja 1919 zgodę na przyjazd Japońskiej Misji Wojskowej wydał rząd Polski, a w następnym miesiącu Yamawaki przybył do Polski jako przedstawiciel japońskiego Sztabu Generalnego (Rikugun-sanbō-honbu), czyli zanim doszło do oficjalnej wymiany attaché wojskowych Polski i Japonii[3][4].

Japońska Misja Wojskowa dzieliła się z polskim Sztabem Generalnym informacjami dotyczącymi wydarzeń na Syberii i Dalekim Wschodzie. W tym okresie Yamawaki podróżował po Polsce, odbywał spotkania z polskimi oficerami i zapoznawał się z zasobami i potencjałem polskiej armii i gospodarki, a także z bieżącą sytuacją frontową, w tym stanem terenów odbitych z rąk bolszewików. W swoich raportach opisywał także bieżącą sytuację polityczną w Polsce. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, znając charakter jego działalności, udzielało mu przepustek i ułatwiało odbywanie podróży po kraju. Osobiście angażował się w sprawę tworzenia poselstwa polskiego w Japonii. 9 maja 1920 r. Yamawaki był świadkiem defilady wojsk polskich w Kijowie[3].

16 maja 1921 został mianowany attaché wojskowym w Polsce[3]. Na tym stanowisku udało mu się doprowadzić do szerszej współpracy m.in. w zakresie kryptologii. Zależało mu bowiem na szkoleniu japońskich specjalistów w tej dziedzinie, którzy – zwłaszcza w siłach lądowych – byli bardzo opóźnieni w porównaniu z innymi mocarstwami, a także z Polską[3]. Nadzorował współpracę w zakresie szkolenia Japończyków w łamaniu sowieckich szyfrów[2].

Po powrocie do Japonii w 1922 pełnił kolejne funkcje w armii[3]. Został przydzielony do 22 Pułku Piechoty, gdzie z dowódcy batalionu awansował w 1931 do rangi dowódcy tego pułku. Był w tym czasie m.in. kierownikiem sekcji w jednym z biur Sztabu Generalnego (1929) i szefem referatu w Generalnym Inspektoracie Edukacji Wojskowej (1932)[5][4].

W latach 20. i 30. miał duży wpływ na kształtowanie polityki japońskiej wobec Polski i w latach 1934–1935 ponownie był attaché wojskowym w Polsce[6].

Po powrocie do kraju został awansowany na stopień generała porucznika i mianowany szefem Departamentu Wyposażenia (Seibi-kyoku) w Ministerstwie Armii (Rikugun-shō, znane również jako Ministerstwo Wojny). W 1938 objął stanowisko zastępcy generalnego inspektora oświaty wojskowej, a 10 grudnia tego samego roku został mianowany wiceministrem wojny[5][3] i pełnił tę funkcję do 1939 roku.[3] Następnie został ponownie powołany do czynnej służby i od kwietnia 1939 dowodził 3. Dywizją operującą w Chinach, a od kwietnia 1940 armią w Mongolii. W 1941 został przydzielony do Sztabu Generalnego i przez kilka miesięcy był komendantem Wyższej Szkoły Wojsk Lądowych, po czym przeniesiono go do rezerwy[4].

We wrześniu 1942 ponownie został powołany do służby czynnej i objął dowództwo Armii Obrony Borneo, która została dwa lata później przemianowana na 37. Armię[5]. Sprawował tę funkcję do grudnia 1944[7], kiedy odszedł na emeryturę[5].

W 1948 został aresztowany i osadzony w tokijskim więzieniu Sugamo, oskarżony przez władze australijskie o zbrodnie wojenne, m.in. zamordowanie jeńców. W procesach prowadzonych na wyspie Manus w latach 1950–1951 został uniewinniony i zwolniony[8].

Zmarł w 1974 roku[2]. W grudniu 2006 roku ukazała się książka o nim, pt.: „Masataka Yamawaki: Ostatni generał armii, który kochał pokój” (jap. Heiwa wo aishita saigo no rikugun-taishō Yamawaki Masataka). Autor Yoshimasa Myōjin wiele pisze o długim pobycie generała w więzieniu, ale niewiele o jego procesach na wyspie Manus[9].

Awanse

[edytuj | edytuj kod]
  • 1 sierpnia 1929 – pułkownik[10]
  • 1 sierpnia 1934 – generał major[10]
  • 1 listopada 1937 – generał porucznik[10]
  • 22 września 1944 – generał[10]

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. デジタル版 日本人名大辞典: 山脇正隆. The Asahi Shimbun Company / VOYAGE MARKETING, Inc.. [dostęp 2020-05-20]. (jap.).
  2. a b c d Katarzyna Łoza, Kresy pamięci #0010: pozdrowienia od kpt. Yamawaki [online], lwow.info, 5 stycznia 2013 [dostęp 2020-05-14] (pol.).
  3. a b c d e f g Paweł Łyziński, Działalność Japońskiej Misji Wojskowej w Polsce (grudzień 1919–lipiec 1920) [online], Konflikty.pl, 28 marca 2014 [dostęp 2020-05-14] (pol.).
  4. a b c Ewa Pałasz-Rutkowska: Polityka Japonii wobec Polski 1918-1941. Warszawa: Nozomi, 1998, s. 47, 73, 74, 75, 134. ISBN 83-906175-1-X.
  5. a b c d The Pacific War Online Encyclopedia: Yamawaki Masataka [online], pwencycl.kgbudge.com [dostęp 2020-05-14].
  6. Tosh Minohara, Tze-ki Hon, Evan Dawley, The Decade of the Great War: Japan and the Wider World in the 1910s, BRILL, 2014, ISBN 978-90-04-27427-3 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  7. Keat Gin Ooi, Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, ABC-CLIO, 2004, ISBN 978-1-57607-770-2 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  8. Narrelle Morris, Unexpected Defeat: The Unsuccessful War Crimes Prosecution of Lt Gen Yamawaki Masataka and others at Manus Island, 1950 [zarchiwizowane] (ang.).
  9. 慶昌 明神: 平和を愛した最後の陸軍大将山脇正隆. リーブル出版, 2006. [dostęp 2020-05-20]. (jap.).
  10. a b c d Biography of General Masataka Yamawaki - (山脇正隆) - (やまわき まさたか) (1886–1974), Japan [online], www.generals.dk [dostęp 2020-05-14].