Przejdź do zawartości

Michał Stempkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Michał Stempkowski
„Grzegorz”, „Barbara”
Ilustracja
pułkownik kawalerii pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

19 września 1896
Owadno

Data i miejsce śmierci

21 lipca 1988
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1945

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
Korpus Ochrony Pogranicza
4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej
Okręg Łódź Armii Krajowej

Stanowiska

kwatermistrz pułku
inspektor grupy szwadronów
zastępca dowódcy pułku
komendant Okręgu Armii Krajowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Medal Wojska (czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Armii Krajowej Krzyż Partyzancki Oficer Orderu Korony Rumunii Krzyż Kawalerski I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Grób Michała Stempkowskiego na cmentarzu Powązkowskim

Michał Stempkowski, ps. „Grzegorz”, „Barbara” (ur. 19 września 1896 w Owadnie, zm. 21 lipca 1988 w Warszawie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w chłopskiej rodzinie Jana i Wandy z Kaczkowskich[1]. Absolwent Szkoły Handlowej Edwarda Rontalera w Warszawie (1908–1912), uzyskał maturę w Gimnazjum Realnym w Równem (1913) i rozpoczął studia w Wyższej Szkole Leśnej w morawskim Reichstacie.

Po wybuchu I wojny światowej służył ochotniczo w armii carskiej i ukończył w stopniu chorążego Nikołajewską Szkołę Piechoty. Od 1 listopada 1917 do maja 1918 w I Korpusie Polskim, uczestniczył w walkach z bolszewikami. Po powrocie na Kielecczyznę w miesiąc później, wraz z utworzonym przez siebie 300-osobowym oddziałem Polskiej Organizacji Wojskowej, rozbrajał Austriaków w Szczekocinach, a później jako porucznik kawalerii Wojska Polskiego (od 12 listopada 1918) walczył z wojskami niemieckimi na Podlasiu i sowieckim w czasie wojny z bolszewikami.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 152. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii). Jego oddziałem macierzystym był nadal 1 pułk szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie[2]. Z dniem 30 września 1923 roku, na własną prośbę, został przeniesiony do rezerwy[3]. 9 lutego 1928 roku, jako oficer rezerwy został powołany do służby czynnej i w wyznaczony na stanowisko dowódcy plutonu w 3. szwadronie 1 pułku szwoleżerów. 7 maja 1930 roku powierzono mu obowiązki oficera mobilizacyjnego pułku[1]. 15 maja 1930 roku został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919 roku i 2,5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[4].

17 grudnia 1931 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[5]. 23 marca 1932 roku został wyznaczony na stanowisko kwatermistrza 1 pułku szwoleżerów w Warszawie[6]. 7 czerwca 1934 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko Inspektora Środkowej Grupy Szwadronów KOP[7]. W marcu 1938 roku został przeniesiony do 4 pułku strzelców konnych w Płocku na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 11. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[8].

W grudniu 1942 roku został wyznaczony na stanowisko komendanta Okręgu Łódzkiego Armii Krajowej. Obowiązki objął w styczniu następnego roku. 2 października 1944 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 3 maja 1944 roku w korpusie oficerów kawalerii. 25 stycznia 1945 roku wydał rozkaz o rozwiązaniu Armii Krajowej na terenie podległego mu Okręgu[1].

Po wojnie był represjonowany i inwigilowany przez NKWD oraz UB, skazany na 10 lat więzienia w zawieszeniu na dwa lata, a następnie pracował na stanowiskach kierowniczych w rolnictwie do emerytury (1964), podczas której działał społecznie aż do śmierci. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 196-3-8)[9].

Michał Stempkowski był żonaty z Marią z Kuglerów (1896–1985), z którą miał dwóch synów: Jana, ps. „Michał” (1921–1950) i Stefana (1930–zm. w czasie okupacji) oraz dwoje dzieci zmarłych w wieku niemowlęcym[1][10].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j Starczewski 2006 ↓.
  2. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 161.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923 roku, s. 582.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 196.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 18 grudnia 1931 roku, s. 400.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 224.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 182.
  8. Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 471.
  9. Cmentarz Stare Powązki: JAN STEMPKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22].
  10. a b c d e f g h Eugeniusz Wawrzyniak. Płk Michał Stempkowski (w 5. rocznicę śmierci). „Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Wielkopolska”. Nr 3/93 (15). s. 18–20. 
  11. M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  12. M.P. z 1930 r. nr 285, poz. 396 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  13. a b Płk WP II RP/AK Michał Stempkowski "Grzegorz", "Barbara". ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2017-09-08].
  14. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]