Przejdź do zawartości

Moszenki (roślina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Moszenki
Ilustracja
Moszenki południowe
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

moszenki

Nazwa systematyczna
Colutea L.
Sp. Pl. 723. 1753
Typ nomenklatoryczny

Colutea arborescens L.[3]

Synonimy
  • Baguenaudiera Bubani
  • Oreophysa (Bunge ex Boiss.) Bornm.[4]
Owoce moszenek południowych
Moszenki pośrednie

Moszenki, truszczelina, kolutea[5] (Colutea L.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Rodzaj ten obejmuje 28 gatunków[4]. Występują one w basenie Morza Śródziemnego – w Europie południowej i północno-zachodniej Afryce, na Bliskim Wschodzie i w rejonie Kaukazu, w Azji Środkowej, w Himalajach i zachodnich Chinach oraz na izolowanym obszarze we wschodniej Afryce. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w Azji Środkowej[6]. Są to krzewy zasiedlające zwykle suche siedliska, często na stokach wzgórz i gór[7], rosnące zarówno w formacjach trawiastych, jak i zaroślowych i leśnych[6].

Uprawiane są jako bardzo odporne krzewy ozdobne[7], głównie moszenki południowe C. arborescens i mieszańce tego gatunku z innymi[6]. Dekoracyjne są kwiaty, a po kwitnieniu oryginalne, rozdęte owoce[8]. Większe znaczenie mają na obszarach pod wpływem klimatu suchego, gdzie użytkowane są jako rośliny pastewne, istotne dla ochrony gleb przed erozją, sadzone w formie żywopłotów, użytkowane jest także ich drewno[6]. W Polsce uprawiane są częściej tylko moszenki południowe C. arborescens, inne gatunki spotykane bywają niemal wyłącznie w kolekcjach[8].

Nazwa rodzajowa utworzona została z greckiej nazwy tych roślin[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzewy do 5 m wysokości, o pędach zwykle cienkich i łukowato wygiętych[7], starsze pokryte włóknistą lub strzępiastą korą[8].
Liście
Sezonowe, skrętoległe[7], u niektórych gatunków ze skróconymi międzywęźlami skupione w pęczkach (C. buhsei, C. gracilis)[8], z drobnymi przylistkami[9]. Blaszka nieparzystopierzasto złożona, przy czym listków jest od 3 do 13, rzadko do 19 (u C. istria). Listki są całobrzegie i naprzeciwległe[9], osiągają od 4–5 mm (u C. komarovii) do 3 cm długości (u C. arborescens)[8].
Kwiaty
Zebrane po kilka[8] w grona wyrastające w kątach liści na długich osiach, z drobnymi podsadkami i przysadkami[9]. Kwiaty motylkowe[7], zwykle żółte, rzadziej pomarańczowe lub czerwonobrązowe, często z plamkami i prążkami[8]. Kielich dzwonkowaty, z 5 nierównymi ząbkami. Pręcików 10, z których 9 ma nitki zrośnięte, a jeden jest wolny. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną zalążnią[7][9], z cienką i wygiętą szyjką słupka zwieńczoną także haczykowato wygiętym znamieniem[9].
Owoce
Strąki pęcherzasto rozdęte, o papierzastych ściankach, zamknięte lub otwierające się dwiema klapkami na szczycie. Zawierają liczne, drobne, nerkowate nasiona[8][9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów podplemienia Astragalinae z plemienia Galegeae z podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rodzinie bobowatych Fabaceae s.l.[10]

Wykaz gatunków[4][5][8]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
  4. a b c Colutea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-15].
  5. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. a b c d e G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 482. ISBN 978-1-900347-80-8.
  7. a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 293. ISBN 0-333-73003-8.
  8. a b c d e f g h i Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 162–165. ISBN 83-01-11074-0.
  9. a b c d e f Hang Sun & Kai Larsen: Colutea Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-15].
  10. Genus Colutea L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-15].