Portal:Norwegia
< Portale < Geografia < Europa < Norwegia
Norwegia (bokmål ⓘNorge lub nynorsk ⓘNoreg), urzędowo Królestwo Norwegii – monarchia konstytucyjna, której terytorium obejmuje zachodnią część Półwyspu Skandynawskiego, Jan Mayen, Svalbard i Wyspę Bouveta. Ma łączną powierzchnię 385 252 km² i liczy około pięciu milionów mieszkańców. Jest drugim najrzadziej zaludnionym państwem Europy. Graniczy ze Szwecją niemal na całej długości granicy; znacznie krótsze odcinki oddzielają Norwegię od Finlandii i Rosji. Kraj ma również granicę morską (przez cieśninę Skagerrak) z Danią. Stolicą Norwegii jest Oslo. Długa, licząca ponad 20 tys. kilometrów linia brzegowa znana jest z charakterystycznych zatok, tzw. fiordów. Nazwa kraju pochodzi od staronordyckiego nord vegen (pol. droga na północ).
Portal:Norwegia/rocznice/07-01
Łódź z Osebergu na wystawie w Muzeum Łodzi Wikingów w Oslo (2006)
Norwegia w Wikinews | Norwegia Wikicommons | Norwegia w Wikicytatach | Norwegia w Wikisłowniku |
Bjørnstjerne Martinius Bjørnson (wym. [ˈbjøːɳˈstjæːɳə ˈbjøːɳˈʂɔn]; ur. 8 grudnia 1832 w Kvikne, zm. 26 kwietnia 1910 w Paryżu) – norweski pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1903). W laudacji doceniono jego „wzniosłą i różnorodną poezję, która zawsze odznaczała się świeżością natchnienia i niezwykłą czystością ducha” oraz „talent epicki i dramatyczny”. Przez wydawnictwo Gyldendal, a później także przez światowych krytyków, uznany za jednego z czterech najwybitniejszych pisarzy norweskich (wraz z Henrikiem Ibsenem, Jonasem Lie i Alexandrem Kiellandem). Pozostawił po sobie bogatą i zróżnicowaną spuściznę: opowiadania, sztuki, wiersze, powieści, artykuły, przemówienia i tysiące listów.
Język norweski (norsk) – język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Dialekty norweskie tworzą z dialektami szwedzkimi i dialektami duńskimi kontinuum, w którym występuje zjawisko asymetrycznej wzajemnej zrozumiałości (osobom znającym norweski łatwiej jest zrozumieć języki skandynawskich sąsiadów). Współczesny język norweski nie posiada standardu wymowy; wszystkie dialekty są równorzędne. Do zapisu wykorzystywane są dwa warianty języka pisanego: bokmål (dosł. „język książkowy”) oraz nynorsk (dosł. „nowonorweski”). Język posiada status urzędowego w Norwegii.
Formalnie rzecz biorąc oba warianty języka pisanego są równoważne i równouprawnione na podstawie ustawy o używaniu języka w urzędach publicznych z 1980. W praktyce wariant nynorsk preferowany jest tylko przez około 10% użytkowników języka, mimo że większość lokalnych odmian języka jest przezeń znacznie lepiej oddawana na piśmie. Wpływ na to mają kwestie pozajęzykowe, związane z postrzeganiem obu form języka pisanego przez samych Norwegów, a także ich genezą – podczas gdy oparty na duńszczyźnie bokmål rozkwitał przede wszystkim w miastach, mający swe źródła w rodzimych norweskich dialektach nynorsk kojarzony jest głównie z obszarami wiejskimi.
Geografia • Historia • Polityka • Gospodarka • Nauka • Architektura • Kultura • Religia • Literatura • Muzyka • Film • Sport • Etnografia • Zabytki • Kuchnia • Biografie
|
|