Przejdź do zawartości

Powojnik alpejski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powojnik alpejski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

powojnik

Gatunek

powojnik alpejski

Nazwa systematyczna
Clematis alpina (L.) Mill.
Gard. dict. ed. 8: Clematis no. 9. 1768

Powojnik alpejski (Clematis alpina) – gatunek pnącza z rodziny jaskrowatych. Występuje w Europie i Azji (Syberia, Kirgistan, Mongolia)[3]. Jest to jeden z trzech gatunków występujących w Polsce w stanie naturalnym, rośnie najczęściej w Tatrach, także w Pieninach, Gorcach, Beskidzie Niskim i w Bieszczadach. Jest także uprawiany, jako roślina ozdobna.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiat
Owoce
Łodyga
Pnąca się, drewniejąca, dorasta do 2 m. Przytrzymuje się podpór ogonkami liściowymi.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, liście podwójnie trójdzielne, o długich ogonkach.
Kwiaty
Pojedyncze, szerokodzwonkowate, osadzone na długich szypułkach, zwisłe, czteropłatkowe, o średnicy 4–6 cm są nieco mniejsze niż u mieszańców ogrodowych, w kolorze niebieskofioletowym. W środku widoczne są liczne, białe prątniczki (zredukowane pręciki), które są o połowę krótsze od działek. Spotykane są także odmiany o kwiatach białych, różowych i czerwonobrązowych. Kwiaty pojawiają się na zdrewniałych, zeszłorocznych pędach.
Owoce
Drobne niełupki zebrane w gęsty kulisty owoc zbiorowy. Poszczególne niełupki posiadają wydłużony, pierzasty dzióbek powstały z szyjki słupka.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój

Pnącze, chamefit. Okres kwitnienia przypada od maja do sierpnia. Siedlisko: rośnie w lasach i zaroślach, wśród kosówki, od pogórza po piętro subalpejskie, najczęściej wzdłuż rzek, przeważnie na podłożu wapiennym, rzadziej na krzemianowym. Cała roślina jest lekko trująca. Przy doustnym spożyciu powoduje biegunkę, skurcze i podrażnienia skóry. W stanie wysuszonym nie powoduje już podrażnień skóry[4].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna: ze względu na atrakcyjny wygląd, mrozoodporność oraz małe wymagania liczne odmiany uprawiane są jako rośliny ozdobne. Jest także bardziej odporny na warunki glebowo-klimatyczne od mieszańców ogrodowych, jest całkowicie mrozoodporny, odporny na choroby i zakwita bardzo wcześnie[5]. Najlepsze do uprawy są stanowiska półcieniste, niezbyt ciepłe, o glebie żyznej, średnio wilgotnej i przepuszczalnej, o zasadowym pH[6]. W uprawie znajduje się nie tylko typowa forma gatunku, ale również inne, bardziej ozdobne kultywary, np. ‘Frances Rivis’ o dużych kwiatach[5]. Roślina doskonale rozmnażająca się przez: wysiew nasion, półzdrewniałe sadzonki pędowe, a także poprzez odkłady.

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
  4. Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
  5. a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  6. Katarzyna Józefowicz: Powojnik alpejski. 2013. [dostęp 2013-06-26]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  • Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.