Przejdź do zawartości

Stanisław Bylczyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Bylczyński
Ilustracja
kapitan pilot kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1889
Chotiaczów, pow. Włodzimierz Wołyński

Data i miejsce śmierci

21 lutego 1941
Obóz Rothesay

Przebieg służby
Lata służby

1907–1941

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Carskie Siły Powietrzne
Lotnictwo Wojska Polskiego
Royal Air Force

Jednostki

1 pułk lotniczy Warszawa
6 pułk lotniczy Lwów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa

Odznaczenia
Medal Lotniczy

Stanisław Bylczyński h. Dęboróg (ur. 26 lipca 1889 w Chotiaczowie, Włodzimierz Wołyński, zm. 21 lutego 1941 w Rothesay, Szkocja) – kapitan lotnictwa Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny ziemiańskiej z Grodzieńszczyzny. Był synem Antoniego (carskiego oficera) i Emilii z Wojciechowskich. Jego żoną była Zofia z Lipińskich (1903–1993)[1].

Stanisław Bylczyński (dawniejszy carski oficer) za pośrednictwem znajomego z lat petersburskich (Teodora Białynickiego-Biruli[2]) zamówił w firmie portretowej Witkacego kilka pasteli swojej żony, które (pomimo że ich małżeństwo się rozpadło, a Zofia miała jeszcze trzech innych mężów) przeszły do historii prac Witkacego jako portrety „Haliny Bylczyńskiej”. Sanacyjny światek artystyczno-ziemiański mawiał, że żona kapitana była kochanką Witkacego[3]. Dziś jej portrety[4] (autorstwa Witkacego) znajdują się w zbiorach prywatnych (m.in. aktorki z nią spokrewnionej – Marty Lipińskiej[5] i w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku[6].

Halina Bylczyńska

Bylczyński ukończył Kaczyńską Wyższą Wojskową Szkołę Lotniczą dla Pilotów w Sewastopolu (na Krymie).

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego.

W roku 1921 przeniesiony do rezerwy[7]. Był związany z Ligą Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPiP), od roku 1925 był również prezesem Towarzystwa Żeglugi Powietrznej „Potavia”. Odznaczony Medalem Lotniczym[8].

We wrześniu 1939 roku uczestniczył w ewakuacji polskiego lotnictwa cywilnego. Po klęsce kampanii wrześniowej internowany w Rumunii, skąd przedostał się drogą morską do francuskiej Syrii (do portu w Bejrucie), a stamtąd do Francji. Ponieważ rząd francuski przyznawał wizy internowanym w Rumunii ze względu na ich zapatrywania polityczne (dzieląc wojsko na stronników Frontu Morges i sanację) odmówił służenia w lotnictwie francuskim i starał się od razu o przydział w RAF-ie. Dostał się do Wielkiej Brytanii. Służył jako pilot transportowy. Później w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, na Wyspie Bute, gdzie zmarł i został pochowany[9].

Stanisław Bylczyński, Rothesay, Bute, Szkocja 1941, fotografia z r. 2015

Awanse

[edytuj | edytuj kod]

(stopień RAF: F/Lt (RAF P-0189))[11]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Listy do żony. [T. 4], (1936–1939), Stanisław Ignacy Witkiewicz ; appendix Jadwiga Witkiewiczowa ; przygot. do dr. Anna Micińska ; oprac. i przypisami opatrzył Janusz Degler, Warszawa, 2012
  2. http://witkacologia.eu/linki/linki_lista.html Witkacologia: Rozmowa z Maciejem Witkiewiczem, stryjecznym wnukiem Witkacego, w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku pięć portretów Witkacego (luty 2012)
  3. http://kmciesielska.blogspot.com/2015/01/kochannice-witkacego.html Kamila Ciesielska, Kochanice Witkacego, 22.01.2015
  4. AfterMarket.pl :: domena bluecanvas.pl [online], bluecanvas.pl [dostęp 2019-08-09].
  5. Stanisław Bylczyński ożenił się z Zofią Haliną Lipińską 24.02.1920 r. w Warszawie (akt. nr 116). Świadkiem na ślubie była m.in. matka Zofii - także Zofia Lipińska. Wóczas Lipińscy mieszkali w Warszawie na ul. Bagatela. Zofia Lipińska urodziła się w Babczenicach na Podolu. Jej ojcem był Kazimierz Lipiński, przedsiębiorca naftowy z Borysławia. Kazimierz był dziadkiem aktorki Marty Lipińskiej. Zofia była zamężna z Bylczyńskim na pewno do roku 1929. Później, po rozwodzie miała jeszcze trzech mężów. Używała nazwiska w brzmieniu Zofia Wattenowa-Mrozowska (po dwóch kolejnych mężach). Zmarła w Buenos Aires w roku 1993. Zob.: akt ślubu Stanisława Bylczyńskiego i Zofii Lipińskiej i wspomnienia kpt. Bylczyńskiego.
  6. Galeria dzieł [online], muzeum.slupsk.pl [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-06].
  7. Rocznik Oficerski 1922.
  8. Bylczyński Stanisław. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-02-20].
  9. http://www.polishforcesinbritain.info/PWGBerwickshiretoDumfriesshire.htm Polish Forces in Britain
  10. Dziennik Rozkazów Wojskowych, 1918, nr 10: http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=12135
  11. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego .

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy, Warszawa 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923.
  • Janusz Degler, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1939), Warszawa 2014.
  • Małgorzata Szejnert, Wyspa Węży, Kraków, S.I.W. Znak, 2018.
  • Radosław Golec, Generał i Diuk. Tajemnice rządu Sikorskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Warszawa, „Fronda”, 2020.
  • Krzysztof Kaczmarski, Nie tylko Rothesay. Oficerskie obozy izolacyjne oraz obóz dyscyplinarny dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii (1940–1943), Rzeszów-Warszawa, IPN, 2020.