Przejdź do zawartości

Stanisław Furmanek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Furmanek
Data urodzenia

26 maja 1900

Data śmierci

3 kwietnia 1943

Narodowość

polska

Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Stanisław Furmanek (ur. 26 maja 1900, zm. 3 kwietnia 1943) – polskiSprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W trakcie II wojny światowej Stanisław Furmanek, rolnik, mieszkał z żoną Stefanią (z d. Wołowiec) i pięciorgiem dzieci we wsi Daleszyce w powiecie kieleckim. Oprócz gospodarstwa Furmanek był właścicielem sklepu z kiełbasami, który znajdował się naprzeciw piekarni Baili Szlamy. W 1941 r. Niemcy zniszczyli zapasy mąki żydowskiej rodziny oraz zabrali im wszystkie meble i artykuły gospodarstwa domowego. Wówczas z pomocą przyszedł Stanisław, oferując żywność i ubrania. Dzięki pomocy Furmanka Szlamowie mogli pozostać w swoim domu do 1942 r., kiedy to nakazano miejscowym Żydom opuścić wieś i zgłosić się na wysiedlenie. Po raz kolejny z pomocą przyszedł Furmanek, przekazując całą rodzinę Szlamów swojemu znajomemu we wsi Raków. Za sprawą donosu (granatowa policja zawiadomiła żandarmerię niemiecką, że w Daleszycach z 615 Żydów pozostała jedynie połowa), został on aresztowany 28 września 1942 r. (zgłosił się na ochotnika do bycia zakładnikiem) i osadzony w więzieniu w Kielcach za pomoc Żydom, a następnie zamęczony na śmierć. Jego nazwisko podał Niemcom przewodniczący lokalnego Judenratu. Brak informacji o losie Żydów, którym pomagał[1][2][3][4][5].

O okrucieństwie niemieckich oprawców podczas uwięzienia, wspominała po latach wnuczka Stanisława, Teresa Baćkowska[6]ː

„Tylko z więzienia oddali marynarkę, która była ciemna, brązowa. Jak przynieśli, to ojciec mówił, że nie mógł unieść tej marynarki. Tak była nasączona krwią”.

Był synem Antoniego i Anny z domu Kamizeli. Był katolikiem[7].

Jest pochowany na Cmentarzu Parafialnym "Piaski" w Kielcach (sektor 4, rząd 19, numer 2)[8].

23 marca 1994 r. Instytut Jad Waszem uhonorował Stanisława Furmanka medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Stanisław Furmanek, Instytut Yad Vashem
  2. Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – Ośrodek Myśli Obywatelskiej i Patriotycznej [online], 24 marca 2021 [dostęp 2023-11-28] (pol.).
  3. Kaplica Pamięci | Świadectwa [online], kaplica-pamieci.pl [dostęp 2023-11-28].
  4. Rodzina Stanisława Furmanka z Daleszyc | Katalog Podkastów [online], www.podkasty.info [dostęp 2023-11-28].
  5. Odcinek drugi (18.03.2018) [online], 18 marca 2018 [dostęp 2023-12-05] (pol.).
  6. l, Polacy ratujący Żydów Już nie wrócę - Rodzina Furmanków. Daleszyce - [online], Polacy ratujący Żydów, 25 marca 2018 [dostęp 2023-11-28] (pol.).
  7. Furmanek Stanisław [online], Życie za życie [dostęp 2023-11-28] (pol.).
  8. Cmentarze parafialne w Kielcach [online], kielce.grobonet.com [dostęp 2023-12-05].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009