Przejdź do zawartości

Symcha Binem Motyl

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Symcha Binem Motyl
Data i miejsce urodzenia

1909
Gostynin

Data śmierci

20 września 1973

Zawód, zajęcie

handlarz

Małżeństwo

Necha z domu Damazer[1]

Symcha Binem Motyl (ur. w 1909 w Gostyninie, zm. 20 września 1973) – polski autor wspomnień z czasów II wojny światowej pochodzenia żydowskiego[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z Gostynina. Jego ojciec był handlarzem zbożem. Motyl miał dwóch braci. W rodzinnej miejscowości ukończył szkołę powszechną, a następnie powszechne gimnazjum męskie. Po ukończeniu gimnazjum wyjechał do Warszawy, gdzie podjął pracę w Związku Żydowskich Kupieckich Stowarzyszeń Spółdzielczych z siedzibą w Warszawie. W 1935 poślubił Nechę (Nadzię) z domu Damazer, córkę działacza społecznego Benjamina Damazera. 13 maja 1936 roku przyszła na świat córka Motyla, Lidia[1].

Podczas okupacji niemieckiej w trakcie II wojny światowej znalazł się w getcie warszawskim. W getcie Motyl zajmował się przemytem i szmuglem. W trakcie wielkiej akcji deportacyjnej w getcie warszawskim z lata 1942 roku, uniknął wraz z żoną deportacji do obozu zagłady w Treblince, dzięki zatrudnieniu w tzw. szopie szczotkarzy. Mimo podejmowanych starań Motylowi nie udało się jednak ocalić córki Lidii, która została wykryta w kryjówce przy ul. Miłej 52 i zamordowana. Po zakończeniu wielkiej akcji deportacyjnej, Motyl powrócił do działalności szmuglerskiej, a dzięki kontaktom po tzw. aryjskiej stronie zdołał ukryć tam swoją żonę[1].

Niespodziewanie 19 kwietnia 1943 w wigilię żydowskiego święta Pesach, Motyla odwiedziła w getcie żona i wtedy też zastał ich oboje wybuch powstania w getcie warszawskim. Motylowie ukrywali się wówczas w bunkrach szczotarzy, a po wykryciu zostali wyprowadzeni na Umschlagplatz i trafili do transportu na Majdanek, z którego jednak zdołali zbiec i powrócić do Warszawy. Za namową znajomego, krótko później zgłosili się do Hotelu Polskiego, gdzie pozyskali tzw. certyfikat palestyński. W ramach tzw. sprawy Hotelu Polskiego trafili do transportu, do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. 7 kwietnia 1945 zostali wywiezieni z Bergen-Belsen i kilka dni później wyzwoleni w okolicach Magdeburga[1].

Po zakończeniu wojny przebywali we Francji, a następnie w Belgii, gdzie osiedli na stałe. W 1947 przyszedł na świat syn Symchy i Nechy Motylów, Pierre. W 1963 roku, Motylowie zostali naturalizowanymi obywatelami Belgii. W tym samym roku po raz pierwszy od czasów wojny, odwiedzili Polskę[1].

Zmarł 20 września 1973 w wyniku tętniaka mózgu[1].

Wspomnienia i upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Spisane po wojnie przez Symchę Binama Motyla wspomnienia z okresu okupacji niemieckiej w tym z czasów powstania w getcie warszawskim i pobytu w obozie Bergen-Belsen zostały wydane w ramach serii wydawniczej Biblioteka Świadectw Zagłady przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów w 2011[2].

W 2023 został jednym z bohaterów prezentowanej w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, wystawy pt. „Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim”[3][4]. Jego postać pojawiła się także na muralu towarzyszącym wystawie, który prezentowany był przy wejściu na stację Centrum[5][6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Symcha Binem Motyl ; red. nauk. i wprow. Agnieszka Haska – Do moich ewentualnych czytelników: wspomnienia z czasu wojny (Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Warszawa, 2011; ISBN 97883932202740) s. 9–17.
  2. PUBLIKACJE – Do moich ewentualnych czytelników ... [online], holocaustresearch.pl [dostęp 2023-05-05].
  3. Wystawa „Wokół nas morze ognia” – od 18 kwietnia w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [online], dzieje.pl [dostęp 2023-05-05].
  4. Jarosław Tomczyk, Wokół nas morze ognia! [online], kurierwilenski.lt [dostęp 2023-05-05].
  5. Kamil Jabłczyński, 80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Na „patelni” upamiętnia ją wyjątkowy mural. Zapowiada wystawę „Wokół nas morze ognia” [online], warszawa.naszemiasto.pl [dostęp 2023-05-05].
  6. Kamil Jabłczyński, 80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Na „patelni” upamiętnia ją wyjątkowy mural. Zapowiada wystawę „Wokół nas morze ognia” cz. 6 [galerii] [online], warszawa.naszemiasto.pl [dostęp 2023-05-05].